Mechanisme achter dag- en nachtritme

Onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen hebben een enzym ontdekt dat onderdeel is van een universeel mechanisme voor 24-uurs ritmiek dat in alle levensvormen voorkomt. De resultaten van het onderzoeken verschenen woensdag in het tijdschrift Nature.

Onderzoeker Maria Olmedo en hoogleraar Martha Merrow van de RuG kwamen samen met wetenschappers uit Groot Brittannië en de Verenigde Staten tot de ontdekking dat alle levende cellen een ritme vertonen van ongeveer 24 uur, het zogenaamde circadiaan ritme. In verschillende organismen zijn mechanismen gevonden die bijdragen aan dit ritme. Het peroxiredoxine-enzym blijkt uit het onderzoek veel verder terug te voeren in de evolutie dan de circadiane ritmiek en heeft een beschermende werking van de cellen. Wel blijkt de enzymactiviteit afhankelijk te zijn van de ocidatieve toestand. Om dit te ontdekken lieten de onderzoekers een schimmel onder volledig donkere omstandigheden groeien. Daaruit bleek dat de schimmel toch een 24-uurs patroon had, met oxidatiepieken overdag.

Dat er op dit moment veel onderzoek wordt gedaan naar de circadiane ritmiek is volgens Maria Olmedo niet vreemd. “Het wordt steeds duidelijker dat verstoring van ons dag-nachtritme, zoals bij een jetlag of nachtdiensten, schadelijk is voor onze gezondheid en daarmee ook kosten voor de gezondheidszorg met zich meebrengt. Het is daarom van belang om de mechanismen achter circadiane ritmiek te ontrafelen.”