Sabotage Hoogkerker bunker op Schiermonnikoog blijft ongewis

De grote Wassermannbunker op Schiermonnikoog is gebouwd door een Hoogkerks bedrijf. De bunker heeft nooit als radarpost gefunctioneerd en mogelijk kwam dit door sabotage. Als dat zo was dan zijn de saboteurs nooit geëerd.

Schierweb schrijft: ‘De bunker die bijna geheel in het Poelsmansduin was verstopt, moest een veertig meter hoge mast krijgen, zodat de Duitsers daar een heel moderne radar op konden aansluiten. Zo konden ze de schepen en vliegtuigen al van 300 kilometer ver zien aankomen en een tegenaanval voorbereiden. Maar de Nederlanders die de toren en de bunker moesten aanleggen, hebben het niet zover laten komen. Ze ‘saboteerden’ de radar.

Het verhaal gaat dat zij bij de aanleg het met de hand geschreven cijfer 1 op de bouwtekening expres verkeerd hebben gelezen , en net deden of hier het cijfer 7 stond. Daarom werd de mast op alle mogelijke punten te groot, en kon hij toen de bunker af was met geen mogelijkheid aan het dak worden vastgemaakt. De bunker heeft dus nooit met radar gewerkt.’

De bunker werd gebouwd door aannemersfirma Kool & Wildeboer uit Hoogkerk. De NPS hierover: ‘Aannemer Wildeboer stond helemaal niet als pro-Duits bekend. Hij was jarenlang raadslid en wethouder in Hoogkerk en had zelfs geweigerd een NSB-burgemeester te installeren. Maar toen hij door de Duitse instanties werd benaderd om de bunkers op Schier te bouwen, ging hij direct onderhandelen.

Na de oorlog heeft een tribunaal de zaak tegen het bouwbedrijf diepgaand behandeld. Er werden ook getuigen geraadpleegd, die licht probeerden te brengen in de motieven van de verdachten. Een vriend van Wildeboer schreef aan diens advocaat: ‘Hij was 23 jaar raadslid en wethouder van de AR-partij, 30 jaar voorzitter van het gereformeerde schoolbestuur, maar hij probeerde als zakenman wel zoveel mogelijk aan de Wehrmacht te verdienen.’

OOG vroeg het Bunkermuseum op Schiermonnikoog of er meer bekend is over de verkeerde maatvoering en of hier werknemers van het Hoogkerker bedrijf bij waren betrokken.

Cees Soepboer antwoordt: ‘Helaas is het verhaal niet hard te maken met tastbare bewijzen. Het verhaal van verzet bij de bunker Wassermann is gebaseerd op wat door meerdere mensen is verteld, maar is nergens op papier terug te vinden. Al tijdens de bouw is op een ander concept doorgebouwd, het fundament wat er nu is is aangepast, oorspronkelijk zou dit voor een Wassermann Radar zijn maar wat er is is voor een Frija Radar. Waarom hier toe overgegaan is, is helaas niet bekend, het zou kunnen zijn omdat er een fout is gemaakt en daarom de bunker is aangepast’.

Foto: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, J.P. de Koning