Het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie, het NIOD, start volgende maand een groot onderzoek naar het functioneren van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de VNG, en het Nederlandse openbare bestuur tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Het onderzoek is een vervolg op een onderzoek van het NIOD naar de rol van de gemeente Amsterdam in oorlogstijd. “Er is nauwelijks iets bekend over de geschiedenis van de VNG en de openbare besturen tijdens de Tweede Wereldoorlog”, zegt directeur Frank van Vree van het NIOD. “Het onderzoek dient een groot maatschappelijk en wetenschappelijk belang”. Het onderzoek bestaat uit twee delen. Allereerst wordt gekeken naar de organisatie en de activiteiten van de VNG en alle gemeenten in de periode van 1933 tot 1945. Het tweede deel bestaat uit het schrijven van een biografie naar de Joodse bestuurskundige Prof. mr. David Simons die in zijn werk geconfronteerd werd met grote zakelijke en persoonlijke dilemma’s.
Duitse troepen vielen op 10 mei 1940 Nederland binnen. Het Nederlandse leger trok zich al snel terug op de stelling Kornwerderzand waardoor de stad Groningen vroeg kwam te vallen. Pieter Cort van der Linden (VDB) was tijdens de inval burgemeester van Groningen. In de herfst van 1942 werd hij door rijkscommissaris Seyss-Inquart ontslagen. Van der Linden had geprotesteerd tegen het op transport stellen van Joodse Stadjers. Hij werd vervangen door Petrus Fokkes Tammens (NSB). Tijdens de bevrijding van de stad Groningen werd Tammens op 15 april 1945 gearresteerd vanwege zijn NSB-lidmaatschap. Hij zou zeven jaar gevangenisstraf krijgen. Het percentage Joden uit Groningen dat de oorlog niet overleefde, is hoger dan het toch al hoge Nederlandse gemiddelde. Van de bijna drieduizend Joden die de stad Groningen voor de oorlog telde, leefden er in 1945 nog zo’n honderdvijftig.
