‘Coronavirus is te gevaarlijk om snel een veilig vaccin te ontwikkelen’

Volgens Anke Huckriede, hoogleraar vaccinologie bij het UMCG, duurt het zeker nog een jaar voordat er een veilig vaccin op de markt is voor het coronavirus. Dat komt omdat de traditionele manier om een vaccin te ontwikkelen niet gebruikt kan worden.

“Een gewoon vaccin bevat een heel klein beetje van dat virus-eiwit. Krijg je dat ingespoten, dan gaat je lichaam antistoffen maken. Die nestelen zich op het virusoppervlak waardoor het virus zich niet meer kan binden aan jouw cellen”, zo vertelt Huckriede op de website van het UMCG. Voor een vaccin moet je dus dat virus-eiwit hebben en maken. Huckriede: “De traditionele manier is dat je het hele virus op grote schaal opkweekt en daar het eiwit uit isoleert. Zo maken we bijvoorbeeld het griepvaccin. Bij het coronavirus is dat heel lastig. Ten eerste weten we niet hoe we dit virus op grote schaal moeten kweken. Ten tweede is het natuurlijk heel risicovol om enorme hoeveelheden van een gevaarlijk virus te produceren. Daarom is deze manier uitgesloten.”

Via een andere techniek stop je in het laboratorium de genetische informatie voor dat virus-eiwit in bacteriën of in andere cellen. Die laat je dan dat eiwit produceren. “Bij dit type virus zijn die oppervlakte-eiwitten niet zo stabiel. Ze vallen gemakkelijk uit elkaar of veranderen dusdanig van vorm dat ze niet meer herkend worden door het immuunsysteem. Je moet trucjes verzinnen om dit te voorkomen, dus dat maakt het allemaal ingewikkelder.

“Het zal nog zeker een jaar duren voordat er een veilig en werkzaam vaccin op de markt komt”, relativeert Huckriede. Het vaccin dat in de Verenigde Staten wordt getest kan nog lang niet op grote schaal gebruikt worden. “Deze eerste klinische testen zijn zogenaamde ‘fase 1 testen’. Er wordt gekeken of het vaccin veilig is. Ze beginnen met een heel lage dosering. Als die veilig wordt bevonden, wordt die langzaam opgevoerd.” Daarna komt fase 2 waarbij op grotere aantallen mensen wordt getest.  In fase 3 worden duizend of meer mensen getest “Bij de ontwikkeling van het coronavaccin zul je ook die drie fasen moeten doorlopen. Dat proces kun je niet versnellen. Zeker niet bij een vaccin dat bestemd is voor een groot deel van de wereldbevolking. Dan is het natuurlijk uitermate belangrijk dat het veilig is.