Op het Linnaeusplein is de plaquette teruggeplaatst ter nagedachtenis van het vermoorde raadslid Johannes Swint. Swint was raadslid voor de Communistische Partij en werd vermoord door de Duitse bezetter.
Swint werd geboren op 9 januari 1895 in Groningen. Voor het uitbreken van de oorlog in 1940 was hij verzekeringsagent en raadslid voor de Communistische Partij. De Tweede Wereldoorlog veranderde alles en Swint werd actief binnen het communistisch verzet. Hij hielp onderduikers, verspreidde de verzetsbladen Het Noorderlicht en Verzet en was in februari 1941 betrokken bij de oproep tot staken vanwege de anti-Joodse maatregelen die door de bezetter werden ingevoerd.
Liquidatie op Eendrachtsbrug
Aanleiding voor de moord op Swint is de aanslag op Anne Jannes Elsinga. Elsinga was tijdens de Tweede Wereldoorlog hoofd van de bijzondere recherche in Groningen en werkte vanuit het Scholtenhuis. Elsinga was antisemitisch en maakte fanatiek jacht op Joden en onderduikers. In de herfst van 1943 kwam hij op het spoor van een groep die in Bedum het verzetsblad Trouw drukte en verspreidde. Knokploegen kregen dankzij een infiltrant informatie dat de SD hen op het spoor was. Ze besloten daarop dat Elsinga vermoord moest worden. Op Oudjaarsdag 1943 werd de politieman geliquideerd op de Eendrachtsbrug door verzetsman Reint Dijkema.
‘Elsinga was één van hun besten’
De Duitsers waren furieus. Elsinga werd gezien als één van hun besten. Ze besluiten wraak te nemen door een Aktion Silbertanne te organiseren. Er wordt een lijst opgesteld met daarop tien namen. Drie teams van SD-medewerkers trekken daarop de stad in om bij deze mensen aan te bellen. Na het openen van de deur worden de slachtoffers doodgeschoten in de deuropening.
Vermoord op het Linnaeusplein
Het jaar 1944 is een half uur oud als er bij Swint wordt aangebeld. De verzetsman woont aan de Klaprooslaan in de Oosterparkbuurt en ligt op dat moment al te slapen. Als hij de deur opent staan er drie SD-mannen voor de deur, die hem bevelen mee te lopen. Op het Linnaeusplein wordt hij door drie kogels geraakt en sterft ter plekke. Ter nagedachtenis wordt er in 1945 een plaquette met zijn beeltenis onthuld. De afgelopen jaren was het monument te vinden in een gebouw aan de Resedastraat. Sinds deze week is het weer terug op het Linnaeusplein, de plek waar Swint vermoord werd.
Tekst gaat verder onder de foto
Johan Krüger en zijn dochter Laura voor het monument Sint-Joris en de Draak. Foto: Sebastiaan Scheffer
Opa Bront Bossinga
Aktion Silbertanne, of Silbertanne-moorden, werden gepleegd tussen september 1943 en september 1944 als represaille voor aanslagen door het verzet op Nederlandse collaborateurs. Aan de acties kwam een einde toen SS-Brigadeführer Eberhard Schöngarth van de gewelddadigheden hoorde. Naast Swint werden er bij de actie in de Nieuwjaarsnacht van 1944 nog vijf mensen vermoord. Onder hen Bront Bossinga, die directeur was van de Nutsspaarbank. In 2012 sprak verslaggever Sebastiaan Scheffer met Johan Krüger en zijn dochter Laura, die over hun opa Bront Bossinga vertellen. Die reportage is hieronder te beluisteren:
