Plannen om studenten te laten betalen voor ov in de spits

Om de spits in het openbaar vervoer te verlichten zouden studenten moeten betalen voor het gebruik van bus en trein. Dat is één van de plannen die het CPB presenteert in ‘Kansrijk Mobiliteitsbeleid 2020‘.

De analyse is opgesteld als voorbereiding op de landelijke verkiezingen in 2021. De eerste editie van het ‘Kansrijk Mobiliteitsbeleid’ verscheen in 2016. In totaal worden zo’n vijftig beleidsopties onder de loep genomen waarbij het onder andere gaat over de verwachte effecten op bereikbaarheid, leefbaarheid en betaalbaarheid.

Studenten hebben aanzienlijk aandeel in de drukte tijdens de spits
Eén van de punten die aan de orde komt is dat de spits in het openbaar vervoer steeds drukker wordt. Een toename die nu nog opgevangen wordt door extra treinen te laten rijden en extra sporen te bouwen. Maar de rek is niet oneindig. Uit het onderzoek blijkt dat ruim een vijfde deel van het aantal ov-reizigerskilometer gemaakt wordt door studenten. Tijdens de hyperspits is dit percentage nog hoger waardoor studenten een aanzienlijk aandeel hebben in de drukte tijdens de spits.

Vijftig procent korting in de spits of een vast bedrag per maand
Volgens het CPB worden studenten op dit moment niet (financieel) geprikkeld om buiten de spits met het openbaar vervoer te reizen omdat zij met hun reisproduct vrij kunnen reizen. Het planbureau denkt daarom dat het verstandig is om door een maatregel de vervoersvraag van studenten te beïnvloeden door de introductie van financiële prikkels. Volgens het CPB zijn er twee opties. Als eerste een kortingskaart voor studenten waarbij ze in de daluren gratis kunnen reizen en een korting krijgen van vijftig procent in de spits. Een tweede optie is studenten een vast budget per maand te geven waarmee ze kunnen reizen. Gedacht wordt aan een bedrag van zestig euro.

Daling aantal studenten in de spits
Uit berekeningen blijkt dat de eerste optie met de kortingskaart leidt tot een daling in het totale ov-reizigerskilometrage met 2,3 procent. Tijdens de spits gaat het om een daling van zes procent. In de daluren zal het toenemen met vier procent. Echter, is de verwachting, zal een deel van de studenten de overstap maken naar de personenauto of de fiets of lopend.

Comfort neemt toe
Bij de tweede optie bij een vast budget per maand is de reductie in het totale ov-reizigerskilometrage nog iets groter met 2,7 procent. Tijdens de spits gaat het om een afname van vijftien procent, in de daluren eveneens om vijftien procent en is er een verschuiving naar de personenauto en het langzame vervoer. Doordat er met beide opties minder in de spits wordt gereisd is de verwachting dat het aantal knelpunten afneemt en het comfort toeneemt.

“Melk de student maar verder uit”
Op Twitter leiden de plannen tot een felle discussie. “Zo worden ze geprikkeld om de helft van de colleges niet bij te wonen”, schrijft Inge-Marie. Tommy zegt: “Zo worden studenten nog verder op kosten gejaagd. Door gebrek aan woonruimte veroordeeld tot verder weg wonen en dus afhankelijk van het ov. Overgeleverd aan de planning van de instelling. Melk de student maar verder uit. Onzalig.”