Onderzoekers RUG ontdekken waarom wespenvaders alleen maar dochters krijgen

Biologen van de Rijksuniversiteit Groningen en de Wageningen Universiteit hebben ontdekt waarom mannetjeswespen alleen maar dochters kunnen verwekken. Vrijdag wordt het onderzoek hiernaar gepubliceerd in het prestigieuze internationale wetenschappelijke tijdschrift Science.

De vrouwtjeswesp slaat, na de paring, het sperma van het mannetje op en kiest daarna of ze een eitje wil bevruchten of niet. Uit bevruchte eitjes komen vrouwtjes, met twee sets chromosomen. Uit onbevruchte eitjes komen mannetjes, met slechts één set chromosomen van de moeder.

Onderzoekers wisten al dat het DNA van de vader dus iets anders moest zijn dan dat van de moeder. Ze vonden in het DNA van de vrouwtjeswesp een gen dat uit staat, waardoor de eitjes zich tot mannetjes ontwikkelen. In het DNA afkomstig van de spermacel van de vader staat dit gen juist wél aan. De onderzoekers hebben het gen wasp overruler of masculinization (wom) genoemd omdat het, als het “aanstaat”, de vorming van een zoon ‘overrulet’.

Het onderzoek werd uitgevoerd op de Nasonia vitripennis, een wesp van twee millimeter klein die parasiteert op vliegen door haar eitjes in het broedsel van de vlieg te leggen. Alleen vrouwtjes zijn bruikbaar in de bestrijding van plagen, omdat alleen zij eitjes leggen in plaaginsecten. Begrijpen hoe de geslachtsbepaling werkt bij parasitaire wespen is daarom zinvol voor het efficiënter maken van biologische bestrijding.