“Mijn vertrouwen in de politiek heeft een enorme knauw gekregen”

Twee weken geleden brachten ze voor het eerst in hun leven een stem uit. Vol goede moed om met hun stem het verschil te maken. Hoe kijken deze jonge stemmers veertien dagen later tegen de situatie aan, en wat doet het met hun vertrouwen in de politiek?

Jetze Koper (19) volgt een opleiding op het wo en heeft de afgelopen dagen veel uurtjes doorgebracht voor de televisie:
“Het debat van donderdag had alles in zich. Maar het beeld dat me het meest is bijgebleven is Rutte die door de wandelgangen rent. En dat is ook hoe ik terugkijk op de afgelopen periode. Het was hectisch, voor mij, voor het publiek maar ook voor de mensen in Den Haag. We zijn getuige geweest van blunder op blunder op blunder. Een door de wol geverfde minister die als verkenner met papieren onder de arm over het Binnenhof snelt, een premier die zich niets kan herinneren en ineens over informatie kon beschikken terwijl dat nog helemaal niet had gekund.”

Jij hebt twee weken geleden je stem uitgebracht waarbij je niet over één nacht ijs bent gegaan. Wat doe dit met het vertrouwen in de politiek?
“Dat vertrouwen heeft een enorme knauw gekregen. We zien hier dat de politiek niet anders is dan een groot bedrijf, dat het een grote baantjescarrousel is. Transparantie is een woord dat je vaak hoort vallen, maar ook nu zie je weer dat het ontzettend lastig is om transparant te zijn. Persoonlijk had ik niet verwacht dat het zo erg zou zijn.”

Je bracht twee weken geleden een stem uit op JA21. Hoe vind je dat meneer Eerdmans het gedaan heeft de afgelopen dagen, sta je nog steeds achter de keuze dat je op deze partij gestemd hebt?
“Tot nu toe ben ik wel blij dat ik op de partij gestemd heb. Maar de partij heeft zowel voor de motie van afkeuring als een motie van wantrouwen gestemd. Ik snap dat ze dat gedaan hebben omdat ze daarmee de betrouwbaarheid van Rutte in twijfel trekken. Aan de andere kant heeft JA21 gezegd dat ze mee willen regeren. Door voor beide moties te stemmen maak je dat voor jezelf wel onmogelijk.”

Hoe gaat het aflopen?
“Ik vind het heel moeilijk. Je zit met het feit dat twee miljoen mensen op de persoon Mark Rutte hebben gestemd. Dat kun je niet zo maar aan de kant schuiven. Ik denk uiteindelijk dat er wel een vierde kabinet Rutte gaat komen. De ChristenUnie heeft vanochtend gezegd dat ze niet in een nieuw kabinet met Rutte willen zitten, maar ik denk dat dat wel gaat bijdraaien. Als CDA, D66 en de ChristenUnie voor een nieuwe termijn gaan dan kunnen ze in een nieuw te vormen kabinet heel veel bereiken. Ze kunnen Rutte dwingen om heel veel water bij de wijn te doen. En dan heb ik het niet alleen over welke ministerspost naar welke partij gaat, maar ook naar het beleid dat je uit wilt gaan voeren.”

Jij blijft het op de voet volgen?
“Ja, zeer zeker. Als politieke goeroe die ik ben, houd ik dit in de gaten. Dus ik ga lekker de NOS volgen, hoewel ik ook wel eerlijk moet bekennen dat afgelopen donderdag een debat van dertien uur voor mij ook wel iets teveel van het goede was, haha.”

Mike Weening is 18 jaar en volgt een opleiding op het mbo:
“Ik vind politiek prachtig. Sinds de notitie van de verkenners Jorritsma en Ollongren op straat kwam te liggen volg ik het ook op de voet. En weet je, ik ben verbaasd, echt heel erg verbaasd, in hoe Rutte zich hier door heen manoeuvreert. Het wordt hem lastig gemaakt en dan komt hij met de opmerking dat hij daar geen actieve herinneringen aan heeft. Iets dat hij de afgelopen jaren al vaker heeft gedaan. Ik vind dat niet kunnen in zijn positie. Het komt op mij over, ik heb eerder deze tactiek gebruikt, dat pakte goed uit, dus laat ik het opnieuw proberen, dan kom ik er misschien wel weer uit.”

Je vertrouwen in meneer Rutte is dus weg?
“Ja. Dat was het ook al na de toeslagenaffaire. Er wordt urenlang gedebatteerd maar een uitleg komt er niet. En dat doet natuurlijk iets met mijn vertrouwen in meneer Rutte maar ook met het vertrouwen in de partijen die het huidige kabinet vormen. In geval van Rutte heb ik echt het gevoel dat hij weet dat hij tien jaar aan de macht is, en dat hij dit wel kan doen. Maar het kan niet. Je moet eerlijk zijn. Mensen hebben toch gestemd op een politicus die eerlijk moet zijn? En natuurlijk, iedereen maakt wel eens een foutje. Maar dit zijn geen foutjes meer.”

Vandaag werd bekend dat de ChristenUnie niet in een nieuw kabinet wil met Rutte als leider. Wat vind je daar van?
“Ik vind het wel goed. In principe stemmen ze nu alsnog voor de motie van wantrouwen die door Wilders en Baudet was ingediend. Maar ik denk dat het goed is dat ze donderdag tegen hebben gestemd en nu alsnog een grens trekken. Als ze dat donderdag hadden gedaan dan hadden we nu geen demissionair premier meer gehad, terwijl we de komende maanden ook nog een cororona-, economische- en welzijnscrisis op te lossen hebben. Ik verwacht ook dat D66 en het CDA de komende dagen dezelfde koers gaan volgen. En dan wordt de positie voor Rutte in een nieuw kabinet wel heel lastig, zo niet onmogelijk.”

Zelf heb je twee weken geleden op 50Plus gestemd. De partij van mevrouw Liane den Haan. Hoe vind je dat zij het doet?
“Als ik nu zou moeten stemmen dan zou ik opnieuw op haar stemmen. Voor de mensen die dit lezen klinkt het misschien een beetje gek, maar 50Plus is een partij die veel wil doen voor minimagezinnen. Ik kom uit een minimagezin, en dat is de reden waarom ik haar mijn vertrouwen heb gegeven. En ik vind dat zij het in de debatjes goed doet. Ze is duidelijk, helder, en probeert zonder ruis haar standpunt duidelijk te maken. Dat vind ik fijn.”

Hoe gaat het aflopen?
“Ik denk dat een nieuw kabinet Rutte er niet in zit. Het vertrouwen is te ernstig geschaad. Wat er wel gaat gebeuren, dat weet ik niet. De VVD zonder Rutte verder? Een nieuw kabinet zonder VVD? Een minderheidskabinet? Nieuwe verkiezingen? Ik weet het echt niet. Het kan alle kanten op. Voor mij redenen genoeg om alles goed te blijven volgen. Stiekem is het ook wel genieten, en ook wel fijn dat er even iets anders is dan alle coronaperikelen die er spelen.”