Intensieve landbouw maakt plaats voor boekweit en insecten bij Onnen

Twee jaar geleden stonden zijn kalveren er nog, laat veeboer Kees Vlaar uit Onnen in zijn fotoalbum zien. Nu heeft hij zijn grasakkers verkocht en bloeit er sinds kort drie hectare boekweit.

De boekweit is vorige maand ingezaaid door Land van Ons. Dat is een burgercoöperatie die landbouwgrond van traditionele boerenbedrijven opkoopt om plaats te maken voor meer diverse en biologische landbouw. Landelijk heeft de beweging zo’n 15 duizend leden.

Jan Wittenberg is actief betrokken bij de activiteiten van de coöperatie in Onnen. ‘Dit is een poging om de landbouw nieuw leven in te blazen. Kijk maar, het stikt hier van de bijen, zweefvliegen en vlinders. Het is een omkering van de vernietigende landbouwmethoden waar Nederlandse boeren in zijn beland,’ stelt Wittenberg.

Wittenberg doelt op het intensief houden van vee en verbouwen van gewassen met een maximale opbrengst als doel. Dat leidt tot de bekende afname in biodiversiteit en verhoogde uitstoot van broeikasgassen. Ook veroorzaakt het een bodem die straks volledig uitgeput en onbruikbaar is, zo was vorige week nog in televisieprogramma Zembla te zien.

 

 

Waar nu boekweit bloeit, stond eerder het vee van Kees Vlaar (Foto: Bram Koster)

Even slikken

Toch is het wel even slikken voor Kees Vlaar (64). Zijn leven lang is hij al veeboer. Het bedrijf aan de Gieselgeer in Onnen nam hij over van zijn vader, maar zijn eigen kinderen kiezen voor een andere carrière. Nu Kees op leeftijd raakt moet hij noodgedwongen afschalen.

‘Ik had hier een kleine veertig hectare. Daar is nou nog vijftien hectare van over.’ De rest is verkocht aan Land van Ons, vertelt Kees. Hij staat tussen het handjevol vleeskoeien dat hij nu nog heeft. Een kalf likt zijn elleboog. ‘Dit is een hele makke.’

 

 

In de verte is de boekweit te zien, op de plek waar vroeger nog meer gras en koeien van Kees stonden. ‘Ik zie liever mooi grasland dan boekweit. Dat geef ik wel toe. Grasland waar een paar mooie koeien lopen, daar ben ik mee opgegroeid, hè?’ Kees draait zich om en wijst richting de boekweit. ‘Maar dit heb natuurlijk ook wel wat. Op den duur.’

Onkruid

Kees’ twijfels vinden bijstand bij willekeurige passant Robert uit Onnen. ‘Voor mij is het onkruid wat ik zie. Ik vind het veld niet mooi.’

Volgens coöperatielid Hans Beck, die ook even naar het veld is komen kijken, is dat een kwestie van onwetendheid. ‘Misschien ziet het er voor die man uit als onkruid, maar boekweit is een heel oud gewas. Het was vroeger één van de basisgranen voor pannenkoeken.’

Honing met karakter

De miljoenen Onnense boekweitbloemetjes zijn met hun nectar een belangrijke voedingsbron voor wilde insecten, maar om alles op tijd te bestuiven is assistentie nodig. Imker Elmar Mook uit Drenthe biedt soelaas.

 

 

‘Boekweit waar geen bijen bij geplaatst zijn, geeft maar een kwart van de opbrengst. Dat komt doordat elk bloemetje dat ’s ochtends open gaat diezelfde dag bestoven moet worden, anders vormt zich geen korreltje,’ zegt Mook.

De zeven bijenkasten met tienduizenden bijen leveren straks potjes vol boekweithoning op, door de imker omschreven als een donkere honing met een sterke smaak. ‘Echt een honing met karakter.’

Mozaïek

Wie net als boer Kees een zwak heeft voor het Onnense grasland, heeft tot volgend jaar om ervan te genieten. Dan gaat de coöperatie aan de slag met de rest van de aangekochte weides. Wittenberg legt uit: ‘Wij gaan hier een mozaïek van verschillende gewassen met bloemrijke akkerlanden aanleggen. Zo verhogen we de biodiversiteit en versterken we het gezonde bodemleven.’