Zowel complotdenken als mensen met paranoïde wanen hebben onjuiste, hardnekkige en soms bizarre overtuigingen. Die conclusie trekt psychiater Wim Veling van het Universitair Centrum Psychiatrie van het UMCG, in een onderzoek wat deze week wordt gepubliceerd.
Volgens de onderzoekers houden beide groepen mensen daarnaast hardnekkig vast aan hun overtuigingen. Beide groepen dragen veel bewijzen aan voor de theorieën die ze geloven. Daarnaast blijkt uit gesprekken met complotdenkers vaak dat feiten en rationele argumenten niet alleen doorslaggevend zijn, net als bij mensen met psychotische paranoïde. Dingen die niet rijmen met hun denkbeelden, worden genegeerd of omgedacht.
De onderzoekers stellen wel dat er ook een aantal belangrijke verschillen zijn tussen complotdenkers en paranoïde mensen. Zo zijn complotdenkers vaak verenigd in groepen en zijn paranoïde mensen vaak alleen.
Volgens Veling is bij gesprekken met beide groepen het meest zinvol om te luisteren en te praten over de onderliggende problemen die mensen ervaren. Methoden zoals LEAP (listen, empathize, agree, partner), ontwikkeld voor mensen met schizofrenie, kunnen ook in de omgang met complotdenkers nuttig zijn. Daarbij gaat het niet om de sterkte van de argumenten, maar om de kracht van de relatie.
