Waarom er mensen werkloos zijn terwijl er toch genoeg vacatures zijn

Op de Groninger arbeidsmarkt zijn bijna net zoveel vacatures als werklozen. Toch blijven veel vacatures niet ingevuld en blijven aan de andere kant mensen afhankelijk van een uitkering. Hoe zit dat?

OOGtv doet dit jaar onderzoek naar armoede in Groningen. Een van de onderwerpen in het onderzoek is de arbeidsmarkt in Groningen en hoe die verschilt van andere gebieden in Nederland. Hierover praten we in een podcast met wethouder Carine Bloemhoff, directeur van VNO-NCW MKB Noord Ton Schroor en arbeidsmarktadviseur Erik Oosterveld van het UWV.

Veel gezondheidszorg en onderwijs

De stad Groningen ligt in het noorden van Nederland en wordt omringd door kleinere gemeenten. In de stad is een andere samenstelling van de bevolking dan omliggende gemeenten en andere grote steden in Nederland, vertelt arbeidsmarktadviseur Oosterveld. “In Groningen hebben een hele jonge bevolking. Er zijn veel alleenstaanden, hoogopgeleiden en studenten”, vertelt Oosterveld.

Deze bevolkingssamenstelling komt ook door de organisaties en bedrijven die in Groningen gevestigd zijn. Het UMCG, de Rijksuniversiteit Groningen en de Hanzehogeschool zijn belangrijke economische motoren. Ton Schroor van VNO-NCW MKB Noord zegt dat er naast deze instellingen in de collectieve sector ook andere bedrijven actief zijn: “In heel Noord-Nederland zie je dat we veel midden- en kleinbedrijven hebben. We hebben weinig echt grote bedrijven, een paar uitzonderingen daargelaten.”

De kennisinstellingen en het UMCG zorgen voor veel werkgelegenheid onder hogeropgeleiden. Wethouder Carine Bloemhoff: “Je ziet wat minder werk voor laaggeschoold personeel. Er is hier minder industrie en minder transport. De horeca vraagt nog wel om laaggeschoold personeel, maar daar zie je ook voor een deel de studenten die daar werken.”

Studenten zijn economische motor

Op de vraag of de studenten de banen van laagopgeleiden in Groningen innemen waardoor laagopgeleiden niet aan het werk komen, zegt arbeidsmarktadviseur Oosterveld: “Daar ben ik het niet mee eens. Het is één kant van het verhaal. Maar de studenten en het hoger onderwijs in de Stad, zorgen voor veel dynamiek. Niet alleen rechtstreeks, want studenten houden van horeca, uitgaan en kopen spullen in de winkels. Dit maakt Groningen ook een hele aantrekkelijke gemeente voor bedrijven om zich hier te vestigen”, aldus Oosterveld.
Wethouder Bloemhoff is het met Oosterveld eens. “De kennisinstellingen zijn echt onze drijvende kracht. Hartstikke goed dat ze hier zitten. Het is wel zo dat in de horeca veel studenten werken, maar dat er nog steeds een schreeuw om personeel is in de horeca. Daar liggen ook kansen voor mensen die geen student zijn en geen passende opleiding hebben. We moeten zorgen dat dat soort mensen er tussen kunnen komen.”

Volgens Ton Schroor kijkt de horeca te veel naar studenten en te weinig naar anderen die ook in de horeca kunnen werken. “Het zou voor de horeca wijs zijn als ze ook gaan investeren in mensen die geen student zijn, maar wel heel geschikt zijn als bijvoorbeeld gastheer of gastvrouw in de bediening. Zodat die mensen structureel in de horeca aan het werk kunnen gaan, in plaats van studenten die vaak na een paar jaar weer vertrekken. Maar dat betekent ook dat je die mensen moet opleiden en tijd in moet investeren.”

Op de vraag of dit te maken heeft met de leeftijd van deze groepen, zegt Schroor: “Ik vind dat leeftijd geen discriminerende factor zou moeten zijn. Het gaat er niet om hoe oud iemand is, maar het gaat erom hoe gemotiveerd iemand is en of diegene er zin in heeft”, aldus Schroor. Bloemhoff noemt een voorbeeld uit Limburg. “Als je in Limburg uit eten gaat, zie je daar veel oudere mensen als ober, als gastheerschap. In Groningen wordt die rol veel door studenten vervuld. Maar juist oudere werknemers kunnen een extra stukje gastheerschap brengen.”

Verschillen op de arbeidsmarkt

Om bedrijven te helpen het grote aantal vacatures in de Groninger horeca in te vullen, organiseerde de gemeente Groningen in september dit jaar een evenement waar mensen kennis konden maken met de horeca en hoe het is om daar te werken. “Daar gingen we op een hele andere manier werkgevers en werkzoekenden aan elkaar koppelen. Niet met een standaard vacaturetekst en opleidingseisen, maar kijken naar hoe gemotiveerd iemand is en of de werkgever het gevoel heeft dat iemand het wel kan”, zegt wethouder Bloemhoff.

Erik Oosterveld zegt dat bij die bijeenkomst vooral bleek dat er te weinig kandidaten waren. “Er is weinig bekend over de kansen die er in de horeca liggen voor ouderen. Die moeten ook beter bekend worden bij de werkzoekenden. Voor werkgevers is het nu vooral een kwestie van hoe ze de juiste kandidaten vinden voor de vacatures.” Ook in andere sectoren worstelen werkgevers met het zoeken naar geschikt personeel. Met name in de zorg en techniek schreeuwt men om mensen om de vacatures in te vullen.

In andere sectoren ziet arbeidsmarktadviseur Oosterveld juist meer werkloosheid. “De hoogste werkloosheid zit op het VMBO en MBO niveau, maar het heeft vooral met de richting die scholieren kiezen te maken. Als je kijkt naar administratie, facility management, bedrijfseconomie en dat soort opleidingen, daar zit meer werkloosheid dan andere sectoren”, aldus Oosterveld.

Leer-werktrajecten

Volgens Ton Schroor is het belangrijk dat mensen zich openstellen voor ander werk, als er niet iets te vinden is dat past bij de opleiding die ze hebben gevolgd. “Dat je niet alleen blijft zoeken op alleen bijvoorbeeld administratieve functies, maar ook met een kleine bijscholing iets kan in de ICT of dat soort ondersteunende dingen”, aldus Schroor.

Wethouder Bloemhoff is nu in de praktijk al bezig om mensen daarin beter te helpen. Zo zijn er bijvoorbeeld trajecten waarbij mensen een diploma kunnen halen voor bepaalde delen van een opleiding. Bijvoorbeeld dat iemand geen volledige technische opleiding volgt, maar wel een deelopleiding waarmee iemand zonnepanelen kan leggen. De wethouder hoopt met dit soort trajecten en het intensief begeleiden van mensen ervoor te zorgen dat meer mensen aan het werk komen en blijven.

Onderzoek naar armoede

Dit artikel is geschreven op basis van de zevende aflevering van de podcast ‘Arm in 050’. Beluister de podcast hier op Spotify, via Apple Podcasts of via je eigen speler.

Het onderzoek Arm in 050 wordt mede mogelijk gemaakt door het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek en de provincie Groningen.