Studenten missen toekomstvisie: “Je bivakkeert op elf vierkante meter, een benarde situatie”

Scholieren in het primair en voortgezet onderwijs mogen maandag, na drie weken thuis te hebben gezeten, weer naar school. Hoe anders is dat voor studenten. Zij zitten de komende tijd achter een laptop.

“Eigenlijk hebben we het er iedere dag over”, vertelt student Jetze Koper. Koper woont in een studentenhuis in de wijk Binnenstad-Oost en volgt een opleiding aan de Hanzehogeschool. “In de gesprekken die ik met mijn huisgenoten heb, wordt er veel geklaagd. Ik denk ook dat dat goed is, om er over te praten. Want het is gewoon zwaar. Je hebt het over een benarde situatie, waarbij je niet weet waar en op welke manier dit gaat eindigen. De komende periode hebben we in ieder geval online lessen, en dan komen er al heel snel tentamens aan. Kijk, de docenten doen heel erg hun best, maar de informatie landt niet, of landt minder goed dan als ik in een collegezaal zit. Dat is ook wat ik hoor van mijn huisgenoten.”

Geen scheidslijn tussen privé en studie
Volgens Koper heeft het te maken met de scheidslijn. “Je bivakkeert op elf vierkante meter. Een studentenkamer waar je je colleges volgt, maar waar je ook ontspanning hebt. Waar je films kijkt, waar je vrienden ontvangt. Als ik een uurtje online college heb gevolgd, dan lukt het niet om mij langer te concentreren. Dan word ik afgeleid door andere dingen, en dan ga ik maar een broodje smeren. Ik wil het coronavirus niet bagatelliseren, maar het is nu alles of niets. De Hanzehogeschool heeft studieplekken geregeld, hoewel dit een vrij beperkt aantal is. De online colleges volgen in Forum Groningen is op dit moment ook niet mogelijk, en met je laptop in een koffietentje gaan zitten kan ook niet. Maar juist die locaties zorgen wel voor een duidelijkere scheidslijn tussen privé en studie.”

“Ga maar eens op elf vierkante meter wonen”
De Hanze-student realiseert zich dat de situatie nog slechter kan. “Ik heb een baantje waardoor ik in ieder geval nog iets om handen heb. Maar ik heb ook huisgenoten die door de harde lockdown hun bijbaantje in de horeca zijn kwijtgeraakt. En het is zwaar als je al wekenlang de hele dag thuis zit. Mensen die in een gezinshuis wonen die zullen dan misschien zeggen, het valt wel mee. Maar ga zelf maar eens op elf vierkante meter wonen. Ik heb inmiddels elke hoek van mijn kamer nauwkeurig kunnen bestuderen. En iedere keer hoor je, nog even volhouden, we zijn er bijna. Van de studententijd zegt men dat het de mooiste tijd van je leven is. Maar op deze manier is dat niet zo. Alles wordt heel erg beperkt.”

“Er worden ad hoc maatregelen genomen en studenten zitten met de gebakken peren”
Hoe het volgens Koper zou moeten? “Ik snap heel goed dat je het onderwijs op dit moment niet voor honderd procent kunt openen. Maar probeer één of twee dagen fysiek onderwijs aan te bieden. Dat zou enorm helpen. En ga werken aan een langetermijnvisie. We zullen de komende jaren met corona moeten gaan leven, waarbij er ook weer nieuwere varianten zullen gaan ontstaan. Als je dan iedere keer in paniek aan wat knoppen draait, waarbij je sectoren afsluit, dat lijkt mij totaal niet wenselijk.” Koper klinkt gefrustreerd. “Het zit echt diep. Omikron duikt op, er worden ad hoc maatregelen genomen, waarbij ik zoiets heb, daar gaan we weer. En wij als studenten zitten weer met de gebakken peren. Kom met een toekomstvisie, kom met een plan hoe het coronavirus naast een normaal studentenleven kan bestaan.”

“Coronasituatie heeft voor- en nadelen”
Sieger de Goede heeft na zijn middelbare schoolperiode Groningen verlaten voor een studie in Utrecht. “Het is moeilijk”, verzucht hij. “De huidige situatie heeft, vind ik, voor- en nadelen. Op dit moment maak ik samen met mijn ouders een wandeling door Groningen. Morgenochtend heb ik online college. Als het een fysiek college was geweest dan had ik nu al in de trein gezeten naar Utrecht, en dan had ik morgen niet naar mijn tandartsafspraak gekund, omdat mijn tandarts in Groningen zit. Dus het voordeel is dat je je leven wat handiger kunt plannen en dat je minder reistijd hebt.”

“Studentenleven bestaat uit meer dan colleges volgen”
Maar nadelen zijn er ook. “Dat zijn toch de sociale contacten. Zelf ben ik een aantal jaren geleden lid geworden van een roeivereniging in Utrecht. Niet direct om het roeien, maar wel om mensen te leren kennen, om commissies te doen, om activiteiten op te zetten. Dat staat nu stil. Heel veel mensen denken dat het studentenleven bestaat uit het volgen van colleges. Maar het studentenleven is rijker. Je sluit je aan bij verenigingen, je doet ervaring op, je leert nieuwe mensen kennen. Eigenlijk het leren kennen van nieuwe mensen staat helemaal stil. Ik heb mijn vrienden in Utrecht, ik heb mijn vrienden in Groningen. Dat contact is en blijft goed. Maar er komt niets nieuws bij. Terwijl contacten, sociale interactie, gewoon belangrijk is voor je toekomst.”

“Wat is schadelijker? Het coronavirus of de mentale gevolgen van de lockdowns?”
En De Goede noemt nog een nadeel. “Het lopen van stages. Dat is nu echt anders. Een huisgenoot van mij loopt stage bij een bedrijf, hoewel dat in de praktijk betekent dat hij heel veel op zijn studentenkamer zit. De sjeu ontbreekt, het sociale. Hij zegt dat het meer voelt als het typen van een verslag voor school. De vraag in dit geheel is, wat is schadelijker. Is het virus schadelijk voor studenten, of zijn de coronamaatregelen die impact hebben op het mentale welzijn schadelijker? Ik snap ook wel dat je als student besmet wordt, dat je het dan makkelijker door kunt geven. Maar we moeten wel gaan zien hoe we naast dit virus op een normale manier kunnen gaan leven.”

“Balanceren tussen mentaal welzijn en gezondheidsrisico’s van het virus”
Volgens de student staat het buiten kijf dat we moeten leren leven met het virus. “Het virus blijft, maar wellicht dat het in de toekomst in een normalere vorm rond gaat waren. Ik denk ook dat je moet gaan kijken naar het buitenland. Wat je nu ziet is dat in landen als België en Zweden er geen lockdown is. Wat doen zij anders? Is het omdat er een grotere en bredere IC-capaciteit is waardoor er beter geschakeld kan worden? Is de leefwijze in deze landen anders? En wat kunnen wij doen? Het is belangrijk om daar visie voor te hebben. Ik denk dat we echt niet op alle terreinen terug hoeven naar de situatie van voor de coronacrisis. Sommige dingen die nu ontstaan zijn, het op afstand vergaderen en het meer thuiswerken, dat zijn ingrediënten waar je wel iets mee kunt. Maar belangrijk is om de verhouding tussen het mentale welzijn en de risico’s van een virus goed in acht te nemen, en daar naar te handelen.”