RIVM hield in aanloop naar coronapandemie rekening met ernstige scenario’s, maar deelde die niet

Het RIVM hield al voor het eerste besmettingsgeval in Nederland ontdekt werd, rekening met ‘catastrofale’ gevolgen van het coronavirus. Deze informatie werd echter niet gedeeld met het publiek.

Het is 22 januari 2020. Bij het RIVM komen steeds meer vragen binnen over een virus dat op dat moment China al een tijdje in haar greep houdt. “We houden de situatie nauwlettend in de gaten en treffen maatregelen voor het geval er toch een patiënt in Nederland zou zijn. Die kans lijkt overigens op dit moment klein”, is één van de reacties die het RIVM naar bezorgde burgers stuurt. Toch werd er op dat moment al gewerkt aan verschillende scenario’s, waarbij er ook rekening werd gehouden met catastrofale gevolgen en tienduizenden doden door het virus.

Bedreiging voor de nationale veiligheid
Dat blijkt uit duizenden e-mails die het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft vrijgegeven. Het zijn scenario’s die op dat moment nog niet met het publiek werden gedeeld, zo blijkt uit onderzoek van de NOS. Op 9 februari schrijft een RIVM-medewerker in een intern bericht dat de impact van de coronapandemie uitkomt op een classificatie die een ernstige tot catastrofale bedreiging vormt voor de nationale veiligheid. Van het ministerie krijgt men de tijd om de effecten van de verschillende scenario’s te berekenen. Op 13 februari volgt er bijvoorbeeld een scenario waarbij er niet langer wordt ingezet op het buiten de deur houden van het virus.

Geen reden tot zorg
Uit onderzoek van de NOS blijkt dat de informatiestroom van het RIVM richting het publiek een hele andere toon laat horen. Zo laat men op 14 februari in een video weten dat er geen reden is om je zorgen te maken. Ook in de Tweede Kamer worden de meest ernstige scenario’s niet benoemd. Wel laat Jaap van Dissel op 20 februari weten aan de Kamer dat hij ‘niet wil zeggen dat er niets aan de hand is’. Een week later werd de eerste coronabesmetting in Nederland geconstateerd, twee weken later volgde er een harde lockdown.

Het RIVM wilde geen antwoord geven aan de NOS waarom de mogelijk ernstige gevolgen niet met het publiek zijn gedeeld. Woensdag publiceert de Onderzoeksraad voor Veiligheid een eerste rapport naar de aanpak van de coronapandemie tijdens de eerste golf.