‘Gehoornde metselbij wordt steeds vaker gespot, afname van het aantal honingbijen’

De Nationale Bijentelling van dit weekend is succesvol verlopen. In de gemeente Groningen hebben rond de honderd mensen een telling ingediend.

Landelijk deden enkele duizenden mensen mee. Het meest opvallende resultaat is dat de gehoornde metselbij zich definitief lijkt te vestigen in de Nederlandse tuinen, en dat het aantal honingbijen aan het afnemen is. De telresultaten van dit weekend zijn extra interessant omdat het onderzoek voor de vijfde keer op rij wordt uitgevoerd. Hierdoor is het mogelijk om trends in bijenpopulaties aan te wijzen, en variabelen die invloed kunnen hebben, zoals de weersomstandigheden, die kunnen uitgesloten worden.

Gehoornde metselbij
Het aantal getelde gehoornde metselbijen noemt bijen-expert Vincent Kalkman van Naturalis opvallend. “Deze soort was tien jaar geleden nog schaars in een groot deel van Nederland, maar is afgelopen jaren duidelijk toegenomen. Het lijkt er sterk op dat de gehoornde metselbij profiteert van het warmer wordende klimaat in ons land”, legt Kalkman uit. “De afgelopen jaren heeft de soort zich uitgebreid naar het westen en noorden van Nederland.”

Honingbij
De honingbij werd het vaakst geteld, maar kwam in verhouding wel flink minder vaak voor dan tijdens eerdere edities van de telling. Dit jaar is 25% van de waargenomen bestuivers een honingbij, ten opzichte van 35% vorig jaar. Mogelijk heeft dit te maken met een hogere sterfte in de winterperiode, veroorzaakt door het zachte en vochtige weer. “We gaan de telgegevens dan ook zeker vergelijken met de resultaten van de enquête die de Nederlandse Bijenhoudersvereniging dit jaar onder haar leden heeft gehouden”, vertelt Koos Biesmeijer, wetenschappelijk directeur en bijenexpert bij Naturalis. “Alleen door informatie uit verschillende bronnen te combineren kunnen we een goed beeld vormen van hoe het met honingbijen en wilde bijen in Nederland gaat.”

Aardhommel
Een ander opvallend resultaat is dat de aardhommel weinig werd waargenomen. Waar deze bij in 2018, 2019 en 2021 nog op plaats drie stond, bereikte deze bij de editie van dit jaar slechts de achtste plek. “In het vroege voorjaar zie je alleen hommelkoninginnen vliegen, die na de winter een nieuwe kolonie gaan stichten. Ze vliegen dan druk rond, eerst op zoek naar een muizenhol voor een nieuw nest, en vervolgens zoekend naar nectar en pollen voor het eerste nageslacht”, vertelt Kalkman. “Daarna brengen ze gedurende een vrij korte periode veel tijd onder de grond door, om daar voor het nieuwe nest te zorgen. We vermoeden dat de telling dit jaar voor de aardhommel precies met deze periode samenviel”, legt hij uit. “De aardhommels waren dus wel in de tuin maar onder de voeten van de tellers.”

Groningen
De resultaten van de tellingen in de gemeente Groningen zijn over het algemeen in lijn met de landelijke resultaten. In Groningen werd de honingbij vaak geteld, maar ook de gewone sachembij, de rosse metselbij en de gehoornde metselbij werden vaak gezien. Meer informatie over de telling vind je op deze website.