Groningen als bakermat van het Gentse verkeersbeleid: “Hoe we in Groningen de mosterd haalden”

Het is zondag precies vijf jaar geleden dat in het Belgische Gent het verkeerscirculatieplan werd geïntroduceerd. Een plan geïnspireerd op de Groningse aanpak.

In Gent werd al een aantal jaren een felle discussie gevoerd. Door toenemend verkeer stond de bereikbaarheid en leefbaarheid van de binnenstad onder druk. Uiteindelijk werd ingestemd met een circulatieplan met als doel het stadscentrum te ontlasten van doorgaand verkeer. “Ik ben de mosterd vooral gaan halen in Groningen”, laat schepen (wethouder, red.) Filip Watteeuw (Groen) van Mobiliteit weten. “Daar werd het al ingevoerd in 1977. Groningen was een echte voorloper.”

Auto verbannen uit binnenstad
Het plan dat Watteeuw meenam naar België was in 1977 ook in Groningen niet onomstreden. Om de bereikbaarheid van de binnenstad te verbeteren wilde een deel van de Groningse politiek delen van de stad afbreken, waarbij oude wijken plaats moesten maken voor hoogbouw en brede lanen. Met het circulatieplan, waarvan Max van den Berg en Jacques Wallage de initiatiefnemers waren, werd gekozen voor een andere tactiek. De auto werd uit de binnenstad verbannen en parkeerplaatsen werden opgeheven om daarmee ruimte te maken voor wekelijkse markten op pleinen.

Positieve reacties in Gent
In Groningen zagen veel mensen de plannen niet zitten. De middenstand was bang dat het klandizie zou gaan kosten, en de politie vroeg zich openlijk af of alle verkeersmaatregelen wel te controleren zouden zijn. Het plan pakte echter verrassend goed uit. De chaos bleef uit en veertig jaar later wil niemand meer terug naar de oude situatie. Ook in Gent zijn de reacties positief. Wel is vriend en vijand er het over eens dat de communicatie bij de invoering vijf jaar geleden beter had gemoeten. En Watteeuw is enigszins jaloers. Want Groningen is ondertussen een stapje verder gegaan door ook bussen uit het stadscentrum te weren. Zo ver is men in Gent nog niet.

Benni Leemhuis: “Wij hebben een potje Marne Mosterd naar Gent gestuurd”
“Ik heb nog wel een leuke anekdote”, reageert raadslid Benni Leemhuis van GroenLinks. “Vijf jaar geleden liet Watteeuw ook weten dat hij de mosterd in Groningen gehaald heeft. Als fractie hebben we daarop een potje Marne Mosterd gestuurd, want als we het hebben over de mosterd uit Groningen halen, dan heb je het daar over. Daar reageerde hij heel leuk op want wij kregen een potje ambachtelijke Gentse mosterd teruggestuurd, haha. Sindsdien is er contact.”

“Wat zij gedaan hebben is gelijk een hele grote stap zetten”
Leemhuis is onder de indruk van het Gentse circulatieplan. “Wat zij gedaan hebben is heel indrukwekkend. Ze hebben een hele grote stap gemaakt met een goed plan dat ze direct en goed uitgevoerd hebben. Kijk, het probleem is hetzelfde, maar het gebied in Gent waar het verkeerscirculatieplan op van toepassing is, is veel groter dan waar we het in 1977 in Groningen over hadden. Zij hebben zich laten inspireren door ons, maar hun plan heeft ons ook weer geïnspireerd. En dat is een hele mooie wisselwerking.”

“Iedereen wil een binnenstad waar je prettig kunt vertoeven”
Het raadslid zegt ook dat dit het mooie is aan partijpolitiek: “Iedere stad is anders, maar vrijwel elke oude stad heeft te maken met dezelfde problematiek. Meer verkeersdrukte en minder ruimte voor leefbaarheid. Dat Groningen een voorbeeld is, is heel mooi, en hopelijk kunnen we dat ook zijn voor andere historische steden. Want in veel steden staat deze vraag op de agenda. Hoe wil je dat je stad er uit ziet? Vrijwel iedereen wil een binnenstad waar mensen prettig kunnen vertoeven, waar gespeeld kan worden, waar gewandeld en gefietst kan worden. In Gent is het prachtig geworden.”

“Gent heeft een tram”
Dan nog de jaloerse blikken van de Gentse wethouder. “Ja, de binnenstad busluw maken. Ik heb daar een iets andere opvatting over. Want het is belangrijk dat er bushaltes blijven op bijvoorbeeld het Zuiderdiep, dat je binnenstad toch bereikbaar blijft. Dat de Grote Markt nu niet meer aangedaan gaat worden door bussen, dat biedt kansen en dat geeft heel veel ruimte om er een andere inrichting aan te geven. Maar als we het over jaloezie hebben, Gent heeft een tram, en die hebben wij (nog) niet, haha.”