“Miljardeninvestering in het hoger onderwijs is niets meer dan een hersteloperatie”

Het ministerie van Onderwijs wil de komende jaren miljarden euro’s in het hoger- en universitaire onderwijs investeren. In Groningen wordt er verheugd gereageerd op de plannen, maar noemt men de investeringen ook reparatiewerk.

“De afgelopen tien jaar is er door bezuinigingen behoorlijk wat achterstallig onderhoud ontstaan”, vertelt Leon van de Deure van de Groninger Studentenbond, GSb. “Dat er nu geïnvesteerd gaat worden is dan ook heel positief. En we hebben het ook over hele mooie substantiële bedragen. Als het geld goed geïnvesteerd gaat worden, en het komt op de juiste plaatsen terecht, dan ben ik er van overtuigd dat de onderwijskwaliteiten er op vooruit gaan, en belangrijker dat de werkdruk bij docenten omlaag gaat.”

Werkdruk
Over die werkdruk: “Die werkdruk is hoog, dat geldt zowel op de Rijksuniversiteit, als op de Hanzehogeschool. In het verleden is hier ook actie voor gevoerd. Als docent en student sta je hier ook samen in. Omdat een docent met een te hoge werkdruk minder tijd heeft voor de persoonlijke begeleiding en ontwikkeling van studenten. Dus heel goed dat dit nijpende probleem wordt aangepakt.”

“Schuiven met getallen”
Toch zegt Van der Deure dat de investeringen die nu gedaan worden wel voor een groot deel reparaties zijn. “Wat nu op tafel ligt is een bare minimum voor het hoger onderwijs. Want als we naar de andere kant van het spectrum kijken, naar de studenten, dan zien we dat er in de plannen geschreven wordt dat de nieuwe basisbeurs voor uitwonende studenten van 255 naar 271 euro gaat. Waarbij de aanvullende beurs weer iets naar beneden gaat. We hadden dit wel verwacht, maar het is wel schuiven met getallen. De minister verdedigt zich op dat vlak ook door te zeggen dat de arbeidsmarkt heel goed is en dat kinderopvang momenteel gratis is. En ja, dat zal allemaal zo zijn, maar wij zien niet de oplossing, omdat de drempel om te kunnen studeren niet lager wordt.”

Hersteloperatie
Van der Deure komt met een conclusie: “Dit plan is een eerste stap in de goede richting. Het gaat de onderwijskwaliteiten verbeteren, de werkdruk wordt verlaagd. Maar we gaan hier niet het onderwijs mee redden. Het is daarom ook heel goed dat de mensen van LSVb en ISO aan tafel blijven zitten bij de minister om invloed uit te oefenen. Dat duidelijk op tafel komt te liggen welke investeringen nodig zijn, waar die terecht komen. Uiteindelijk is het zo dat dit plan een hersteloperatie is.”

Internationalisering
Een deel van de problemen wordt veroorzaakt doordat universiteiten en hogescholen enorm zijn gegroeid. “De vraag is of je dit door moet laten gaan of dat je op de rem trapt. Veel studenten op je hogeschool of universiteit betekent ook dat je meer onderwijzend personeel nodig hebt, en ook dat er een grotere druk is op de huizenmarkt. En ook zal je wellicht moeten kijken naar de internationalisering. Op dit moment is één op de vier studenten internationaal student. Wil je dit door laten groeien naar een fifty-fifty situatie? Het heeft voordelen in de zin van een breder onderzoeksveld, maar er kleven ook nadelen aan. Al met al denk ik dat de minister de goede kant op denkt, maar we hebben echt nog wel wat werk te verzetten.”

Lijst STERK: “Hoe gaat het plan zorgen voor meer kwaliteit?”
Ramon Tilstra is fractievoorzitter van Lijst STERK die zitting heeft in de Hanze Medezeggenschapsraad. “Mijn eerste reactie op dit plan is dat het heel goed is dat er nu een plan op tafel ligt. De vraag is wel hoe je het geld dat beschikbaar wordt gesteld gaat investeren, en hoe gaat het zorgen voor meer kwaliteit. Dat gaat wel een grote uitdaging worden. Kijk, enerzijds is een duidelijk doel dat de werkdruk verlaagd gaat worden. Daarvan zeggen wij, helemaal prima, want wij zien met eigen ogen dat de werkdruk voor docenten hier op de Hanzehogeschool te hoog is. Een hoge werkdruk betekent minder begeleiding voor studenten, terwijl dat na corona nu zo ontzettend belangrijk is. De kwaliteit op dat vlak staat echt onder druk.”

Leenstelsel
Maar er is ook een andere kant: “En dat zijn de studenten. Hoe ga je er voor zorgen dat studeren voor hen betaalbaar blijft. We kennen allemaal de verhalen over het leenstel dat ingeruild moet worden voor een basisbeurs. Maar er is nog geen duidelijkheid over een compensatie voor de leenstelselgeneratie, en daarnaast zijn ook de bedragen die de basisbeurs omvatten te karig. Dus hoe ga je daar in investeren? Daar moet nog wel wat aan gebeuren.”

Invloed uitoefenen
Tilstra noemt het wel een voordeel dat iemand uit het onderwijs nu op de ministerspost zit. “Meneer Dijkgraaf weet welke problemen er spelen in het onderwijs. En het is mooi om te zien dat Dijkgraaf het belang van de medezeggenschapsraden erkent, omdat hier meer geld naar toe gaat. Dat is prima. Maar ik hoop wel dat we nog invloed uit kunnen oefenen op dit plan. En ik hoop ook dat er in de uiteindelijke versie meer opgekomen gaat worden voor de leefomstandigheden van met name studenten.”