“Ik heb een mortier van Bommen Berend ‘gestolen’, en daarmee ga ik door de provincie reizen”

Hij weegt 270 kilo en is uitgevoerd in gietijzer en houten-materialen: een mortier als uit 1672. Initiatiefnemer Tim Smit is zo trots als een pauw.

Hoi Tim! Het is gelukt dus!
“Ja, en ik ben zo ontzettend blij, joh. Het voelt alsof je de gouden medaille in ontvangst mag nemen op de Olympische Spelen na een jarenlange voorbereiding. Ik heb drie jaar aan dit project gewerkt. En nu is hij klaar: een mortier zoals die er in 1672 uitgezien zou kunnen hebben. De bedoeling is dat ik daar de komende jaren mee langs scholen ga reizen.”

Het jaar 1672. Dan hebben we het natuurlijk over Groningens Ontzet, Carl van Rabenhaupt en Bommen Berend …
“Klopt. Dit jaar is dat precies 350 jaar geleden. De bisschop van Münster probeerde Groningen onder de voet te lopen. Daarbij maakte hij gebruik van mortieren. Bij Helpman hebben er bijvoorbeeld twintig gestaan, waarmee de binnenstad wekenlang onder vuur werd genomen. Hoe het verhaal afliep, dat weten we. Op scholen vertel ik over deze historische gebeurtenis. Dat doe ik met mijn alter ego Duyrt Elema, officier uit het leger Van Rabenhaupt. Tijdens de vrijdagen banjer ik dan basisscholen binnen en begin als officier uit 1672 vrolijk en enthousiast te vertellen over mijn avonturen. In de klas laat ik attributen zien uit die tijd. Maar er ontbrak iets.”

Een mortier …
“Ja. Wist je dat er nog maar heel weinig van te vinden zijn? Er staan twee bij de Tower of London, en er is eentje bij een paleis in Marrakesch in Marokko te vinden. En bij een havezate in Dwingeloo. Ik heb contact gezocht met de eigenaar, Het Drents Landschap, met de vraag of ik ze mocht restaureren. Nou, dat kon niet. Men had andere prioriteiten. Toen heb ik gevraagd of ik het na mocht maken. En zo is het uiteindelijk gegaan. Ik ben ontzettend trots op het resultaat. Ook omdat ik geen concessies heb hoeven doen op de kwaliteit. Het is geworden wat ik verwacht had.”

Tekst gaat verder onder de foto

De mortier heeft een gewicht van 270 kilo. Foto: Tim Smit

Maar ik neem aan dat je zoiets niet zo maar even maakt …
“Nee, dat klopt. Behalve het zoeken naar partners die zoiets kunnen maken, is er ook geld nodig. Dankzij fondsen, subsidies en een crowdfundingsactie is dit mogelijk geworden. Het Kinderhotel Burcht Wedde wil ik heel erg bedanken omdat zij mijn penvoerder wilden zijn waardoor ik subsidies heb aan kunnen vragen. Met de crowdfundingsactie heb ik vierduizend euro op kunnen halen. Ook die mensen wil ik heel erg bedanken.”

Dat je een mortier wilde maken is ook niet onopgemerkt gebleven hè …
“Dat kun je wel zeggen. Je gaat een wapen maken. Een replica weliswaar, maar defensie en politie worden dan toch wel wat zenuwachtig. Dus die heb ik toch goed uit moeten leggen dat je er verder niks mee kunt. Hij lijkt echt, maar is zo nep als maar kan zijn, haha.”

En met de mortier ga je dus de komende maanden langs de scholen?
“De mortier zijn thuis is Kinderhotel Burcht Wedde. Vanaf deze plek haal ik de mortier op om er mee door de provincie te reizen. Ik zit er over na te denken om binnenkort een presentatie te geven, zodat alle geïnteresseerden de replica kunnen zien. En ik wil er heel graag op 28 augustus mee de Grote Markt op rijden. Dat lijkt me fantastisch. En inderdaad in het nieuwe schooljaar langs de scholen. Dat je dan voor de klas vertelt over Bommen Berend en zijn mortieren. En dat de kinderen dan vragen, wat is een mortier? En dat ik dan zeg, laten we maar eens naar buiten gaan om dat te bekijken. En vervolgens mogen ze er mee spelen en ze mogen er op klimmen. Ik vind het ook niet erg als er een krasje op komt. Ik denk dat het een belangrijk onderdeel is om dit belangrijke verhaal levend te houden.”

Maar 270 kilo. Hoe ga je dat vervoeren?
“Haha, ja dat is een goede vraag. Ik ga denk ik een mooie kar maken met een systeem waarmee ik het mortier er in kan tillen en er ook weer mee uit kan halen. Qua gewicht heb ik me daar wel een beetje op verkeken. Eigenlijk kun je misschien zeggen dat het beter gelukt is dan gedacht.”