Restauratie beelden Korenbeurs: “Ceres is haar sikkel kwijt, Neptunus mist een voet”

Een eervolle klus. Zo omschrijft Jochem Duijts van het zink- en koperbedrijf Idéfix uit Stad de opdracht van het restaureren van de drie beelden op de Korenbeurs op de Vismarkt.

Hoi Jochem! Dit lijkt me een hele bijzondere klus …
“Dat kun je zeker zeggen. We zijn er ook al een lange tijd mee bezig. De eerste contacten werden twee jaar gelegd. Maar het restaureren van deze beelden is niet zo simpel. De Korenbeurs is een Top 100-Rijksmonument. Alles wat er aan gaat gebeuren moet overlegd worden. Met de aannemer, met de Rijksdienst, met de gemeente. Het gaat over heel veel schijven. Maar het restaureren van deze beelden is absoluut een bijzondere klus. Hoewel ik wel moet zeggen dat, omdat je er al zo lang mee bezig bent, het al wat gewoner is geworden.”

Maar hoe ging dat dan? Werd je twee jaar geleden gebeld met deze vraag?
“Ja, eigenlijk wel. We werden in een vroeg stadium benaderd. Dat is op zich niet gek want wij als bedrijf hebben een ERM-certificaat, en we zijn het enige zink- en koperbedrijf in het Noorden dat dit heeft. In het begin heb ik meegeschreven aan het onderzoeksplan en was ik betrokken bij de subsidieaanvragen. De restauratie van de Korenbeurs bestaat uit verschillende fases. Bij de eerste fase is bijvoorbeeld het dak gerestaureerd. Nu zitten we in de slotfase waarbij de beelden aan de beurt zijn.”

We hebben het over drie beelden: Neptunus, Mercurius en Ceres. Duidelijk is dat de beelden behoorlijk oud zijn hè?
“Klopt. Het is zelfs niet eens bekend wanneer ze precies geplaatst zijn. Het huidige gebouw werd opgeleverd in 1867. Maar de beelden stonden er toen nog niet. Die zijn later gekomen. Het is onbekend hoe dat kan. Wel gaan er verschillende verhalen rond. Zo is er een pittige discussie geweest over Ceres. Men had problemen met de blote borst van de godin. Maar ook zijn er discussies geweest over de prijs en de levertijd van de beelden. We weten dus niet wanneer ze precies geplaatst zijn.”

Twee van de drie beelden hebben in die jaren ook altijd op hun plek gestaan hè?
“Klopt. Op het dak staat Mercurius. Deze is in 1987 gerestaureerd waarbij dit beeld toen tijdelijk van het dak is gehaald. Ceres en Neptunus staan in de niches van de Korenbeurs en hebben daar altijd gestaan. Ze zijn nooit weggehaald.”

Hoe is de huidige staat van de beelden?
“Ja, dat is eigenlijk wel een rare situatie. Ceres en Neptunus hebben geen last van de regen en de harde wind. Maar het vandalisme heeft welig getierd. Neptunus is bijvoorbeeld een voet kwijt geraakt. Achter Neptunus is een zeebeest te zien waarvan de staart is afgebroken. Ceres zou moeten beschikken over een sikkel en een graanschoof. Maar die zijn er ook niet meer. Mercurius op het dak heeft geen last gehad van vandalisme, maar daar heeft het weer dan weer zijn invloed op gehad.”

En dat ga je dus de komende tijd herstellen?
“Klopt. We zullen de onderdelen die verdwenen zijn opnieuw moeten maken, opnieuw moeten gieten. Voor we aan de slag kunnen zijn we wel afhankelijk van het kleurenonderzoek. Dit moet eerst afgerond zijn voor we echt aan de slag kunnen. We wachten dus op het groene licht, waarbij we het beeld herstellen naar de situatie van 1867. Dus ook de initialen komen dan bijvoorbeeld terug. Door de jaren heen is het beeld vaak overgeverfd, waardoor dat verdwenen is.”

Hoop je ook verrassingen tegen te komen?
“Eigenlijk wel. Vanochtend hebben we Ceres van de sokkel gehaald. En ik dacht wat grappig. Er bleken graankorreltjes in de gietmand te zitten. Dat kan een offer zijn, want Ceres is de godin van de akkerbouw, met name graan. Ik ben heel benieuwd wat we straks bij Neptunus (God van de zee, red.) aan gaan treffen. Als we daar schelpen tegenkomen dan weten we zeker dat er offers zijn gebracht. Zo niet, dan is het graan wellicht vervuiling geweest. In de Korenbeurs werd tenslotte vroeger graan verhandeld.”

Jullie zijn aan het werk bij de Korenbeurs. Hoe wordt er door de mensen gereageerd?
“Heel wisselend. Er zijn mensen die zeggen dat ze blij zijn dat die beelden met al die duivenschijt eindelijk vertrekken. Anderen zijn heel nieuwsgierig wat er gaat gebeuren, wat we doen, en wanneer ze weer terug komen. Dus het is zeker niet zo dat iedereen de waarde van deze beelden inziet, haha. Maar voor mij is het een prachtige klus.”