“We hebben goud in handen in Groningen, misschien ligt er wel een taak voor de popmuziek”

De Martini Organ Competition Groningen zit er op. Zaterdagavond werd Leendert Verduijn uitgeroepen tot winnaar. Elsbeth Mulder van de organisatie kijkt tevreden terug op de afgelopen week.

Hoi Elsbeth! Een orgelconcours dat een week duurde met een mooie winnaar. Maar hoe verliep het qua publieke belangstelling?
“Wij zijn echt onder de indruk. Sowieso hebben we veel aandacht gehad van de media. Ik noem dat, omdat we merken dat het toch wel heel belangrijk is. Als je wordt genoemd, als je te zien bent in uitzendingen, dan worden mensen nieuwsgierig. En daar hebben we de afgelopen week de vruchten van mogen plukken. Bij alle concerten hadden we aan publieke belangstelling geen gebrek.”

Als we dat concretiseren. Over welke aantallen hebben we het dan precies?
“Vorige week vond het openingsconcert plaats. Een gemiddeld willekeurig orgelconcert trekt ongeveer vijftig mensen. Wij mochten echter direct 250 mensen ontvangen. Dat is een mooi begin. De competitieronde in De Nieuwe Kerk trok vijftig mensen. Daar zijn we ook tevreden mee. Het orgel in de Nieuwe Kerk is wat minder bekend, heeft qua geluid een Frans-romantisch karakter, maar toch waren er mensen die nieuwsgierig waren naar het instrument en een kijkje kwamen nemen. En eerlijk is eerlijk, we hebben dit concours ook aantrekkelijk proberen te maken. De competitieronde in de Lutherse Kerk vond plaats in combinatie met het Luthers Bach Ensemble. Het spelen van orgelwerken in combinatie met een ensemble, dat is uniek voor een orgelconcours. En dat zag je ook aan de bezoekersaantallen. Bij de eerste halve finale zat de zaal vol, bij de tweede halve finale hebben we zestig mensen mogen ontvangen.”

De organisatie van de Martini Organ Competition was in handen van de Stichting Groningen Orgelstad. Jullie hebben een duidelijk doel, om de Groninger orgels in de spotlights te zetten. Is de Martini Organ Competition daar het evenement voor?
“Ik denk dat het een evenement is dat bij kan dragen om het instrument te promoten. Kijk, Groningen is qua orgels heel rijk. Het probleem is dat maar weinig mensen weten dat het er is. Ik vergelijk het wel eens met een paleis of een kasteel. Als je dat hebt staan dan ziet iedereen dat, en wordt het breed gewaardeerd. De prachtige orgels die we hebben zijn aanwezig, maar zijn veel minder zichtbaar. Terwijl we met de instrumenten goud in handen hebben. Wellicht is de drempel om een kerk binnen te stappen wat te hoog. En op je vraag of dit evenement geschikt is om de orgels in de spotlights te zetten. Het is één van de evenementen die daar aan bijdraagt. Net zoals het Schnitgerfestival ook een evenement is. Het is een combinatie van alles.”

Dat de rijkdom niet wordt ingezien, komt dat misschien ook omdat mensen een verkeerd beeld hebben bij het orgel?
“Het beeld dat leeft is dat het een instrument is dat gebruikt wordt tijdens kerkdiensten. En dat is waar. Daar vervult het een belangrijke rol, en dat is prima. Maar een kerkorgel is meer. Het is ook een concertinstrument. En gelukkig wordt het ook steeds vaker op die manier benaderd. Je hebt in de stad de Stichting Urban House Groningen. Zij hebben niet zo lang geleden in de Pelstergasthuiskerk gedanst op hiphopmuziek op orgel. En dat laat zien dat een orgel heel breed inzetbaar is.”

Ligt er misschien ook een taak voor musici, artiesten en bands, dat zij kijken naar de mogelijkheden van een orgel?
“Absoluut. En andersom gebeurt het ook al hè. Er zijn genoeg voorbeelden te vinden van popmuziek die gespeeld wordt op orgel. Denk aan werken als Bohemian Rhapsody van Queen of Conquest of Paradise van Vangelis die gespeeld worden tijdens popmuziekconcerten. Het zijn concerten die ook flink wat publiek trekken. Maar ook andersom kan heel interessant zijn. Dat een orgel een onderdeel kan zijn van een compositie in de popmuziek, net zoals een gitaar of drum dat ook is. Dus ik zou artiesten wel willen uitdagen om te kijken naar de mogelijkheden.”

Tekst gaat verder onder het kader

DC Lewis
Als we een duik nemen in de historie van de popmuziek dan is het orgel als instrument een grote afwezige. Op één uitzondering na. In 1970 scoort Ruud Eggenhuizen, onder de artiestennaam D.C. Lewis, een nummer 1-hit in de Top 40 met het lied ‘Mijn Gebed’. Het lied zou zestien weken in de Top 40 staan. In het lied is het Garrels-orgel van de Groote Kerk van Maassluis te horen, bespeeld door Feike Asma. De trompetsolo is van Jan Marinus:



Oskar Haag
Zijn er dan geen andere voorbeelden te vinden? Jazeker, zelfs in de recente popmuziek. Daarvoor moeten we wel een uitstapje maken naar Oostenrijk, naar Klagenfurt. De 16-jarige Oskar Haag valt het laatste jaar op. Vorig jaar brak hij door bij het grote publiek met de single Stargazing. Dit jaar gevolgd door het lied Black Dress. In dit lied wordt gebruik gemaakt van een kerkorgel, als onderdeel van de compositie. Het kerkorgel is te horen vanaf 01.38 minuut:

Als je kijkt naar de gemêleerdheid van het publiek? Is die aanwezig?
“Eigenlijk gaat dat verrassend goed. Het zijn niet alleen grijze koppies die in je in de zaal ziet zitten. Dat komt ook omdat we tijdens het concours een jong deelnemersveld hadden. De winnaar is bijvoorbeeld 26 jaar oud. En wat krijg je dan? Je hebt het traditionele publiek dat dit mooi vindt, maar je ziet ook dat deelnemers hun eigen fanschare meenemen. En dat zijn jonge mensen. En dat maakt mij persoonlijk wel heel blij. Dat jonge mensen zich hier voor interesseren.”

Dus eigenlijk kun je de conclusie trekken dat het in de lift zit …
“Klopt. We hebben de afgelopen jaren hard gewerkt. Er worden mooie dingen gedaan. En daar gaan we nu de vruchten van plukken, waarbij ook duidelijk is dat er nog meer in het vat zit. We moeten het mogelijk zien te krijgen dat de drempel om een kerk binnen te stappen verlaagd wordt, dat onze Groningse orgels meer omarmd en gezien worden, en dat de instrumenten in een breder perspectief te horen zijn. En dat kunnen we niet alleen, daarom zijn we ook blij met alle mogelijke initiatieven vanuit de samenleving.”

Nog even over het jonge deelnemersveld. Dat is ook een teken aan de wand lijkt me?
“We hebben in Groningen het Prins Claus Conservatorium met een hele mooie en succesvolle orgelopleiding. De docenten op deze opleiding weten ook heel goed nieuw talent naar Groningen te halen, waarna men hier aan de opleiding begint. En het is geweldig dat er zoveel nieuw talent is. Het spelen op een orgel is niet alleen voor oudere mensen, ook voor jonge mensen kan het hip zijn. En in Groningen hebben we de mooiste orgels ter wereld. Dat mag gezien en gehoord worden.”

Het concours zit er op terwijl je nog vol passie spreekt …
“Haha. Ik heb de afgelopen week genoten, en ik ga wel in een zwart gat terecht komen. Het is mooi als dingen zo uitpakken zoals je hoopt. Ondertussen kunnen we ons opmaken voor het Schnitgerfestival dat volgend jaar van 19 tot en met 22 oktober plaats gaat vinden. En in de zomer van 2024 is het dan weer de beurt aan de Martini Organ Competition. En ondertussen zijn er de komende weken ook genoeg mooie orgelconcerten. De zomer staat daar garant voor. De winter is minder geschikt, omdat een orgel toch beter gedijt bij warme temperaturen.”