Een voorstel van de SP om op korte termijn met honderden studenten op de Grote markt te protesteren om de energietoeslag ook voor studenten beschikbaar te maken kan op enthousiasme rekenen bij de oppositie. Dat bleek woensdagmiddag tijdens een debat tijdens het Politiek Vragenuur.
De fracties van Student & Stad, Stadspartij 100% voor Groningen, GroenLinks, CDA, VVD, D66 en PvdA hadden vragen gesteld over de compensatieregeling die nu op dit moment niet geldt voor studenten. Fractievoorzitter Steven Bosch van Student & Stad: “De problemen zijn op dit moment heel groot. Er zijn heel veel mensen die hun energierekening niet meer kunnen betalen. Voor studenten is dat niet anders. Vooropgesteld vinden we de regelgeving van de Rijksoverheid heel gek, dat het over de schutting wordt gekieperd en dat gemeenten het zelf maar uit moeten zoeken. Anderzijds vinden we dat de gemeente Groningen een uitspraak van de rechtbank in Nijmegen niet naast zich neer kan leggen. En is het misschien mogelijk dat de gemeente studenten meer gaat wijzen op de bijzondere bijstand, waar in Groningen gebruik van kan worden gemaakt?”
Kader: energietoeslag
De eenmalige energietoeslag werd eerder dit jaar in het leven geroepen om huishoudens met de laagste inkomen te helpen met het betalen van de hogere energieprijzen. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid gaf aan dat studenten uitgesloten mogen worden van de regeling. In Wageningen stapte daarop een student naar de rechter die vervolgens in het gelijk werd gesteld. Volgens de rechter is het uitsluiten van studenten als groep ongerechtvaardigd. Gemeenten zouden per geval moeten bekijken of studenten in aanmerking kunnen komen. Echter hebben gemeenten noch het geld, noch de capaciteit hier voor.
Wethouder Eikenaar: “Als gemeente hebben we het geld niet”
Wethouder Eelco Eikenaar (SP) van Armoede: “Ik denk dat het belangrijk is om één ding heel helder te maken. Als College vinden we dat er een regeling voor studenten moet komen. Dat vonden we, en dat vinden we nog steeds. Ook studenten worden geconfronteerd met hogere prijzen in hun levensbestaan. Als gemeente hebben we echter niet het geld gekregen om deze regeling ook beschikbaar te maken voor studenten. We kunnen als gemeente zo’n regeling maken, maar dan heb je te maken met een enorm financieel risico. Het was daarom beter geweest om een regeling via DUO te laten lopen. Dat was beter uitvoerbaar geweest, ook omdat zij de gegevens hebben.”
“Als een student in Groningen naar de rechter stapt, is ons eenzelfde lot beschoren”
Eikenaar vertelt verder: “Als we inzoomen op de rechtszaak in Gelderland. Die uitspraak gaat niet over de regeling in Groningen. Wel moet ik eerlijk bekennen dat als hier in de gemeente een student naar de rechter stapt, ons waarschijnlijk hetzelfde lot beschoren is. Het probleem is dat wij kunnen zeggen dat we de regeling aanpassen, maar vervolgens hebben we geen poot om op te staan als we naar het Rijk stappen. Dan zegt het Rijk, u heeft zelf de keuze gemaakt. Dat risico, die weg die we dan gaan bewandelen, dat is te groot. Wat we daarom doen is er bij het Rijk op aandringen dat er een regeling moet komen. Op uw vraag over de communicatie. Dit hebben we reeds gedaan, maar ik ben bereid om dit nogmaals te doen, om studenten te wijzen op het bestaan van de bijzondere bijstand.”
Steven Bosch (Student & Stad): “Dus er is een rechtszaak nodig?”
Bosch: “Dus als ik u goed begrijp dan is er een rechtszaak nodig om daarmee met een sterkere hand naar het Rijk te gaan om compensatie af te dwingen?” Eikenaar: “Nee, dat heb ik zo niet gezegd. Het liefst zien wij geen rechtszaak. Het liefst zien wij een regeling ook voor studenten. Als wij nu de regeling actief aan gaan passen, en nog even los van het vraagstuk of het uitvoerbaar is, dan is het maar de vraag of we het geld dat we dan uitgeven terug gaan krijgen uit Den Haag.”
Jimmy Dijk (SP): “De discussie wordt nu wel heel makkelijk gevoerd”
Voor fractievoorzitter Jimmy Dijk (SP) is dat reden om met een scherp statement te komen: “Ik zit nu wat te luisteren naar deze discussie. En als ik kijk naar de vragen. Die zijn ingediend door veel partijen. En dat is wel tof hè, dat veel partijen dit bepleiten. Maar als we als gemeente dit moeten gaan betalen, dan gaat dit 35 miljoen, oplopend tot 60 miljoen euro, kosten. En meneer Bosch heeft gelijk. Het Rijk komt met een bizar onderscheid. Maar de bedragen die ik noem, die zijn onvindbaar in onze begroting. Wat ga je dan wegbezuinigen? De discussie die we nu voeren is te makkelijk. Waarom gaat iedereen zich niet inzetten om deze regeling gewoon aan te passen?”
Steven Bosch: “Dit is bangmakerij van de SP”
Bosch: “Dit geluid kennen we van de SP. Twee dingen. Ten eerste. Dit is bangmakerij. De rekensom van 35 tot 60 miljoen euro gaat nergens over. Je kunt op een adres maar één keer een compensatie aanvragen. Ten tweede. We hebben een verantwoordelijkheid. Wat hier gebeurt is dat een uitspraak van de rechter naast ons neer wordt gelegd. De uitspraak is niet specifiek op Nijmegen gericht. De uitleg die de wethouder geeft is te kort door de bocht.”
Julian Bushoff (PvdA): “Het gaat om enorme bedragen waardoor we moeten bezuinigen op andere voorzieningen”
Fractievoorzitter Julian Bushoff van de PvdA: “Wat we hier zien is dat er een regeling in het leven wordt geroepen, die over de schutting wordt gegooid en bij de gemeente terecht komt. Of studenten zijn de dupe, of de gemeente moet lappen. En ik ben het met de SP eens dat het gaat om een enorm bedrag. We moeten dan gaan bezuinigen op andere voorzieningen in onze gemeente, waardoor weer andere mensen de dupe worden. Dat is een hele kwalijke zaak van het kabinet. Dus laten we ons daar op richten. Dat we de druk bij het kabinet opvoeren. En daarover gesproken. Onlangs heeft de gemeente hierover een brief naar het Rijk gestuurd. Is daar al een reactie opgekomen?”
Jimmy Dijk: “Laten we de Grote Markt op gaan om een vuist te maken”
Dijk: “Laat ik een voorzetje geven. Laten we een datum prikken. Over twee of over drie weken. Dat we de hele Grote Markt vol zetten met studenten die protesteren tegen de uitzonderingspositie. Om een signaal af geven in de richting van Den Haag. Hoe denkt u daar over?” Bosch: “Die uitdaging ga ik heel graag aan.”
Wethouder Eikenaar: “Het blijft heel stil”
Eikenaar: “Om de vraag van meneer Bushoff te beantwoorden. Die brief hebben we gestuurd. Maar het blijft heel erg stil. Dat kan twee dingen betekenen. Of ze zijn met iets heel moois bezig. Of het is een teleurstellende stilte. Hoe het ook zij. Als gemeente blijven wij er bovenop zitten.”
Jalt de Haan (CDA): “Hoeveel geld zit er nog in de pot?”
Fractievoorzitter Jalt de Haan van het CDA: “Nu zijn er ook studentensteden die de compensatie wel uitbetalen aan studenten. Het gaat om Zwolle en Delft. Als gemeente hebben we wel geld gekregen om andere groepen deze toeslag te geven. Hoe staat het er voor met deze pot? Is die al op? Of is er nog ruimte? En kunnen we iets leren van Zwolle en Delft?”
Dennis Ram (PVV): “Kunnen we het Rijk niet voor de rechter slepen?”
Dennis Ram van de PVV: “De rechterlijke uitspraak is heel duidelijk. Maar waar ik wel benieuwd naar ben is wat het College weerhoudt om niet zelf naar de rechter te stappen en om het Rijk voor het blok te zetten?”
Wethouder Eikenaar: “Glibberig en risicovol pad”
Eikenaar: “Om te beginnen met de vraag van meneer Ram. Was het maar zo simpel. We hebben nu een acuut probleem. Als we besluiten om volgende week uit te gaan keren aan studenten, dan is dat een groot risico waarbij de kans bestaat dat we geen geld terugkrijgen vanuit Den Haag. En waarbij we maar hopen dat de rechter ons gelijk gaat geven. Het is een glibberig en risicovol pad. En wij zijn niet van plan om dat pad te gaan bewandelen. Op de vraag van het CDA. Hoeveel ruimte er is, daar willen we naar gaan kijken. Als we specifiek naar Delft kijken. We hebben grote twijfels of die methode het juridisch houdt. Wat Delft doet is een aparte regeling optuigen voor studenten. Juridisch roept dat heel veel vraagtekens op. In Groningen kiezen we voor een regeling met weinig rompslomp. Kom je met aparte voorwaarden voor een specifieke groep dan doe je eigenlijk hetzelfde. En dat houdt juridisch dan waarschijnlijk geen stand.”
