Ruimterobot slaat met 22.000 km per uur in op planetoïde: “Vergelijk het met Armageddon”

Ruimteliefhebbers zitten de komende dagen op het puntje van hun stoel wanneer een ruimterobot in slaat op een planetoïde om daarmee de baan van het object te veranderen. Sterrenkundige Jeffrey Bout uit Stad volgt de ontwikkelingen op de voet.

Hoi Jeffrey! Wat gaat er precies gebeuren?
“Laat ik maar gelijk de koe bij de hoorns vatten. Ken je de film Armageddon? De wereld die in rep en roep is omdat er een meteoriet op aarde dreigt in te slaan met alle gevolgen van dien. Om zulke situaties in de toekomst te voorkomen vindt er nu op elf miljoen kilometer afstand een test plaats om te kijken of we de baan van een meteoriet of planeet ook kunnen veranderen. En dat gebeurt door een ruimterobot met een hele hoge snelheid in te laten slaan op een planetoïde.

De inslag vindt plaats op de planetoïde Didymos A en het maantje Dimorphos hè?
“Klopt. De beide planeetjes draaien om elkaar heen. Tien maanden geleden, op 24 november, is de ruimterobot gelanceerd. Deze gaat inslaan op Dimorphos. Dit planeetje heeft een breedte van ongeveer 160 meter. Didymos A heeft een breedte van achthonderd meter. De inslag vindt plaats met een snelheid van 22.000 kilometer per uur. Hoe snel is dat? Vergelijk het met een verkeerstunnel waarbij je met tweeduizend kilometer per uur binnen komt rijden. Waarbij in de werkelijke situatie alles tien keer zo groot is, en ook tien keer zo snel is. Beeld je het maar in: een snelheid van 22.000 kilometer per uur. Dat is tien keer sneller dan een kogel. En drie keer zo snel als het snelste vliegtuig dat ooit gevlogen heeft, de X-15.”

Hoe belangrijk is het dat dit onderzocht wordt?
“Een inslag van een meteoriet op aarde is iets dat ooit eens kan gebeuren. De kans is klein, maar het kan. Op de wereld zijn er telescopen die constant zoeken naar nieuwe planeten die dichterbij komen. In totaal zijn er zo’n miljoen kleine planeetjes die om de zon heen draaien. Tweeduizend daarvan zijn gevaarlijk, maar die liggen nog niet op ramkoers. Toch lijkt het me wel belangrijk dat je een plan hebt voor als er toch iets dreigt te gebeuren.”

En het is al eens gebeurd hè?
“Klopt. Het allerbekendste voorbeeld is 65 miljoen jaar geleden. Toen kwam er een einde aan het tijdperk van de dinosauriërs op aarde. Maar het blijft een actueel thema. Vorig jaar verscheen op Netflix de film Don’t Look Up. In deze film waarschuwen twee laaggeplaatste astronomen de mensheid voor een komeet die de aarde zal vernietigen. En de film Armageddon, die ik al even benoemde. Waarbij door middel van een kernbom wordt geprobeerd het gevaar af te wenden. Waar deze proef om gaat is om in de toekomst mogelijke gevaren al in een veel eerder stadium in een andere baan te drukken, zodat er geen gevaar dreigt voor de aarde.”

In de nacht van maandag op dinsdag vindt het plaats. Hoe ga je dit moment zelf beleven?
“De verwachting is dat het rond 01.15 uur gaat gebeuren. Het wordt live uitgezonden via een stream van de NASA. Dat ga ik bekijken. Wel moet ik iedereen gelijk teleurstellen want er zal weinig te zien zijn. De ruimterobot heeft een camera, maar de planetoïde zal niet meer dan een pixel groot zijn. Wanneer de robot dichterbij komt zal het in pixels wat groter worden, maar daarna zal de verbinding ook heel snel wegvallen. Wel mooi is natuurlijk om de opwinding in het controlecentrum van de NASA te gaan zien. En ik kan zeggen dat ik er bij was.”

En dan de belangrijkste vraag: weten we dan ook direct of het gelukt is?
“Nou, nee. Dat gaat een aantal maanden duren. Na de inslag zal de baan van de planetoïde heel goed in de gaten worden gehouden door sterrenwachten hier op aarde. Die gegevens worden vergeleken met de baan die de planetoïde eigenlijk zou moeten hebben. Op zijn vroegst, over een aantal maanden, kan gezegd worden of de operatie succesvol is geweest. Dus dat is echt nog even geduld hebben. Wel gaat over twee jaar de ruimtesonde Hera naar de planetoïde. Die zal daar over zes jaar zijn om er foto’s te kunnen maken. Dan kunnen we ook zien wat het effect en de gevolgen zijn geweest van de inslag.”

Het is niet de eerste keer dat er zo’n bewuste botsing plaats heeft gevonden hè?
“Dat was in 2005 inderdaad. Het ruimtevaartuig DEEP IMPACT sloeg toen in op een komeet. Niet om de baan te veranderen, maar meer om de samenstelling van een komeet te kunnen onderzoeken. Daarop volgde overigens een rechtszaak. De NASA werd aangeklaagd door een astrologe die beweerde dat door de baanwijziging van de komeet, dat ze daardoor geen goede toekomstvoorspellingen meer kon geven. Die zaak heeft de vrouw verloren.”