Vroeger zag je ze nog weleens door de stad lopen. Vaak met z‘n tweeën, de zwart glanzende borst zelfverzekerd vooruit. Met soepele tred liepen ze dan over de Vismarkt en het Zuiderdiep of door Selwerd en de Oosterparkwijk. De blik in de verte gericht en tegelijkertijd de directe omgeving scherp in de gaten houdend. Maar die tijd is voorbij, lang voorbij.
Dit gaat niet over de spreeuw. Ook die vogel verdwijnt langzamerhand uit het stadsbeeld, dat klopt. Nee, dit gaat over politieagenten. Want let er maar eens op, zie je ze ooit nog door de stad lopen? Hoogstens zie je een politieauto langs zoeven, op weg naar verkeersongeluk of steekpartij. Maar lopend? Nooit.
Dat terwijl de dealers weer in de Haddingestraat staan, dakloosheid en huiselijk geweld toenemen en steeds meer ‘verwarde’ personen gekke dingen doen in de publieke ruimte. Deze week bleek uit cijfers van het OM dat steeds meer jongeren in Noord-Nederland zich schuldig maken aan zware misdrijven. Deze jongeren worden ook nog eens telkens jonger wanneer ze deze zware misdrijven plegen. Dit is een breed maatschappelijk probleem, waarbij het ook niet helpt dat het personeel van de Jeugdbescherming massaal ander werk zoekt vanwege de te hoge werkdruk en administratieve rompslomp. Aan preventie wordt amper meer iets gedaan. Maar niet alleen maatschappelijke instanties vertrekken uit de wijken. Terwijl onze samenleving te kampen heeft met ernstige problemen, trekt de politie zich ook steeds verder terug uit de stad.
Alle politiebureaus in de stad zijn na vijven gesloten. Als je geluk hebt, neemt iemand de telefoon op. Als je dan aangifte wil doen, word je in woord en gebaar kenbaar gemaakt dat dat toch niet helemaal de bedoeling is. Want het is natuurlijk vreselijk wat er is gebeurt, maar heb je nou echt zin in al dat gedoe? De burger is niet gek. Van zedendelicten tot fietsendiefstal: aangiftes worden steeds minder vaak opgenomen en nog minder vaak wordt er serieus werk van gemaakt. Als je wilt dat er iets mee gedaan wordt, moet je de politie gaan stalken, wat op zichzelf dan weer strafbaar is. Het resultaat is dat de mondige burger wel geholpen wordt, maar de rest niet.
Intussen heeft de politiek, met de eeuwige premier voorop, zich jarenlang verscholen achter de dalende criminaliteitscijfers, deels gebaseerd op dalende aangiftecijfers. Terwijl iedereen weet dat de criminaliteit amper afneemt, komt de overheid weer eens op de proppen met een papieren oplossing voor een werkelijk probleem of anders wel een reorganisatie. Intussen is de situatie op straat weerbarstiger. De enige agenten die zich nog weleens laten zien op plekken met veel probleemjongeren, de wijkagenten, worden steeds vaker ingezet voor 112-meldingen.
De op handen zijnde verhuizing van de politie uit het statige gebouw aan de Rademarkt staat symbool voor het verdwijnen van de politie uit onze stad. Nadat aangifte doen eerst jarenlang gedemotiveerd werd en de politiebureaus alleen nog van 9 tot 5 open waren, werd vervolgens geconstateerd dat ‘er minder aanloop naar politiebureaus waarneembaar is’. Vervolgens moest er door de komst van de Nationale Politie en het samenvoegen van regionale korpsen worden bezuinigd op de kosten van de gebouwen. Toen bedacht de politie Groningen dat ze het pand aan de Rademarkt ‘al langer verouderd vindt’. Het is een cirkelredenering die de bezuinigingen en personeelstekorten moet wegpoetsen, maar waar zelfs een vijfjarig kind niet intrapt. En waar gaat de Rademarkt dan heen? Verhuist het politiebureau naar een deel van de stad met veel problemen? Nee hoor, het hypermoderne bureau komt waarschijnlijk op de hoek van het Helperpark en Oude Stamspoor. Ja, u weet wel, in die criminele buurt in het zuiden van de stad.
Niet alleen bureau Rademarkt verdwijnt, de politie Noord-Nederland gaat ook een aantal ondersteunende diensten aan de Schweitzerlaan verhuizen naar nieuwbouw in Drachten en de politietoren in Assen. Eerder verdwenen al de politiebureaus van onder meer Haren en de Oosterparkwijk. De politieorganisatie zegt telkens dat de bevolking er weinig van gaat merken.
Even voor de duidelijkheid: de individuele agenten doen vaak heel goed werk. Niemand wordt politieagent voor het salaris, deze mensen doen dit vanwege een roeping, plichtsbesef of dan toch tenminste om de maatschappij een stuk veiliger te maken. Ze hebben te maken met heftige situaties, waar ze vaak zeer professioneel mee omgaan. Maar helaas gedragen politieagenten zich steeds vaker als ambtenaren. Niet zo gek als je telkens van bovenaf wordt verteld dat daar weer op beknibbeld moet worden en dan daar weer op bezuinigd wordt. Het is alsof de agenten tegen de politiek en de top van hun eigen organisatie willen zeggen: ‘Ok, als jullie willen dat we ons als ambtenaren gaan gedragen, dan doen we dat ook.’
Juist voor agenten is het lastig om zich uit te spreken tegen de eigen organisatie, terwijl de onvrede binnen de muren van de bureaus groot is. Het verzet tegen weer een bezuiniging of slecht beleid gebeurt dan op formele wijze, via de vakbond, en vervolgens hoor je er weer een tijd niets over; de politieke wil is immers wet. Ook een serieuze staking is voor de politie vanzelfsprekend geen optie. Maar misschien wordt het voor Groningse agenten toch eens tijd van zich te laten horen, voordat ook de laatste bureaus uit de stad verdwijnen.
Het is zonde dat de agent amper meer door de Groningse wijken loopt om een praatje te maken met deze of gene. Dat is goed voor de zichtbaarheid, het vertrouwen en om te weten wat er speelt. Jonge jongetjes en meisjes kennen agenten alleen nog maar van televisie. Iets oudere jongetjes, die ook steeds minder vaak hun ouders en leraren als autoriteit ervaren, worden voor hun eerste schreden op het criminele pad zelden meer gepakt en lopen op twaalf- of dertienjarige leeftijd al rond met een mes op zak.
Alles onder een melding met de hoogste prioriteit is al jaren geen standaard politiewerk meer. En van een heterdaadje is sowieso nooit meer sprake. Het is hoog tijd dat de politie weer onderdeel wordt van de maatschappij. Stop er anders helemaal maar mee.
Benno de Jongh is freelance journalist, onder meer bij RTV Noord en voor verschillende schaakwebsites. Benno schrijft vanaf september wekelijks een column over een relevant onderwerp uit de gemeente Groningen. Heb jij een goed onderwerp waar Benno aandacht aan moet besteden? Of wil je iets kwijt over een column? Stuur dan een mail naar benno@oogtv.nl
