Gemeenteraad gaat op gezonde toer: roken verder ontmoedigen, sturen op fastfoodketens

De gemeenteraad heeft woensdagavond unaniem ingestemd met het gezondheidsbeleid voor het komende jaar. Gezond ouder worden, en de kloof tussen noord en zuid slechten, staan centraal in dit beleid.

Fractievoorzitter Dennis Ram van de PVV vat het thema goed samen: “Gezondheid is een groot goed. Volksziektes als stress, depressies en obesitas staan tegenwoordig in de top drie van meest voorkomende ziekten. Kinderen bewegen te weinig. Ze zitten veel stil en spelen spelletjes op hun mobiel of spelcomputer. Daarbij wordt er ondertussen gesnacked. Het is een soort lifestyle geworden. Maar hoe kun je dat veranderen? Wij denken dat de aanzet die het College geeft een hele goede is. Wel is het belangrijk dat de effecten van het beleid gemeten worden. Waar staan we en wat levert het op?”

Wethouder Manouska Molema: “Mooi om de enorme betrokkenheid te zien”
Doel van het gemeentebeleid is om de komende jaren de gezondheidsverschillen binnen de gemeente te verkleinen en het aantal gezonde jaren van de inwoners te vergroten. Richtpunten daarbij zijn een gezonde basis, een gezonde leefomgeving, gezond gedrag en een gezonde geest. Wethouder Manouska Molema (GroenLinks) van Volksgezondheid. “Het is heel mooi om te zien dat de raad enorm betrokken is bij dit onderwerp. Wat je ook ziet in de woordvoeringen is dat het thema heel breed is, en dat je van alles bij gezondheid kunt halen. Het laat zien dat we vanuit dezelfde visie verder gaan, en dat we vanuit Healthy Ageing aan de slag gaan.”

Verschillende voorstellen
Molema spreekt die woorden aan het eind van het debat. De fracties hebben op dat moment aangegeven dat ze achter het beleid staan. Het hoofdvoorstel wordt dan ook unaniem aangenomen: 42 raadsleden stemmen voor, 0 tegen. Maar door de partijen zijn er ook verschillende voorstellen ingediend waarbij ze extra de vinger kunnen leggen op een deel van het uit te voeren beleid. Het CDA wil bijvoorbeeld dat het aantal fastfoodketens in de binnenstad beperkt worden. D66 wil dat de aanpak mentaal welzijn versterkt wordt en Stadspartij 100% voor Groningen wil een boterhammenbar op scholen.

Aanpak mentaal welzijn

Raadsfracties maken zich zorgen over het welzijn van jongeren in de gemeente. Foto: Josiah Norton from FreeImages

Mirte Goodijk (Student & Stad): “Stress en burnouts … je ziet het niet”
Dat het niet alleen om woorden en getallen gaat waar woensdag over werd gesproken in de raad, wordt bij de woordvoering van raadslid Mirte Goodijk van Student & Stad duidelijk: “Het is belangrijk om ook aandacht te hebben voor de mentale en seksuele aspecten binnen gezondheid. Het gaat niet alleen om gezond zijn, maar ook om gezond voelen. Stress en burnouts komt heel vaak voor. Het is een lastig thema, want je ziet het niet.” Op dat moment breekt Goodijk. “Ik zag het ook niet bij mijn moeder. Op Koningsdag kreeg ik een belletje. Mama is opgenomen. Ze was thuis, ze was overwerkt, en we dachten een weekje, dan zal het wel weer beter gaan. Twee maanden heeft ze op een gesloten afdeling van de GGZ gezeten. Een zware depressie, een beginnende psychose. En ik ben heel blij dat er nu hier in deze raad zoveel aandacht is voor dit onderwerp. Een thema dat ook belangrijk is voor jongeren. Want ik zie het ook bij mijn vriendinnen, ook bij mijn mede-studenten, maar dat is niet de enige groep.”

Mirjam Gietema (D66): “Welzijn van jongeren baart ons zorgen”
Raadslid Mirjam Gietema van D66 sluit zich daar bij aan. “Het welzijn van jongeren baart ons zorgen. Eén op de drie jongeren kampt op dit moment met problemen. Het is heel mooi dat er nu een preventieplan komt, waarbij het volgens ons belangrijk is dat partners uit het medisch domein hierbij betrokken worden. Maar ook studentenverenigingen. Zij kunnen als geen ander jongeren betrekken.” Dat kan op een vraag rekenen van raadslid Wim Koks van de SP: “In de motie wordt gesproken over jeugd en jongeren, maar de uitwerking gaat over studenten. Terwijl mbo’ers en werkende jongeren toch ook in vergelijkbare situaties kunnen zitten? En is er niet een rol weggelegd voor onderwijsinstellingen zelf die een zorgtaak hebben?” Gietema: “Wij hebben het idee dat studenten op dit moment wat overblijven, terwijl de rest wel wordt betrokken. We hebben het over een missend stukje in het palet, en daar willen we ons op richten.”

Wethouder Manouska Molema: “Breder maken dan alleen studenten”
Wethouder Molema: “De aanpak van mentaal welzijn past bij onze ambitie. Het is goed dat dit breder wordt gemaakt dan alleen studenten. Maatschappelijke organisaties willen we hier bij betrekken. Sowieso is het de bedoeling dat we ieder jaar hier op terug komen. Wat is er in de afgelopen twaalf maanden bereikt? Waar staan we? Wat zijn de doelen voor de komende twaalf maanden? Op de vraag van meneer Koks kan ik zeggen dat scholen al hun verantwoordelijkheid nemen. Tegelijkertijd zien we dat er gigantische wachtlijsten zijn binnen de geestelijke gezondheidszorg. Wij hebben daar een verantwoordelijkheid in, wat kunnen we zelf bewerkstelligen.”

De motie wordt uiteindelijk unaniem aangenomen waarbij 43 raadsleden voor stemmen en 0 tegen.

Fastfoodketens beperken

Het CDA wil dat er gestuurd kan worden op het aantal fastfoodketens in de binnenstad. Foto: -Rita-👩‍🍳 und 📷 mit ❤ via Pixabay

Jalt de Haan (CDA): “Om de zoveel meter kun je ongezond eten”
Het CDA en de Partij voor het Noorden roepen op om het aantal fastfoodketens te beperken. Fractievoorzitter Jalt de Haan van het CDA: “We hebben het over gezonde voeding en daarom lijkt het ons goed om het aantal fastfoodketens te beperken. Wat je eet is onder andere afhankelijk van je voedselomgeving. Als je om de zoveel meter ongezond kunt eten dan draagt dat niet bij aan de gezondheid. Het aantal fastfoodketens is gestaag gestegen. Mijn collega Anne Kuik kreeg in de Tweede Kamer geen meerderheid voor dit voorstel, maar er wordt nu toch gewerkt aan een beleid, waarbij het goed is dat we ons daar bij aan gaan sluiten.”

Mirjam Gietema (D66): “Fastfoodketens verkopen toch soms ook gezond eten?”
Mirjam Gietema van D66: “Deze motie richt zich op het beperken, maar fastfoodketens verkopen toch soms ook gezond voedsel?” De Haan: “Ja, je kunt er ook er ook wel wat gezonds vinden. Maar ik fietste vanochtend door de Herestraat. Dan kom ik op luttele meters diverse fastfoodketens tegen. Het slaat door. En daarom lijkt het ons goed dat er publieke regie op komt.”

Wethouder Manouska Molema: “Aansluiten bij lobby op sturingselementen aantal fastfoodketens”
Wethouder Molema: “We hebben tijdens de voorbereiding na zitten denken hoe we dit voorstel moeten interpreteren. De consequenties kunnen we niet echt overzien. Wat is de economische kant, wat doet het qua ruimtelijke ordening? Ik ga de toezegging doen dat we ons aansluiten bij andere gemeenten. Dat we aansluiten bij de lobby op sturingselementen wat je wel en wat je niet wilt in de stad. Die instrumenten hebben we nu niet. Daarnaast willen we dit meenemen in de binnenstadsvisie. Hoe willen we dat onze binnenstad er uit gaat zien?”

Met die toezegging wordt uiteindelijk het voorstel verworpen. Vijf raadsleden stemmen voor, 38 tegen.

Eerste echt rookvrije gemeente en aanpak snus

Om het roken te ontmoedigen heeft men volgens de wethouder een probleem in het aantal mensen dat hier op kan handhaven. Foto: Ralf Kunze via Pixabay

Jalt de Haan (CDA): “Aantal rokers in Groningen ligt boven het landelijk gemiddelde”
Als het aan het CDA, Student & Stad en Partij voor het Noorden ligt wordt Groningen de eerste echte rookvrije gemeente. De Haan van het CDA: “In 2017 heeft de gemeente uitgesproken de eerste rookvrije gemeente van Nederland te willen worden. En er zijn mooie stappen gezet waarbij veel locaties al rookvrij zijn. Maar willen we echt de eerste rookvrije gemeente worden, dan is meer actie nodig. In Groningen ligt het aantal rokers hoger dan het landelijk gemiddelde. Daarom willen we gaan kijken of we in navolging van andere gemeenten kunnen kijken om meer locaties rookvrij te maken. Het betekent ook dat we zelf het goede voorbeeld moeten geven. Nu wethouder Joost van Keulen inmiddels al een aantal jaren van het politieke toneel is verdwenen, vraag ik mij af wanneer de trappen van het Stadhuis rookvrij worden.”

Wim Koks (SP): “Kunnen we geen jongerenwerkers inzetten om notoire rokers stevig in de kraag te vatten?”
Wim Koks van de SP: “Als we naar de feiten kijken dan zien we dat een bewoner in Vinkhuizen zeven jaar korter leeft dan iemand uit de zuidelijke wijken. Het is mooi om te zien dat het College in gaat zetten om deze kloof te slechten. Gezonde voeding helpt daarbij. En daarbij maken wij ons wel zorgen. Door de inflatie is gezonde voeding duurder geworden waardoor mensen makkelijker drijven op slechte voeding. Wanneer het gaat om roken, veel speeltuinen zijn al rookvrij. Toch wordt op een aantal plekken, als het gaat om speeltuinen, stevig doorgerookt. Kunnen we niet jongerenwerkers inzetten die notoire rokers stevig in de kraag vatten? Dat we helder maken dat het niet meer kan?”

Els van der Weele (PvdA): “Twee mannen stonden stevig te roken naast een bordje ‘rookvrij'”
Els van der Weele van de PvdA: “Er ligt voor ons als maatschappij een taak. Afgelopen weekend stond ik op het voetbalveld om mijn kind aan te moedigen. Naast een bordje ‘rookvrij’ stonden twee mannen die stevig aan het roken waren. Ik denk dat we na moeten gaan denken hoe we mensen hierover aan gaan spreken. Daar ligt voor ons als samenleving een taak.”

Jalt de Haan (CDA): “Jongeren beschermen tegen snus”
Als het om roken gaat, dan gaat het ook om snus. De Haan: “Dit is een nieuwe trend die schadelijk is voor de gezondheid. Snus zijn nicotinezakjes die populair zijn onder jongeren. Vaak zijn de jongeren niet bekend met de schadelijke effecten. We zien in het land op basisscholen dat kinderen met snus geronseld worden voor het criminele circuit. Daarom willen we de jongeren in Groningen hier tegen beschermen.”

Femke Folkerts (GroenLinks): “Kunnen we bij iedere hype nu een motie van u verwachten?”
Raadslid Femke Folkerts van GroenLinks heeft daar een vraag over: “U heeft het nu over een nieuwe hype. Kunnen we nu bij iedere hype een motie van u verwachten om zaken aan te pakken?” De Haan: “Ik pleit niet voor een nieuwe aanpak, ik pleit voor een aparte aanpak dat onderdeel kan zijn van het huidige beleid.” Elisabeth Akkerman van de VVD: “Ik denk dat het belangrijk is dat we niet voor elke hype beleid moeten maken.”

Wethouder Manouska Molema: “Knelpunt in de handhaving”
Wethouder Molema over het roken: “De rookvrije gemeente past bij onze ambitie van gezonde leefstijl. Het CDA vraagt om publieke regie, maar welke regie wil je op dit thema? En wat zijn de consequenties? Is er draagvlak vanuit de samenleving? Kinderboerderijen en speeltuinen zijn al grotendeels rookvrij. Je kunt dat verder verbreden, maar dan is er wel een knelpunt in de handhaving. We kunnen niet een blik met boa’s opentrekken. Het is goed om het gesprek met elkaar aan te gaan, en elkaar er op te wijzen.”

Snus
“Wat betreft snus. Beleid gaan maken op één afzonderlijk middel is niet effectief. Als er nieuwe hypes ontstaan, dan zullen we daar als College integraal naar kijken, en ook gaan we in kaart brengen wat partners doen, waarbij we dit eventueel in bestaand beleid kunnen onderbrengen.”

Het voorstel om het roken verder te ontmoedigen wordt uiteindelijk aangenomen: 31 raadsleden stemmen voor, 12 tegen. Het voorstel om snus aan te pakken wordt na de toezegging van de wethouder niet in stemming gebracht.

Boterhammenbar

Het voorstel voor een boterhammenbar op scholen noemt de wethouder overbodig. Foto: andreas160578 via Pixabay

Yaneth Menger (Stadspartij 100% voor Groningen): “Kinderen gaan steeds vaker met een lege maag naar school”
Het voorstel voor een boterhammenbar op scholen krijgt geen meerderheid. Raadslid Yaneth Menger van Stadspartij 100% voor Groningen: “We zien door de inflatie dat steeds meer mensen niet meer voor hun maaltijden kunnen zorgen. Dat er niet meer drie maaltijden per dag op tafel komen. Laat die woorden even indalen. Het Rode Kruis helpt nu om tassen met voedsel uit delen. Er doen zich schrijnende situaties voor. Als we nu investeren in een goede gezondheid, dan plukken we hier de vruchten van in de toekomst. Voor alles geldt: voorkomen is beter dan genezen. Daarom lijkt het ons goed om een boterhammenbar op scholen te installeren. Het komt steeds vaker voor dat kinderen met een lege maag naar school komen. Dat kan niet én mag niet.” Raadslid Elisabeth Akkerman van de VVD: “Ondanks dat hier eerder over is gesproken steunen wij dit voorstel, omdat het heel specifiek over alle kinderen gaat.”

Wethouder Manouska Molema: “Schoolontbijt is al toegezegd”
Toch ontraadt de wethouder de motie. Molema: “Een schoolontbijt is een aantal weken geleden al toegezegd door wethouder Bloemhoff (PvdA). Wij doen al heel veel op dit gebied. Daarom vinden wij dat dit voorstel overbodig is.” Het voorstel wordt uiteindelijk verworpen, waarbij 10 raadsleden voor stemmen en 33 tegen.