“Goed dat er excuses wordt aangeboden voor slavernijverleden, maar het is het begin, niet het einde”

Het aanbieden van excuses voor het Nederlandse slavernijverleden is niet het slot maar een begin waarbij er gewerkt moet worden aan kennis en educatie. Dat zegt Roberto Refos van het comité 30 juni en 1 juli.

Afgelopen vrijdag lieten bronnen in Den Haag weten dat het kabinet van plan is om op maandag 19 december excuses aan te bieden voor het slavernijverleden. Daarvoor reizen zeven leden van het kabinet naar het Carïbische deel van het Koninkrijk en Suriname. Aldaar zullen toespraken worden gehouden waar er namens de Staat spijt zal worden betuigd. Premier Mark Rutte (VVD) doet hetzelfde in eigen land. Het nieuws komt op een logisch moment. Volgend jaar is het 150 jaar geleden dat de slavernij ten einde kwam. Rutte liet eerder dit jaar weten dat 2023 in het teken moet staan van erkenning van het slavernijleed.

“Zijn deze excuses genoeg?”
Roberto Refos uit Stad is van het comité 30 juni en 1 juli: “Het is heel goed dat de excuses gaan komen. Ik heb het dan over welgemeende en doorleefde excuses op basis van Erkenning, Rechtvaardiging en Ontwikkeling, gericht op de nazaten van tot slaaf gemaakten en de Nederlandse gemeenschap in het algemeen. De vraag is wel of deze excuses genoeg zijn. Wij vinden dat ook het Koningshuis en alle mensen die op welke manier dan ook betrokken zijn bij het Nederlandse slavernijverleden, excuses zouden moeten aanbieden.”

Groningen heeft een slavernijverleden
Lang werd gedacht dat Groningen geen slavernijverleden heeft. Keti Koti, een feestdag die gevierd wordt op 1 juli vanwege de afschaffing van de slavernij, werd in Stad dan ook niet direct gevierd. Refos: “In 2016 verscheen het boek ‘Sporen van het slavernijverleden in Groningen’, geschreven door Margriet Fokken en Barbara Henkes. Dat heeft alles veranderd. Groningen heeft wel degelijk een slavernijverleden. De afgelopen jaren is er heel veel in een stroomversnelling terecht gekomen. Er zijn deuren open gegaan, er wordt onderzoek gedaan naar het verleden en er komt in de toekomst een monument waar we kunnen gaan herdenken.”

Excuses
En excuses van de gemeente Groningen? “Dan moet je eerst weten wat er gebeurd is. Er vindt nu een onderzoek plaats wat er precies allemaal heeft plaatsgevonden, en op basis daarvan kun je op gepaste wijze en gronden excuses maken. Net zoals Rotterdam, Amsterdam, Utrecht en Den Haag al eerder gedaan hebben.”

“Excuses is het begin”
Maar daarmee is volgens Refos de kous niet af. “Excuses en erkenning zijn een deel van het geheel. Maar als je excuses aanbiedt moeten het geen loze woorden zijn, maar moet het cachet hebben. We hebben het over educatie waarbij kinderen geleerd krijgen wat er gebeurd is vanuit een breder perspectief. Het gaat ook over verwerking, bewustwording en nader tot elkaar komen op terreinen van educatie, cultuur en samenlevingsopbouw. Excuses is het begin van dat alles.”