Niemeyer-fabriek als broedplaats: “Alle gezichten staan dezelfde kant op, en dat is best wel uniek”

De gemeente Groningen liet afgelopen vrijdag weten de intentie te hebben dat de Niemeyer-fabriek een culturele broedplaats gaat worden. In Stad klinken voornamelijk positieve geluiden.

“Afgelopen zomer nam ik met jullie een reportage op over dit idee”, vertelt nachtburgemeester Merlijn Poolman. “Een beetje lachend zeiden de verslaggever en ik tegen elkaar, ach het zal toch niet gebeuren, maar het is leuk om hier over te fantaseren. Maar een aantal maanden is een idee ineens heel serieus geworden. Hoe dat komt? Ik denk dat de afgelopen maanden heel duidelijk is geworden, en dat is onder andere te danken aan de media-aandacht, dat broedplaatsen heel belangrijk zijn voor de leefbaarheid en voor de toekomst van Stad.”

Nachtburgemeester Merlijn Poolman: “Dit is een unieke setting”
Poolman: “Wat het plan rond Niemeyer tevens uniek maakt is dat eigenlijk iedereen voorstander is. Of je nu het CDA, de Partij voor de Dieren of de PVV hoort, in de basis ziet iedereen dit wel zitten. Over de invulling verschilt men, maar dat is niet erg. Dat komt de discussie alleen maar ten goede. Maar realiseer je wel dat het een hele unieke setting is. Dat iedereen het in de basis eens is, en waar het gemeentebestuur nu in mee gaat.”

“Fabriek is niet geschikt voor woningbouw”
Toch zijn er ook tegenstanders: “En dat begrijp ik heel goed. We hebben in de stad een groot tekort aan woningen. Maar dan denk ik, denk nu eens goed na. De Niemeyer-fabriek leent zich daar niet voor. Je gaat het pand niet slopen om er woningen te bouwen. Het huidige pand is ook niet geschikt om er woningen in te bouwen. Dus je moet kijken naar een andere functie. En als er één ding de afgelopen maanden duidelijk is geworden, dan is het wel dat er een tekort is aan betaalbare ruimtes voor startups en scaleups. Om het op mezelf te betrekken, ik heb voor mijn werk soms een eigen ruimte nodig. Om te overleggen, om even te bellen. Maar ik ga niet voor de twee dagen in de week dat ik daar ben 800 euro per maand neerleggen.”

“TikTok Tammo is in Backbone begonnen”
De nachtburgemeester vertelt verder: “Ik hoor en lees soms ook wat negatieve reacties over culturele broedplaatsen. Er heerst bij sommige mensen een geiten, wollen sokken-stigma. Dat het hobbyclubjes zijn voor senioren. Maar dan zeg ik, iemand als TikTok Tammo. Wist je dat hij begonnen is in Backbone? En zo kun je heel veel voorbeelden aandragen van kleine ideetjes die op de plek van een broedplaats groot zijn geworden. De festivals van morgen worden op dit moment in zo’n broedplaats bedacht.”

“Een mooie kruisbestuiving”
Qua invulling heeft de nachtburgemeester ook ideeën: “Kijk, we hebben het pand nog niet. En het is ook onzeker of we het krijgen. Maar als het in onze handen komt, dan heb je het over een unieke plek aan de rand van de binnenstad, naast het Hoofdstation. Je kunt er een aantal grote bedrijven vestigen die huur betalen, wat je aan kunt vullen met startups en scaleups en creatieve broedplaatsen. Waardoor er een hele mooie kruisbestuiving gaat ontstaan. Je kunt denken aan het plaatsen van ateliers, aan winkeltjes waar mooie producten verkocht worden, waar ontmoet kan worden, maar waar ook muziek kan worden gemaakt. Wat je niet moet doen is wat er in de Mediacentrale is gedaan, dat je vastzit aan een vaste horecapartner. Het behouden van flexibiliteit, openheid en dynamiek is cruciaal.”

Bremen
Volgens Poolman zou de locatie ook 24 uur per dag open kunnen zijn. “Het is een groot complex, waar je echt veel kunt doen. En wellicht kunnen we ook leren van andere steden. In Bremen, in Duitsland, hebben ze met dezelfde omstandigheden te maken gehad. Daar kwam een tabaksfabriek leeg te staan wat nu ingevuld is met allerlei bedrijfjes, appartementen en andere mogelijkheden. Ik wil daar binnenkort gaan kijken, om mij te laten inspireren, om te leren, hoe ze dingen daar gedaan hebben.”

Bart Hekkema (Partij voor de Dieren): “Het plan past in de behoefte die er is”
Bart Hekkema is raadslid voor de Partij voor de Dieren. Ook hij is blij met de stap die het gemeentebestuur heeft gezet. “Ik ben inderdaad erg blij met het nieuws. Mooi dat het College de regie pakt als het gaat om de herontwikkeling van industrieel erfgoed en het met nieuwe functies veiligstelt voor de toekomst. Dat het College aangeeft dat het een creatieve broedplaats moet worden, met kantoren, werk- en atelierruimtes, past precies bij de behoefte die er in de gemeente is aan betaalbare plekken en ons streven als partij om een creatieve stad te zijn en dat te stimuleren en te faciliteren.”

“Ik ben benieuwd naar de plannen vanuit de creatieve sector”
Volgens Hekkema wordt het ook tijd dat de locatie in de stad iets positiefs gaat leveren: “Niemeyer heeft tweehonderd jaar veel mensen werk geboden, maar wel de productie van ontzettend slechte producten die ook veel levens hebben verwoest. Dat het pand op termijn een plek kan bieden aan tientallen tot misschien wel honderd bedrijfjes en creatieve, sociale en culturele ondernemers is een perfect nieuw begin. Ik ben heel benieuwd naar de plannen vanuit de creatieve sector zelf en hoop natuurlijk dat de gemeente het pand in bezit krijgt, of dat een andere partij invulling gaat geven aan de wensen van het college, maar ook van de vele andere mensen die zich hiervoor de afgelopen tijd hebben uitgesproken.”

“Het kan een heel interessant gebied worden in zowel creatieve als economische zin”
Hekkema ziet ook mogelijkheden: “Het hele stationsgebied zou daarmee een opknapper krijgen en ik ben dan ook benieuwd naar de uit te voeren gebiedsvisie, waarin wat mij betreft ook aan de orde moet komen hoe die creatieve broedplaats zich straks gaat verhouden tot de rest van het stationsgebied met bijvoorbeeld meer groen, bedrijvigheid en de al bestaande woningen. Als de plannen doorgaan wordt het een heel interessant gebied, zowel in creatieve als economische zin.”

Overdekte markthal
En het raadslid wil op persoonlijke titel ook nog een duit in het zakje doen over de invulling: “Combineer het met onze ambities op het gebied van voedsel. Plantaardig voedsel uit de omgeving zou bijvoorbeeld in Niemeyer kunnen worden opgeslagen en worden verkocht in een overdekte markthal. Zo’n markthal hebben we nog niet. Je zou bijvoorbeeld de Ommelander Markt daar een plekje kunnen bieden, en nog meer initiatieven die kortere voedselketens willen waarbij groenten, fruit, peulvruchten en noten direct van boer naar het bord kunnen. De Fenix Foodhal in Rotterdam is zo’n plek, maar in Groningen kunnen we dat vast beter. En in het Ommeland wordt ontzettend veel lekkers verbouwd.”

Poolman: “Zolang Niemeyer niet zeker is, inzetten op behoud Backbone en Biotoop”
Poolman heeft nog wel een opmerking: “We hebben in de stad meer culturele broedplaatsen. Denk aan Backbone, het Suikerunie-terrein en de Biotoop. Al deze plekken zijn tijdelijk waarbij er voor Backbone volgend jaar al een einde dreigt. Zolang onzeker is of de Niemeyer-locatie in onze handen komt, moeten we ons vol blijven inzetten op het behoud van de locaties die ik noem. Anders is er straks het risico dat we helemaal niks meer hebben. En dat zou rampzalig zijn. En ook als Niemeyer ontwikkeld gaat worden, moet je heel goed nadenken wat je met Backbone en de Biotoop wilt. Het zijn locaties die ook veel bieden voor de wijk.”