In de gemeenteraad werd woensdag gesproken over de begroting voor het jaar 2023. De begroting werd door de partijen unaniem aangenomen.
In de begroting staat hoeveel geld voor welke posten wordt uitgetrokken. Het debat, dat aan de stemming vooraf ging, werd door de fracties benut om met moties en amendementen aanpassingen te doen. Wethouder Mirjam Wijnja (GroenLinks) van Financiën zei het treffend: “Waar gaan we volgend jaar ons geld aan uitgeven? Het is belangrijk om daar op een goede manier over te debatteren. Bij geld gaat het heel vaak over rendement. Wat levert iets op? Daar willen wij als College niet op sturen. We hebben te maken met diverse crisissen. Het klimaat-, de woning-, de energiecrisis. We gaan in die sectoren fors investeren, maar we kunnen niet alles oplossen. De financiën zijn beperkt.”
Winstwaarschuwing
Wijnja gaf wel een duidelijke winstwaarschuwing: “Door verschillende fracties zijn er plannen ingediend waarbij er geld wordt onttrokken aan de septembercirculaire. Die circulaire ziet er goed uit en het meerjarenbeeld ziet er ook positief uit. Maar we moeten ons niet blind staren. We hebben na 2027 een groot probleem. Er is ook nog geen oplossing die aan de horizon prijkt. Als we van Den Haag niet krijgen waar we recht op hebben, dan moeten we keuzes maken die niet leuk zijn. Dus je kunt zeggen, de septembercirculaire valt goed uit, maar ik zou dat gevoel echt willen temperen.”
Verhoging ozb uitstellen of afvalstoffenheffing kwijtschelden?
Eén van de hete hangijzers tijdens de vergadering was het uitstellen van de verhoging van de ozb enerzijds en het wegstrepen van de afvalstoffenheffing voor lage inkomens anderzijds. Fractievoorzitter Jalt de Haan van het CDA: “Het is goed om kwetsbaren te ondersteunen. Dat hoort in een solidair Groningen. Het koopkrachtpakket, zoals dat een aantal weken geleden werd gepresenteerd, doet terecht heel veel. Maar we moeten de middeninkomens niet vergeten. De politieagent, de leraar, de verpleger. Als we niets doen worden we voor hen een onbetaalbare gemeente. Worden we een gemeente voor de happy few of stoppen we de verhoging van de ozb?”
Julian Bushoff (PvdA): “Doe je iets kleins voor de middeninkomens of help je de laagste inkomens?”
Dat kan op een reactie rekenen van Julian Bushoff van de PvdA: “De zorg die het CDA over middeninkomens heeft is terecht. Maar we gaan in Groningen heel veel woningen bouwen in het middensegment.” De Haan: “Het is een afweging van belangen. Mooi dat er huizen worden gebouwd, maar qua maatregelen gebeurt er voor hen niets.” Bushoff: “Waar kies je voor? Kies je voor een aanvalsplan om de laagste inkomens te helpen, of doe je iets kleins voor de middeninkomens.”
Ietje Jacobs-Setz (VVD): “Middeninkomens niet vergeten”
Fractievoorzitter Ietje Jacobs-Setz staat duidelijk naast haar CDA-collega: “We hebben te maken met grote verschillen. Iemand met een inkomen van 130% van het sociaal minimum en een vast energiecontract kan nu niet in nood zitten. Maar iemand die 140% van het sociaal minimum verdiend, en die zijn energiecontract vier keer over de kop heeft zien gaan, kan dat wel. Deze groep middeninkomens moeten we niet vergeten.” Jimmy Dijk van de SP: “De ozb-verlaging is niet de oplossing. Het is een druppel op een gloeiende plaat. Als je mij vraagt waar je voor kiest, dan kiezen wij voor de lage inkomens. Zij hebben de hulp en steun nu nodig.”
Het voorstel om de afvalstoffenheffing voor minima kwijt te schelden wordt uiteindelijk door de raad aangenomen met 29 voor en 14 tegen. Het voorstel om de ozb-verhoging uit te stellen wordt verworpen met 11 voor en 32 tegen.
Jimmy Dijk (SP): “Marktdenken was het summum. Er werd gezegd dat er géén alternatief is”
Met de begroting, zoals die aangenomen is, wordt volgens de SP gebroken met de Rutte-politiek. Volgens fractievoorzitter Jimmy Dijk wordt het tijd om het marktdenken achter ons te laten: “Lange tijd is er gezegd dat marktwerking kosten zou besparen en dat het de kwaliteit zou verhogen. Na de kredietcrisis van 2008 bleek dat deze structuur ver is doorgedrongen in de overheid, waarbij de overheid een bedrijf is geworden. Tijdens de crisis moesten er miljoen geïnvesteerd worden om marktpartijen te redden. Heel lang is er gezegd dat er geen alternatief was. De verkoop van aandelen van Essent zou energie goedkoper maken en de levering betrouwbaarder maken. Groningen wil het nu anders doen, waarbij we maatschappelijke problemen willen gaan oplossen. Alle krachten zijn ook nodig om te bouwen aan een alternatief.”
Jim Lo-A-Njoe (D66): “Ik ben het wel een beetje zat”
In zijn betoog gebruikt Dijk meermaals het begrip neoliberalisme. Fractievoorzitter Jim Lo-A-Njoe van D66: “U heeft het nu verschillende keren gezegd, en ik ben het wel een beetje zat. Dit is een wedstrijdje ver plassen.” Fractievoorzitter Amrut Sijbolts van Stadspartij 100% voor Groningen: “Waar is de SP precies mee bezig? Wij bewegen naar u toe, we denken mee over uw moties en steunen deze, maar u neemt afstand?” Dijk: “Laat ik de kou uit de lucht halen. Hoe kijken we tegen de wereld aan? Waar kunnen we de marktwerking laten verdwijnen?” Lo-A-Njoe: “Het onderwijs zou in publieke handen kunnen komen.” Dijk: “Dat vind ik een mooie toezegging. Soms moet het in een debat botsen om tot een resultaat te komen.”
Jongerenadviesraad
In Groningen komt er in 2023 een onderzoek naar de intensivering qua betrokkenheid van jongeren bij de politiek. Zowel door GroenLinks als door D66 waren moties ingediend, waarbij D66 opriep om onderzoek te doen naar de mogelijkheden van de komst van een jongerenadviesraad. GroenLinks pleit voor de komst van een jongerencoördinator die bij de jongeren gaat inventariseren waar behoefte aan is. Wethouder Wijnja: “De politieke betrokkenheid van volwassenen is goed geregeld. Kinderen zijn namens de kinderburgemeester goed vertegenwoordigd. Maar bij jongeren kunnen we spreken van een hiaat. De vraag is welk middel we inzetten. Kiezen we nu voor een jongerenadviesraad, dan kunnen we de consequenties niet overzien. Een jongerencoördinator is wellicht ook niet de oplossing, maar wellicht kan het wel in de vorm dat we iemand aan gaan stellen die aan de jongeren gaat vragen, wat willen jullie eigenlijk?”
Daan Brandenbarg (SP): “Geen hoog opgeleide jongeren uit bepaalde hoeken van de samenleving”
Uiteindelijk werd de motie van D66 aangehouden. Het voorstel van GroenLinks werd wel in stemming gebracht. Met de opmerking van raadslid Daan Brandenbarg van de SP dat er in deze setting normale jongeren betrokken moeten worden en geen hoog opgeleide tieners uit bepaalde hoeken van de samenleving, stemden uiteindelijk 33 raadsleden voor het voorstel en 10 tegen.
Mbo-stageplaatsen
Om bij de tieners te blijven. De fracties van Stadspartij 100% voor Groningen, D66 en Partij voor het Noorden om mbo-studenten ruimbaan te geven binnen de gemeentelijke organisatie. Jim Lo-A-Njoe van D66: “We willen dat de aandacht minder gericht wordt op het hbo- en wo, en dat er meer mbo-stagiaires worden aangenomen. Wij denken dat dit heel waardevol is voor de gemeente, en we hopen dat andere bedrijven gaan volgen.” Het voorstel kreeg geen groen licht. Elf raadsleden stemden voor, 32 tegen.
Dag van de vrijwilliger
Waar wel sympathie voor is, is een dag van de vrijwilliger. Fractievoorzitter Peter Rebergen van de ChristenUnie: “In onze gemeente zijn veel vrijwilligers actief. Het zou mooi zijn om volgend jaar een dag van de vrijwilliger te organiseren om hen in het zonnetje te zetten.” Leendert van der Laan van de Partij voor het Noorden: “Zonder vrijwilligers is er geen samenleving. Het aantal vrijwilligers in de stad is laag, terwijl festivals en evenementen wel drijven op vrijwilligers.” Het voorstel kreeg een ruime meerderheid van 40 raadsleden voor en 3 tegen.
Hulp voor minima met huisdieren
Een andere wijziging in de begroting is voor huishoudens met huisdieren. Door de inflatie en stijgende prijzen komen veel huishoudens in de knel waardoor dit ten koste kan gaan van de medische zorg voor huisdieren die in dat gezin verblijven. Wethouder Eelco Eikenaar (SP) van Armoede: “Het is een nieuwe regeling die onze steun heeft, maar waarbij we wel expliciet willen vermelden dat het eenmalig is. Dat willen we ook goed borgen in de communicatie.” Uiteindelijk stemden 32 raadsleden voor en 11 tegen het voorstel.
Chronisch zieken en gehandicapten, aanpak steegjes en meer repaircafés
Voorts wordt er in de begroting ruimte gemaakt voor chronisch zieken en gehandicapten die nu onvoldoende kunnen sporten en bewegen. De raad wil hun situatie verbeteren. Het aanbod van het aantal repaircafés wordt uitgebreid en de verpauperde gangen (steegjes) in de binnenstad, die onveiligheid in de hand werken, worden opgefleurd. Wethouder Rik van Niejenhuis (PvdA) van Wonen daarover: “Dit aanpakken kunnen we combineren met het programma binnenstad. Uitbreiding zal wel betekenen dat er wel sprake zal zijn van meerkosten.” Sijbolts: “U heeft het nu over gangen in de binnenstad, dus dat betekent niet buiten de Diepenring?” Niejenhuis: “Tjah, waar stoppen we? Gaan we ook bedrijventerrein bekijken? Gaan we naar Haren en Ten Boer? We moeten ergens de lat leggen.”
Verduurzamen
Tot slot werd er ingestemd met een voorstel om verder te verduurzamen. Fractievoorzitter Jeffry van Hoorn van GroenLinks: “Door een nieuwe accu aan de Duinkerkenstraat te plaatsen, waar het elektrische wagenpark van de gemeente staat, kunnen we zorgen voor een efficiënter energieverbruik. Daarnaast door ruimte te creëren voor zonnepanelen en een netverzwaring ontstaat er extra ruimte voor ondernemers en instellingen om te verduurzamen.”
Amrut Sijbolts (Stadspartij 100% voor Groningen): “U doet het College, de coalitie en de oppositie te kort”
Steven Bosch van Student & Stad: “Ik vind dit nogal vreemd. GroenLinks komt vandaag met verschillende aanpassingen, waar miljoenen mee zijn gemoeid. Waarom nu pas? Waarom niet vorige week toen we het hier in commissie over hadden?” Amrut Sijbolts: “Als je de rest van de oppositie er eerder bij betrekt dan kan er samen aan een plan gewerkt worden. Nu doet u uw partij, het College, de coalitie en de oppositie tekort. Kan dat in de toekomst niet anders?”
Jeffry van Hoorn (GroenLinks): “Het is niet wij tegen u”
Van Hoorn: “U bent nu heel erg bezig met links en rechts. Het staat iedereen vrij om samenwerking over en weer te zoeken. Is dit laat, ja. Dat ben ik met u eens. Dat had beter gekund. Maar het is niet wij tegen u.” Het voorstel werd uiteindelijk aangenomen waarbij er 29 raadsleden voor stemden en 14 tegen.
