Zanger, presentator en cabaretier Arno van der Heyden is vrijdag op 61-jarige leeftijd overleden. Ondanks dat bekend was dat Van der Heyden ziek was, komt zijn dood hard aan in de Groningse theaterwereld.
“Ik vind het verschrikkelijk dat hij dood is”, reageert Just Vink van Theater te Water. “Arno was een geweldige artiest. Hij was geweldiger dan hij zelf wist.” Vink leerde Van der Heyden in 1989 in Veendam kennen. “Wij lagen daar met ons schip Theater te Water. Arno was barkeeper in een café dat tegenover de plek lag waar ons schip lag aangemeerd. Na onze voorstellingen gingen wij naar dat café om nog even wat te drinken. Hij was zo enthousiast en bevlogen. Hij lulde je de oren van de kop. Hij wilde heel graag met ons meedoen. Voor mij was toen duidelijk, zoveel enthousiasme, dat moet ik een kans geven.”
Just Vink: “Er viel niets op hem af te dingen”
Van der Heyden vertelde zelf over deze ontmoeting dat hij zijn kwaliteiten als violist bij Vink behoorlijk overdreef. Vink: “Haha. Hij was een geweldige muzikant. Daar viel niets op af te dingen. Een paar jaar later speelde hij bij ons ‘Tango van het Noorden’, met prachtige en zelfgeschreven tangoliedjes. Daarin speelde ook zijn zus mee, die aan het Conservatorium had gestudeerd. Dan hoor je wel het verschil, maar Arno beheerste het ook heel goed.” Ook de voorstelling ‘Chinezen’ maakte indruk: “Het was een heel bizar stuk, dat je echt als experimenteel mag omschrijven. Ik herinner me dat we er liedjes in speelden waarvan we vonden dat er geen plek was voor een elektrische piano en gitaar. Het ging over Chinezen, dus moesten ook instrumenten uit dat land gebruikt worden. Die hebben we toen over laten komen. Arno heeft toen van een mevrouw in Delft les gekregen in het bespelen van deze instrumenten. Hoe hij de voorstelling, samen met Robbie Elzenga, vorm gaf. Dat was prachtig.”
“Maar als ik wegga, hoe moet het dan verder met Theater te Water?”
Voor Vink is duidelijk dat een groots artiest is overleden. “Dit is een verlies voor Nederland en voor Groningen in het bijzonder. Hij was ontzettend scherp, als acteur begreep hij personages en plotwendingen ontzettend goed, en hij kon dat heel mooi spelen. En hij was ontzettend trouw. Hij heeft vier jaar bij mij gespeeld. Toen kwam hij op de wip te zitten van, ik moet verder. Maar tegelijkertijd zei hij, hoe moet het dan met Theater te Water? Iedereen gaat dan weg. Dat was Arno. Hij was geweldig, maar had ook altijd een oog voor de ander.”
Jan Veldman: “Juist door onze samenwerking groeiden onze individuele kwaliteiten”
Na zijn vertrek bij Theater te Water ging Van der Heyden verder met het muzikaal cabaretgezelschap Kloosterboer. Jan Veldman over die periode: “Halverwege de jaren negentig leerde ik Arno kennen. Cabarettrio Kloosterboer werd opgericht, waarbij Arno de rol van presentator had. Hij had een hele vlotte babbel. Rob Elzenga was de zwijgzame gitarist, en ik hing de pias uit. Het was een samenwerking die als resultaat had dat onze individuele kwaliteiten groeiden. Door de samenwerking kreeg dit een grotere impuls dan als we individueel zouden werken aan onze carrières.”
“Arno was de perfecte Jan Veldman-acteur”
Veldman: “Arno had een enorm tekstgevoel. Voor de stukken schreef ik de meeste teksten, en Arno kon daar heel goed op reageren. Uiteindelijk hebben we drie programma’s op de planken kunnen brengen, en toen hadden we het gevoel dat de koek op was. Toch bleef de samenwerking. Ik ging mij daarna richten op het vak als toneelschrijver. In mijn stukken speelde Arno vaak een rol. Het hoogtepunt was voor mij de voorstelling ‘Iemandsland’ uit 2014. Een muziektheaterproject op initiatief van Bert Hadders en Carmen Schilstra. De voorstelling maakte voor mij duidelijk dat Arno de perfecte Jan Veldman-acteur was. Arno begreep mijn teksten heel goed, zag er de humor van in en zette dat perfect neer.”
“Het overlijden van Arno slaat een gat”
Veldman heeft altijd een enorme bewondering gehad voor de werklust van Van der Heyden: “Hij maakte dagen van twintig uur voor een voorstelling die een uurtje duurde. Maar zijn voorstellingen zaten zo gelikt in elkaar. Hij was bereid om alles te geven, om heel hard te werken. En om nooit te verslappen. Arno zijn overlijden laat een lege plek achter. Heel veel mensen zullen hem vreselijk gaan missen. Het slaat een gat. Maar we kunnen ook met elkaar een voorbeeld aan hem nemen, aan zijn werkkracht, aan zijn intelligentie en zijn humor.”
Alina Kiers: “Arno was een dappere dodo”
Iemand die Van der Heyden een groot deel van zijn carrière gevolgd heeft is actrice Alina Kiers: “Arno was een ontzettend lieve schat. Een hele zorgzame man. Het overlijden was geen verrassing. We wisten allemaal dat hij ziek was. In zijn laatste mail schreef hij ook dat het wachten was op de dood. Ik denk dat het heel erg zwaar voor hem is geweest. Arno was best wel een bourgondisch type. Dat je niet meer kunt eten en drinken, dat moet vreselijk zijn geweest. Tegelijkertijd heb ik ook bewondering hoe hij met zijn ziekte omging. Hij was een dappere dodo die er heel erg open over was. In november vorig jaar ontving hij de De Haide Bliksem Award 2022. Hij zei toen tegen mij, en nu is er straks niemand die de prijs volgend jaar door kan geven. Want volgend jaar ben ik er niet meer.”
“Arno kon overal de vinger achter krijgen”
Kiers leerde Van der Heyden kennen bij Theater te Water in Veendam: “Arno kon heel veel. Hij was multi-getalanteerd. Ik dacht wel eens, je zou je als acteur daar eens in vast moeten bijten. Maar hij kon zoveel meer. Hij maakte muziek, hij presenteerde. En zeker als presentator, waarbij hij een meester was in het improviseren, liet hij zien dat hij een hele slimme gast was, die overal de vinger achter kon krijgen.”
“Arno heeft theater en cultuur op de kaart gezet”
Dat liet Van der Heyden ook zien bij de voorstellingen ‘Broodkapje en een stuk of zeven geitjes’ en ‘Sneuwitje en een stuk of zeven dwergen’. “Bij deze voorstellingen stonden we samen op de planken. Het was fantastisch. Ook omdat hij bij deze stukken zoveel rollen speelde. Ik dacht toen, heb je geen hulp nodig bij het omkleden? Het was heel inspirerend. Hoe we Arno moeten herinneren? Als een doener, een ondernemer, die het theater en de cultuur voor Groningen op de kaart heeft gezet. We gaan Arno ontzettend missen.”
Femke Eerland: “Je ziet het doek langzaam sluiten”
Femke Eerland is directeur van het Noorderzon Festival: “Arno was de man die geen introductie nodig had. Vanochtend zat ik in een panel op Eurosonic/Noorderslag. Tijdens het event heb ik om een applaus gevraagd, om daarmee Arno te herdenken. Dat was heel mooi, waarbij ook iedereen wist over wie ik het had.” Eerland kreeg het nieuws rond het overlijden vrijdag te horen: “Op 10 januari stuurde hij zijn laatste blogje. En wat je dan ziet, om in theatertermen te spreken, is dat het doek langzaam sluit. Ik ben blij dat ik twintig jaar lang heb mogen samenwerken met Arno. Ik ben blij dat ik hem zo lang heb mogen kennen. Hij heeft Noorderzon veel gegeven, en wij hebben veel aan hem te danken. Het Noorderzon Festival heeft met het overlijden van Arno een ledemaat verloren.”
“Met De Haide Bliksem Award kreeg hij de waardering die hij verdiende”
Eerland: “Arno was een ontzettend betrokken persoon. Het was een hardwerkende man, met een enorme liefde voor het vak en de mensen om zich heen. Maar die zichzelf ook liet ondersneeuwen. In november was ik ook aanwezig bij de uitreiking van De Haide Bliksem Award. Het was heel mooi om te zien dat hij de waardering kreeg die hij verdiende, waarbij hij zelf vond dat het maar wat overdreven was allemaal.”
“We hebben veel aan hem te danken”
Voor Noorderzon is Van der Heyden erg belangrijk geweest: “Hij was onze voordeur. Hij sprak positieve woorden waarbij mensen dachten, oké, dan zal het wel mooi zijn. Wij hebben veel aan hem te danken.” Op Noorderzon had Van der Heyden zijn eigen talkshow. “In 2020 kon het festival vanwege corona niet door gaan. Arno was toen al ziek. Kort nadat hij mij had geïnformeerd waren we nog wat naïef. We maakten ons geen zorgen, maar de schorheid bij hem bleef, en de energie kwam niet terug. De talkshows op de edities van 2021 en 2022 gingen niet door. En dat is jammer. Bij de laatste editie heeft hij nog wel verschillende kleine voorstellingen bezocht. Daar genoot hij van. Ik kreeg toen ook nog een lange app van wat er allemaal nog gedaan moest worden rond deze voorstelling. Het tekende hem.”
Herdenken
Eerland geeft aan dat er wordt nagedacht om tijdens de komende editie van het Noorderzon Festival Van der Heyden op een mooie manier te herdenken. “Daar denken we inderdaad over na. Wellicht dat we het ook wel op een structurele manier gaan invullen.”
De familie van Van der Heyden heeft een condoleanceregister geopend. Deze pagina is hier te bezoeken.
Arno van der Heyden was in 2014 te gast in het televisieprogramma Herestraat Helemaal:
