Politieke partijen in de Provinciale Staten van Groningen kunnen zich goed vinden in de Nieuwjaarstoespraak van Commissaris van de Koning, René Paas (CDA). Paas liet weten dat Groningen in 2023 rond de gevolgen van de gaswinning niets heeft aan excuses, maar dat het tijd is voor daden.
“Bij de toespraak van meneer Paas heb ik twee gevoelens”, reageert fractievoorzitter Fredric Geijtenbeek van de ChristenUnie. “Hij gebruikte het woord ‘ereschuld’, dat volgens hem treffend was gevonden. Ik weet dat mijn collega Gert-Jan Segers dit woord vier jaar of acht jaar geleden heeft uitgevonden. Kijk. Het moeilijke aan dit hele dossier is dat de beloofde daden in de afgelopen jaren zijn tegengevallen. En dat het daardoor heel lastig is geworden om de juiste woorden nog te gebruiken in het debat. Aan de andere kant moet je je nooit neerleggen bij onrecht. Daar moet je tegen vechten. Daarom is het heel goed dat Paas dit zegt. Maak heel wat gebroken is.”
Fredric Geijtenbeek (ChristenUnie): “Het gaat niet om geld, maar om de manier hoe je met mensen om gaat”
Toch wil Geijtenbeek een nuance aanbrengen: “Als fractie vinden wij het belangrijk dat we zeggen dat het ons niet gaat om het geld. Natuurlijk is geld belangrijk om bijvoorbeeld de versterking en de schade-afhandeling voor elkaar te krijgen. Maar er is nog iets veel belangrijkers, en dat is hoe je met mensen om gaat. Wat er in Groningen is gebeurd, is dat de veiligheid van de inwoners minder belangrijk werd gevonden dan de financiële belangen. We moeten er voor zorgen dat Groningers als volwaardig worden aangezien. En daar ligt ook een taak voor ons. Elke keer dat we in Den Haag zijn moeten we voor onze belangen opkomen. Iedere keer weer. Wij als partij, maar ook alle andere partijen.”
Dries Zwart (Partij voor het Noorden): “Misschien zijn we wel te naïef geweest”
Dries Zwart is fractievoorzitter voor de Partij voor het Noorden. Zwart: “Ik was blij verrast met de toespraak. Het beestje werd duidelijk bij de naam genoemd: het is tijd voor daden, excuses hebben we genoeg. Het sluit ook aan bij wat wij als fractie al heel lang roepen. Sterker nog, het is de reden waarom we zijn we opgericht: Groningen is tekort gedaan. En het wordt tijd dat dit erkend wordt. Tegelijkertijd is het lastig vechten. Bij de huidige coalitie zie je dat het coalitieakkoord flink dichtgetimmerd zit. En misschien moeten we wel zeggen dat de lobby vanuit de regio om hulp en erkenning te krijgen, niet goed is geweest. Wellicht zijn we ook wel te naïef geweest: we hebben in Groningen altijd gedacht dat schade en versterking snel en goed aangepakt zouden worden. Maar niets is minder waar gebleken in de afgelopen tien jaar.”
“De afstand tussen Den Haag en Groningen is verder dan andersom”
En daarbij gaat het om vertrouwen en erkenning. En dat raakt bij Zwart een gevoelige snaar: “Meneer Paas heeft het heel mooi gezegd: de afstand tussen Den Haag en Groningen is veel groter dan andersom. Onlangs is er een miljardenpakket beschikbaar gesteld om de infrastructuur te verbeteren. Maar er was geen enkele cent beschikbaar om de situatie op het spoor rond Meppel op te lossen. Het kabinet kijkt heel erg naar de Randstad. Je kunt cirkeltjes tekenen op de landkaart. En hoe verder je van de Randstad af komt, hoe slechter de situatie wordt. Groningen hoort bij Nederland vanwege het aardgas, Friesland en Twente vanwege het zout, Drenthe vanwege de olie en Limburg om de steenkool. Maar er komt bar weinig voor terug. Het zijn wingewesten.”
Pascal Roemers (PvdA): “Het is tijd om Groningen ruimhartig te bedanken”
Ook de fractie van de PvdA kan zich goed vinden in de Nieuwjaarstoespraak. Fractievoorzitter Pascal Roemers: “In de toespraak zat een heel duidelijk statement in de richting van Den Haag verpakt. Namelijk dat wij Groningers ook Nederlanders zijn. Het blijft ook belangrijk om voor de Groningse belangen op te komen. De afgelopen jaren zijn er vanuit Den Haag in tal van vormen excuses aangeboden, maar 2023 moet het jaar worden dat de handen uit de mouwen worden gestoken. Bepaalde delen van Nederland hebben de afgelopen decennia volop geprofiteerd van de aardgaswinsten. En is dat prima. Maar nu is het tijd om Groningen ruimhartig te gaan bedanken. Die boodschap, die Paas presenteerde, daar kunnen wij ons heel goed in vinden. En ik hoop dat Den Haag meeluistert.”
Fredric Geijtenbeek (ChristenUnie): “De hele schuldvraag vind ik niet zo belangrijk”
Het nieuwe jaar zal sowieso spannend worden. De Parlementaire Enquêtecommissie zal haar eindrapport presenteren. Geijtenbeek daarover: “Ik hoop dat de enquête de bevestiging op gaat leveren dat de belangen van Groningers niet gezien zijn. Dat het duidelijk maakt dat er iets op te lossen is. De hele schuldvraag vind ik niet zo interessant. Met die vraag beantwoorden lossen we ook helemaal niets op. In 2023 zullen we het hele dossier nog niet kunnen sluiten. Maar ik hoop wel dat we dit jaar wat bladzijden om kunnen slaan. Dat we echt op weg kunnen naar een afronding, en dat het einde van dit boek nu toch echt in zicht gaat komen.”
Dries Zwart (Partij voor het Noorden): “Dat het kabinet af gaat treden levert minimaal twaalf maanden vertraging op”
Ook Zwart heeft verwachtingen: “Het is heel belangrijk dat er straks zwart op wit staat dat er grote fouten zijn gemaakt. Dat er veel dingen mis zijn gegaan. En dat er oplossingen nodig zijn. Wat we niet moeten hebben is dat het kabinet af gaat treden. Dat zou het hele proces minimaal twaalf maanden vertragen. De rommel is gemaakt, en er is werk aan de winkel om het op te ruimen. Ik woon zelf in Appingedam. Midden in het bevingsgebied. Ik zie hier de ellende, ik zie de gevolgen. Het is tijd om de handen uit de mouwen te steken.”
Pascal Roemers (PvdA): “Het huidige kabinet hoeft niet koste wat kost te blijven zitten”
Roemers spreekt van een spannend jaar. “Mijn collega’s noemen de resultaten van de Parlementaire Enquêtecommissie al. Als partij zeggen wij op voorhand niet dat het huidige kabinet koste wat kost moet blijven zitten. Ja, je hebt het risico dat het proces dan vertraging op gaat leveren, maar een nieuw coalitieakkoord kan ook voordelen op leveren. Een nieuw coalitieakkoord biedt ruimte voor nieuwe onderhandelingen.”
