Protest voor behoud vrijplaatsen: “Je moet niet naïef zijn, de druk moet vol op de ketel blijven staan”

In een bonte stoet trokken zaterdagavond honderden kunstenaars en ondernemers door de Groningse binnenstad. Met de optocht vroeg men aandacht voor het behoud van de vrijplaatsen.

Fiona van den Bergh is van de Groningse Onderstroom, de organisatie die de protestbijeenkomst organiseerde: “Ik ben nog volop aan het nagenieten. Het was een groot succes, het is heel goed verlopen, en ik schat dat er toch zeker tussen de vijfhonderd en zeshonderd mensen hebben meegelopen in de protestoptocht. Die optocht was ook heel gezellig, waarbij er gedanst werd op straat. Ook op straat zagen we leuke reacties. Mensen stonden te zwaaien, anderen sloten zich spontaan aan door een stuk mee te lopen.”

Sherlock Telgt: “Het was heel kleurrijk”
“De actie begon op de Ossenmarkt”, vertelt Sherlock Telgt van stichting Backbone050. “Aan verschillende mensen was gevraagd om een toespraak te geven, waarbij ik één van die vijf mensen was. Daarna zijn we in een stoet door de binnenstad getrokken om aandacht te vragen voor de zaak. Ik ben op een gegeven moment vooruitgesneld om een filmpje te maken. Het was ontzettend kleurrijk, vrolijk en gezellig. Heel tof!”

Broed- en vrijplaatsen
Maar waar gaat het protest over? In de gemeente Groningen zijn er verschillende broed- en vrijplaatsen te vinden. Het gaat dan behalve om Backbone050 ook om de Biotoop in Haren en het oude RKZ. Het zijn plekken waar kunstenaars en ondernemers voor een betaalbaar bedrag een ruimte kunnen huren, waarna ze er hun onderneming op kunnen starten of hun atelier in kunnen richten. Talloze ondernemers die tegenwoordig niet meer weg zijn te denken uit de samenleving zijn indertijd op deze plekken begonnen: Gea’s Weggeefwinkel bijvoorbeeld, maar ook TikTok Tammo.

Tekst gaat verder onder de foto:

Backbone aan de Travertijnstraat is één van de broedplaatsen die met sluiting bedreigd wordt, terwijl in het oude schoolgebouw ruim honderd ondernemers een betaalbare plek hebben gevonden. Foto: Ecco van Oosterhout

Onbetaalbaar
In de gemeente staan deze broed- en vrijplaatsen onder druk. Ze zitten vaak gevestigd in panden die al enige tijd leeg staan en wachten op een nieuwe bestemming. Wanneer die nieuwe bestemming gevonden is moeten de tientallen kunstenaars en ondernemers verkassen naar andere plekken. Het probleem is dat nieuwe plekken er niet zijn, en als ze er zijn, dan zijn ze onbetaalbaar.”

“Er is heel veel behoefte aan rafelrandjes”
Telgt: “Ik heb tijdens de demonstratie duidelijk gemaakt dat we het niet bij één demonstratie moeten laten. We zullen dit onderwerp constant onder de aandacht moeten brengen. We moeten er voor zorgen dat mensen over dit onderwerp horen. In de gemeente is er een gigantische behoefte aan ruimte voor dit soort rafelrandjes: plekken waar bedrijven, ondernemers en kunstenaars zich kunnen ontwikkelen. Ik heb het nu overigens over broed- en vrijplaatsen, maar het ging gisteravond ook over het tekort aan sociale huurwoningen en de woningnood die er in Stad is.”

“Zorg dat je bij de verkiezingen goed gaat stemmen”
Volgens Telgt is de politiek voorzichtig: “Er wordt geopperd om dan maar weer een nieuw onderzoek uit te voeren. Maar in de afgelopen tien jaar zijn er talloze onderzoeken geweest. Mijn voorstel zou zijn om al die resultaten bij elkaar te leggen. Vervolgens ga je kijken of je met de informatie die je hebt iets gemist hebt, en zo nee, om dan aan de slag te gaan. Eigenlijk zijn er nu twee opties: of je gaat kraken tegen het systeem, of je zorgt er voor dat je bij de verkiezingen goed gaat stemmen.”

“Zonder broed- en vrijplaatsen wordt Groningen een verzameling huizen”
Over de verkiezingen: “Als je naar het stembureau gaat, en je maakt een hokje rood, dan kies je een politicus voor vier jaar. Soms zit deze politicus er acht jaar, twaalf jaar en heel soms zestien jaar. Maar ambtenaren zitten er soms wel twintig jaar. We zullen er voor moeten zorgen, nu en in de toekomst, dat de ambtenaren de situatie in zien, en niet dat ze een dossier als onbelangrijk wegstoppen onderin een lade. Groningen heeft een probleem, er is echt iets nodig. Ik heb het wel vaker gezegd, zonder deze broed- en vrijplaatsen wordt Groningen een verzameling huizen. De festivals van morgen worden namelijk op deze plekken bedacht.”

Tekst gaat verder onder de foto:

Een andere plek in de gemeente waar ondernemers een betaalbare plek kunnen huren is de Biotoop in Haren. Foto: Bram Koster

Fiona van den Bergh: “Er moet een visie komen”
Van den Bergh: “Als je naar de Woonvisie 2020 kijkt, dan staan daar hele mooie woorden in over broedplaatsen. Dat ze creativiteit stimuleren. Maar vervolgens zie je dat het juist deze plekken zijn die het lastig wordt gemaakt. En ik ben het met Telgt eens. Een gemeenteraad werkt vier jaar met veel enthousiasme ergens aan. Maar de uitvoerders en handhavers zitten veel langer op hun plek. Er moet voor gezorgd worden dat er een visie komt, dat die uitgevoerd wordt, waarbij je er voor moet zorgen dat kostbare plekken niet verloren gaan. Bovendien moet je niet werken aan de korte termijn, maar aan de lange termijn. Een structurele plek waar gewerkt kan worden, zonder dat mensen in onzekerheid hoeven te zitten. Anti-kraak is wat ons betreft ook niet de oplossing.”

Sherlock Telgt: “Het is tijd om dingen in beweging te zetten”
Volgens Telgt heeft de politiek zeker aandacht voor de situatie: “Gisteren was bij de demonstratie een raadslid van PvdA aanwezig, die mij aangesprak en waar ik een goed gesprek mee heb gehad. Vandaag heb ik gesproken met een politicus van D66. En dat vind ik positief. De interesse is er, het probleem wordt ook gezien, maar het is tijd voor actie om echt dingen in beweging te zetten. Maar we moeten niet naïef zijn, en denken het komt nu wel goed. De druk moet vol op de ketel blijven staan.”

“Er vanaf het begin bij zijn”
Dat geldt ook voor de situatie rondom de Niemeyer-fabriek: “Die plannen zijn heel mooi. De gedachte is heel goed. Maar we zullen daar echt vanaf het begin bij moeten zijn om er voor te zorgen dat het betaalbare ruimtes zijn. En niet dat je straks een zak geld nodig hebt om daar binnen te kunnen komen.” Telgt is onlosmakelijk verbonden met Backbone. Dit voormalige schoolgebouw had eigenlijk op 31 december leeg opgeleverd moeten zijn, maar de gebruikers kregen vorig jaar respijt: “Wat ik nu weet is dat de mensen in het pand nog een half jaar van het gebouw gebruik mogen maken. Maar we zullen vechten en blijven strijden om deze plek te behouden. Het is een plek die wat mij betreft prima past in de plannen die er voor dit deel van de stad zijn.”

Fiona van den Bergh: “We denken na over vervolgacties”
Volgens Van den Bergh smaakt de actie ook naar meer: “Binnenkort gaan we deze protestactie met de gemeente evalueren. Maar de strijd is nog niet gestreden. Het is er één van de lange adem. Wat we qua acties gaan doen, daar gaan we de komende tijd over nadenken.”