Reacties op besluit minister kinderhartcentrum: “We moeten nu als één man voor het UMCG gaan staan”

De politiek in het Noorden van het land denkt na over acties na het besluit van minister Ernst Kuipers (D66) van Zorg om het besluit rondom de toekomst van de kinderhartcentra bij de kinderhartcentra te leggen. De minister legt een advies van het NZa naast zich neer.

De minister wil dat de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) met een nieuw voorstel komt om te bepalen welke twee universitaire ziekenhuizen de kinderhartchirurgie behouden. Nu wordt deze zorg nog in vier ziekenhuizen aangeboden. Wanneer de NFU er niet uitkomt hakt Kuipers in april de knoop door. Dat betekent dat het UMCG alsnog de kinderhartchirurgie kan kwijt raken.

Dries Zwart (Partij voor het Noorden): “Afstand tussen de Randstad en Groningen is groter dan de afstand tussen Groningen en de Randstad”
Dries Zwart is fractievoorzitter van de Partij voor het Noorden: “Wat we hier zien is een heel goed voorbeeld van een minister die geen verantwoordelijkheid wil nemen. Hij zegt letterlijk, zoek het zelf maar uit. Wat ik van het nieuws van vandaag vind? Ik vind het verschrikkelijk. In de Groningse politiek zijn we eensgezind wat betreft het voortbestaan van het kinderhartcentrum. Er zijn geen uitzonderingen, en daar ben ik erg blij mee. In Den Haag klinkt een ander geluid. Wat hier aan ten grondslag ligt is het wegkijken. De afstand tussen de Randstad en Groningen is veel groter dan de afstand tussen Groningen en de Randstad. Mijn verwachting is dat de kinderhartcentra straks geconcentreerd gaan worden in de Randstad.”

“We moeten stoppen met naïef zijn, we moeten als één man voor het UMCG gaan staan”
Volgens Zwart moeten we in het Noorden stoppen met naïef zijn: “Het is een patroon van Randstedelijk denken. De helft van de Nederlanders woont in de Randstad. Als je in Amsterdam woont heb je de keuze uit vier of vijf ziekenhuizen. Als je in Appingedam woont, dan kun je naar Groningen, Scheemda, Drachten of Dokkum reizen. De zorg in de Randstad wordt niet uitgekleed, dat gebeurt juist in het Noorden. En realiseer je dat het verdwijnen van het Kinderhartcentrum grote gevolgen heeft ook voor andere afdelingen in ons ziekenhuis. Voor deze zorg moeten we straks tweehonderd kilometer rijden. We moeten stoppen met naïef zijn, en we moeten nu als één man voor het UMCG gaan staan.”

“Minister luistert niet naar een deel van de bevolking”
De minister legt een rapport van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) naast zich neer. In dit rapport wordt gesteld dat er meer tijd genomen moet worden rond de toekomst van de kinderhartcentra. “De minister gooit nu alles over de schutting waarmee hij aangeeft dat hij niet luistert naar een deel van de bevolking. Mensen in ziekenhuizen die helemaal geen politiek willen bedrijven, worden nu gedwongen om politiek te bedrijven.” Zwart laat het er ook niet bij zitten: “Komende woensdag komt de commissie Zorg bij elkaar. Ik zal dan het onderwerp van de Kinderhartchirurgie ter sprake brengen.”

Wieke Paulusma (D66): “Je kunt niet alle vier de locaties in de benen houden”
Wieke Paulusma is jarenlang actief geweest in de Groningse gemeentepolitiek en is sinds 2021 Kamerlid namens D66. Zij laat een wat ander geluid horen, waarbij zij eigenlijk wel heel blij is met het besluit van de minister: “Dit is heel goed. Bij het kinderhartcentrum heb je het over hoog complexe zorg waarbij het belangrijk is dat dit geconcentreerd gaat worden. Het aantal hartchirurgen dat op de arbeidsmarkt actief is houdt niet over. Als je alle vier de locaties, waar deze zorg nu wordt aangeboden, in de benen wilt houden komt dat de kwaliteit, en daarmee ook de patiënt, niet ten goede. Daarom is het nu goed dat de minister een deadline heeft gesteld. Het liefst had ik gezien dat deze deadline niet nodig zou zijn, en dat de ziekenhuizen er zelf zouden uitkomen, maar dat gebeurt niet, terwijl we wel haast moeten maken.”

“De tijd is er niet”
Dat de NZa in haar rapport om meer tijd vraagt, moet volgens Paulusma op een andere manier worden geïnterpreteerd: “Wat ze eigenlijk zeggen is dat de beslissing gecombineerd moet worden met het oordeel over de spoedeisende hulp. Maar we zijn nog maar net gestart met het dossier over de SEH. De uitwerking van dit dossier gaat echt niet een paar maanden duren. Die tijd is er niet als het gaat om de hartcentra. Daarom zijn we blij met de uitspraak van de minister.”

“Alle ziekenhuizen maken evenveel kans”
Paulusma erkent dat de keuze niet makkelijk is: “Voor ik de politiek in ging heb ik lang in de zorg gewerkt. Ik ben er van doordrongen dat het belang van de patiënt voorop moet staan. Toen voormalig gezondheidsminister Hugo de Jonge (CDA) dit plan indiende, om de kinderhartchirurgie te concentreren, heb ik direct een motie ingediend dat regionale samenhang nodig is. Het afgelopen jaar is er in het Noorden veel protest geweest tegen de mogelijke sluiting van de afdeling in het UMCG. Die stem is in Den Haag heel duidelijk gehoord, en de minister heeft goed gehoor gegeven aan mijn motie. Zoals ik het zie maken alle vier de ziekenhuizen op dit moment evenveel kans. En nogmaals, het mooiste zou zijn dat men er zelf uit gaat komen. Maar als de minister een besluit moet nemen, dan is Groningen niet direct kansloos.”

Peter Rebergen (ChristenUnie): “Men gaat niet voor de belangen van het UMCG staan”
Fractievoorzitter Peter Rebergen van de ChristenUnie is verbaasd. “Wat ik bijzonder vind, is dat het nu aan de ziekenhuizen wordt overgelaten. Hoe je het ook wendt of keert, dit besluit heeft grote gevolgen voor de vier ziekenhuizen die kinderhartchirurgie aanbieden. Het afgelopen jaar heeft de noordelijke regio zich heel duidelijk uitgesproken om deze chirurgie in het UMCG te laten blijven. In Groningen vond er bijvoorbeeld een grote protestbijeenkomst plaats. Door deze opstelling van de minister wordt het UMCG niet gehoord. Men gaat niet voor de belangen van het UMCG staan. En natuurlijk, er is een kans dat het in Groningen blijft, maar door de besluitvorming nu aan de ziekenhuizen over te laten, laat je het UMCG in de kou staan.”

“Samen met andere CU-fracties gaan we een actie opzetten”
Rebergen noemt de reactie van de minister ook kinderlijk: “Minister Kuipers zegt nu heel letterlijk dat de ziekenhuizen tot 1 april de tijd krijgen om er zelf uit te komen. Lukt dat niet, dan gaat hij het beslissen, en dan moet iedereen de gevolgen maar dragen. Met andere woorden, jullie hebben de tijd gehad, ik ga nu de knoop doorhakken, en daar moet je het maar mee eens zijn.” Voor Rebergen is met deze reactie in ieder geval de kous niet af: “Met andere CU-fracties uit de provincie willen we een actie opzetten. Hoe en in welke vorm dit zal zijn, dat zal zich de komende dagen gaan ontvouwen.”

Sijbe Knol (FNP): “Alles er aan gedaan om kinderhartchirurgie in Groningen te behouden”
Ook de fractie van de FNP in Friesland komt in actie. Zij gaat mondelinge vragen stellen. “Een jaar geleden hebben de Friese Staten met grote meerderheid een motie ingediend en aangenomen, waarin het provinciebestuur werd opgeroepen om op op bestuurlijk niveau, in samenwerking met het UMCG, de bestuurlijke partners in Noord-Nederland en met andere betrokkenen, richting de regering en Tweede en Eerste Kamer er alles aan te doen om het centrum voor kinderhartchirurgie van het UMCG in Groningen te behouden”, vertelt fractievoorzitter Sijbe Knol van de FNP.

“Het is een onmogelijke verdeel- en heers-politiek van de minister”
De FNP Statenfractie wil van het provinciebestuur weten wat de gedeputeerden sinds vorig jaar voor actie hebben ondernomen om het kinderhartcentrum in Groningen te behouden en wat er uit de overleggen is gekomen die het College heeft gehad met de collega-gedeputeerden in Groningen, Drenthe en Overijsel en uit de gesprekken met de partners uit de medische sector. De deadline van 1 april noemt de FNP kinderachtig: “Het is een onmogelijke verdeel- en heers-politiek, waardoor de minister daarna zijn eigen besluit er door kan drukken. Wij willen dat het Provinciebestuur van Fryslân, samen met andere provincies en met de medische sector, druk uit gaat oefenen op de minister om de kinderhartchirurgie in Groningen te garanderen.”

Julian Bushoff (PvdA): “De kou slaat mij om het hart”
Eerder op de dag liet het Groningse Tweede Kamerlid Julian Bushoff (PvdA) al weten het niet eens te zijn met de beslissing van de minister: “De kou slaat me om het hart dat de halsstarrige minister Kuipers het advies van de Zorgautoriteit niet volgt. De zorg voor kwetsbare kinderen en de hele acute zorg in de regio staat op het spel. Het kabinet heeft geen andere keuze dan het kinderhartcentrum in Groningen open te houden.”

Robert de Wit (CDA): “Bizar dat een klip en klaar rapport aan de kant wordt geschoven”
De fracties van het CDA in de provincies Groningen, Fryslân en Drenthe noemen het besluit van Kuipers onuitlegbaar. “Het is bizar dat de minister een klip en klaar rapport van de NZa naast zich neerlegt”, reageert Robert de Wit namens de fracties. “Vorig jaar voerde de NZa een impactanalyse uit om nader onderzoek te doen naar de gevolgen van de sluiting van de kinderhartchirurgie. Op 6 december publiceerde de Nederlandse Zorgautoriteit haar bevindingen. In het rapport viel onder andere te lezen dat de toegankelijkheid van acute zorg in Noord-Nederland in gevaar komt als de kinderhartchirurgie in het UMCG haar deuren moet sluiten.”

“De minister blijft louter in neoliberale efficiency hangen”
De Wit: “Het sluiten van de kinderhartchirurgie in het UMCG heeft ook tot gevolg dat alle jarenlange opgebouwde ervaring en expertise dreigt te verdwijnen.” Volgens de fracties loopt de minister weg voor zijn verantwoordelijkheid. “Wij hekelen het feit dat de minister louter in neoliberale efficiency blijft hangen. Het verdwijnen van de kinderhartchirurgie brengt de toegankelijkheid van acute zorg in Noord-Nederland in gevaar en zorgt er bovendien voor dat zieke patiëntjes lange tijd niet in de nabijheid zijn van familie en vrienden.”