Een gemeentelijke monumentenstatus voor bruine kroegen is ook voor Groningen een interessante optie. Dat laten verschillende kroegeigenaren weten.
De bruine kroegen. De kroegen met kleedjes op de tafels, waar de muziek van André Hazes uit de luidsprekers klinkt en waar een vergeelde elftalfoto van de voetbalclub aan de muur hangt. Dit type kroeg dreigt te verdwijnen. Voor de fractie van de PvdA in Amsterdam is het aanleiding om in actie te komen. Bruine kroegen zouden volgens fractievoorzitter Lian Heinhuis een gemeentelijke monumentenstatus moeten krijgen. In Amsterdam worden bruine kroegen verdrongen door sapjesbars en dure restaurants. Heinhuis is bang dat geld langzamerhand de identiteit van de stad gaat bepalen, en dit moet voorkomen worden.
Klaas Dekker: “Op het Boterdiep hadden we een Amsterdamse kroeg, daar word ik nog regelmatig op aangesproken”
In Groningen speelt hetzelfde probleem. Klaas Dekker stond jarenlang achter de bar van Amicitia: “We hebben jarenlang op het Boterdiep gezeten. Wat een prachtige kroeg was dat. We hadden het een Amsterdamse uitstraling gegeven. Alsof je je in de Jordaan bevond. Nog steeds word ik er door mensen op aangesproken dat ze dat een prachtige tijd vonden. Dat ze het missen. Maar ja.”
Tekst gaat verder onder de foto:
Klaas Dekker bij zijn Amicitia aan het Boterdiep. Foto: Erick Bakker
“Het lijstje met verdwenen kroegen zal vast niet compleet zijn”
Het gesprek over de toekomst van de bruine kroeg is voor Dekker aanleiding om op de praatstoel te klimmen. “Ik mis het ontzettend. Door twee herseninfarcten kan ik helaas mijn werk niet meer uitoefenen. Als dat mij niet was overkomen, dan had ik nog zeker een kroeg gehad. Het is zo ontzettend leuk en gezellig. Maar het is absoluut waar dat de bruine kroeg onder druk staat. De afgelopen twintig jaar zijn er toch zeker enkele tientallen gesloten. De Hermansbar, de Oosterparkbar, Boulevard, de Kapteynbar, café Flip, Havenzicht … ze zijn er allemaal niet meer. En dan zijn dit namen die ik zo oplepel. Het lijstje zal vast niet compleet zijn.”
“De huurbaas nam contact op, en die zei, je gaat er uit”
Als oorzaak wijst Dekker naar de pandjesbazen: “De huisjesmelkers hebben het voor het zeggen. Ik vertelde over mijn mooie kroeg aan het Boterdiep. Op een goede dag kwam de eigenaar van het pand langs en die zei tegen mij, jij gaat er uit. Ik zei, hoezo? Het gaat toch goed? Hij vertelde dat het absoluut zo was, maar hij had een nieuwe huurder voor mijn stekkie. Om niet met lege handen te komen staan ben ik akkoord gegaan op voorwaarde dat ik wel een nieuwe plek zou krijgen. Het voorstel was toen om naar de hoek van de Kraneweg met de Friesestraatweg te gaan. Dat is tegenwoordig een pizzeria, maar dat weigerde ik omdat het te ver weg was van waar mijn klanten zitten. Uiteindelijk ben ik op de Noorderstationsstraat beland, waar Amicitia tegenwoordig nog steeds zit.”
“Monumentenstatus zou helpen om de inrichting te bewaren”
Maar huisjesmelkers zijn niet het enige waar de bruine kroeg mee te maken heeft: “Het is tegenwoordig lastig om een kroeg te runnen. De coronacrisis heeft een diepe wond geslagen. En ook de energie- en inflatiecrisis maken het niet makkelijk. Ik ken een kroegeigenaar die lang heeft geweigerd om de prijzen te verhogen. Onlangs is het toch gebeurd, waardoor een pilsje twintig eurocent duurder is geworden. Dat doet pijn, ook omdat hij de gevolgen ziet. Mensen blijven thuis en denken, ik koop wel een krat in de supermarkt, en maak het thuis met vrienden wel gezellig. En wat zie je als een bruine kroeg sluit? Er komen appartementen in, of het krijgt een hele andere bestemming. Dus zo’n gemeentelijke monumentenstatus zou een hele goede oplossing zijn om bijvoorbeeld ook de inrichting van een kroeg te bewaren.”
Jules Carels: “De regelzucht nekt de bruine kroegen”
Jules Carels is het volledig met Dekker eens. Carels was uitbater in diverse kroegen in Stad en provincie en heeft sinds vorig jaar Jules Bar op het Spaanse Torremelinos. “Een beschermde status is een heel goed idee, want je hebt te maken met een uitstervend iets. Hoe het komt waarom veel bruine kroegen sluiten? Het is de regelgeving. Het wordt uitbaters steeds lastiger gemaakt om succesvol ondernemer te zijn. Het rookverbod is een mooi voorbeeld. Dat heeft de bruine kroeg nu niet echt goed gedaan. Heb je trouwens een klein momentje, ik moet even een klant te woord staan: ¡Hola! ¿Puedo ayudarle?”
Tekst gaat verder onder de foto:
Jules Carels achter de tap van Café Amicitia aan de Noorderstationsstraat. Foto: Wouter Holsappel
“De bruine kroeg is het lijm in de samenleving”
De vraag is hoe erg het sluiten van de bruine kroegen is. Carels: “Er komt andere horeca voor in de plaats. Oude interieurs worden er uit gesloopt waarmee heel veel historie verloren gaat. Maar er is iets wat mij nog meer zorgen baard. Een bruine kroeg is het lijm in de samenleving. Het sociale aspect. In een bruine kroeg gaat een student in gesprek met een succesvol zakenman en vindt een gepensioneerde alleenstaande er een oor dat luistert. Er is aandacht en oog voor de mensen. En ik zeg niet dat iedereen elkaars vriend wordt, maar alle lagen van de bevolking ontmoeten er elkaar. Het brengt mensen bij elkaar. Er worden bruggen geslagen.”
Jan Knevelman: “In de Oosterparkwijk had je vroeger zes of zeven kroegen”
Jan Knevelman is al jarenlang eigenaar van de Veronica Bar aan de Ulgersmaweg: “Ik heb gehoord van het plan van de PvdA in Amsterdam. Toevallig hebben we het hier aan de stamtafel over het onderwerp gehad. Ik vind het een heel goed idee. Ik ben het ook met Dekker en Carels eens dat we het echt over een probleem hebben. Kijk bijvoorbeeld naar de Oosterparkwijk. Daar had je vroeger een stuk of zes, zeven bruine kroegen. Daar is niets meer van over. Als je het een monumentenstatus geeft dan geef je de bruine kroeg zekerheid en bestaansrecht.”
Tekst gaat verder onder de foto
De Veronica-bar aan de Ulgersmaweg. Foto: Google Maps
“Gisteravond had ik jonge mensen aan de bar zitten”
Knevelman: “Weet je wat het is. Het is de gezelligheid. In mijn kroeg kan iemand binnen stappen en die kan zijn hele levensverhaal vertellen. Dat mag allemaal. Iedereen is hier gelijk, iedereen wordt geaccepteerd. Hier aan de stamtafel bespreken we de wereldproblemen. Jong en oud gaan met elkaar in gesprek. Want ja, de gemiddelde leeftijd is hier wat hoger, maar gisteravond had ik bijvoorbeeld ook hele jonge mensen aan de bar zitten. Maar je moet wel met de tijd mee gaan. Een biljart- of klaverjasavond is iets wat jongeren niet meer doen. Maar daar kun je wel op acteren. De bruine kroeg moet met zijn tijd mee gaan, en dat lukt best wel heel goed.”
“Mensen willen een bal gehakt of een broodje kroket”
De oorzaak van het sluiten van de bruine kroegen is voor Knevelman iets minder duidelijk: “Ik denk dat er heel veel factoren spelen. Bijvoorbeeld de leeftijd. Het is hard werken, waarbij het heel lastig is om een opvolger te vinden. Het is eigenlijk onmogelijk om iemand te vinden die de kroeg wil voortzetten zoals jij dat in gedachten hebt. Alles moet tegenwoordig hip en wit. Maar in mijn beleving willen de klanten vooral gezelligheid. Willen ze een drankje drinken dat betaalbaar is, en willen ze in plaats van kaviaar op toast gewoon een bal gehakt of een broodje kroket. Het zou zonde zijn als het verdwijnt.”
De Nederlandse popgroep New Four bezong in de jaren tachtig de charme van de bruine kroeg:
