Het is the day after de presentatie van het onderzoeksrapport van de parlementaire enquêtecommissie naar de gaswinning in Groningen. Betrokkenen kijken met tevredenheid terug, maar zeggen ook dat het na alle woorden nu tijd is voor daden.
“Als ik terugkijk op de dag van gisteren dan was het een rollercoaster. Niet meer en niet minder”, vertelt voorzitter Coert Fossen van de Groninger Bodem Beweging. “In de ochtend rijd je naar Zeerijp. En dan voel je een bepaalde spanning. Die spanning merkte je ook in de zaal. Maar er was ook een soort boosheid. Wat gaat de voorzitter straks zeggen? Nou, uiteindelijk was dat verhaal glashard en keihard. De commissie nam geen enkel blad voor de mond. En dat maakte heel veel los. Dat zag je in de zaal ook, dat er tranen werden gelaten.”
“De Groningers hebben altijd gelijk gehad”
In Delfzijl vond vrijdagavond een bijeenkomst plaats: “We wisten op voorhand dat het een heftige dag zou worden. Daarom hebben we er voor gekozen om in de avonduren een zaal te openen, om mensen de mogelijkheid te bieden om met elkaar in gesprek te gaan. Het een plekje geven is volgens ons heel belangrijk. En dat werd heel erg gewaardeerd. We hadden verwacht dat er vijftig mensen op af zouden komen, maar er bleken zo’n zeventig tot tachtig man aanwezig te zijn. En dat zijn ook momenten dat je bij jezelf te rade gaat: is wat wij nu vandaag gehoord hebben nieuw voor ons? En dan kom je tot de conclusie dat er niks nieuws onder de zon is. Het is alleen het feit dat het nu zwart op wit staat. Dat wat wij altijd gezegd hebben, waar is. Ik vond de reactie van staatssecretaris Hans Vijlbrief (D66) van Mijnbouw ook heel sterk. Hij zei, de Groningers hebben altijd gelijk gehad. En dat is precies wat het is.”
“Als dit rapport niet tot actie leidt, dan weet ik het ook niet meer”
Fossen geeft aan dat dit rapport een startpunt kan zijn. “Er zal de komende tijd nog heel veel over gesproken worden. In de Tweede Kamer en ook in de media. Het is nu afhankelijk welke acties er zullen gaan volgen. Duidelijk is ook dat we er nog lang niet zijn. We hebben het over een schade- en herstelsysteem dat in de afgelopen tien jaar volledig vastgeroest is. Dat wordt in het rapport ook helder verwoord. Wat gaat daar nu mee gebeuren? Wat gaat er voor zorgen dat het weer in beweging komt? Wie pakt de koevoet op? En als dat niet lukt dan is Groningen reddeloos verloren. Dat klinkt dramatisch, maar als dit rapport niet tot actie leidt, dan weet ik ook niet meer wat nodig is.”
Tekst gaat verder onder de foto
Volgens de Groninger Bodem Beweging is het rapport van de enquêtecommissie snoeihard en wordt het nu tijd voor daden. Foto: Tweede Kamer
“De premier kwam met een hele slappe reactie”
Groningen domineerde vrijdagavond de talkshows op televisie. Veelal ging het over de personele consequenties. “Er wordt dan al snel gekeken naar de premier. Ik heb gisteren zijn reactie gezien in het vragenuurtje. Die reactie vond ik erg slap. Hij vertelde dat hij nog niet op het rapport kon reageren omdat hij het eerst wilde lezen. We moesten hem de tijd geven. Dan denk ik, verdikkeme, je staat al twaalf jaar aan het roer. Je zat er bovenop. Je had gewoon kunnen zeggen, ik heb gefaald. Dat staat ook klip en klaar in het rapport. Hij krijgt er flink van langs. Dit was gewoon een slappe reactie.”
“Er moeten nu stappen worden gezet”
Fossen stuurt niet aan op het vertrek van Rutte. De voorzitter vindt de beeldspraak met kinderen die rommel maken het ook zelf op moeten ruimen treffend: “Dat is wel wat het is. Als het kabinet er nu de brui aan geeft dan schoffeer je de Groningers. Dan moeten er nieuwe verkiezingen komen, en God weet hoe lang dat allemaal gaat duren. Er moeten nu gewoon stappen worden gezet. De Groningers moeten nu geholpen worden. De bestuurders in Groningen focussen zich ondertussen op grotere toekomstplannen, waarbij ze met de rapport als stok achter de deur de Lelylijn al binnen zien rijden, maar alle ballen moeten echt op het aardbevingsgebied gericht worden. Schade, herstel en versterking moet echt opschieten. En de komende tijd zal blijken of dat gaat gebeuren.”
CDA: “Menselijke maat moet uitgangspunt zijn”
Het CDA spreekt in een gezamenlijke reactie namens de Groningse fracties over snoeiharde conclusies waarbij het goed is dat onrecht en leed dat is aangedaan nu zwart op wit staat. Over de komende periode is de partij duidelijk: “Er ligt een grote opgave voor het kabinet en de Tweede Kamer om de ereschuld in te lossen in samenspraak met de regio. Niet alleen door het herstellen van de scheuren in onze muren, maar ook door het herstellen van de scheuren in de Groninger samenleving. De menselijke maat moet daarbij het uitgangspunt zijn. Dat kan alleen door Groningers nu definitief boven gas te plaatsen en perspectief op een veilige en welvarende toekomst te geven. Het kabinet en de Tweede Kamer moeten die verantwoordelijkheid nemen bij de behandeling van dit rapport.”
Peter Rebergen (ChristenUnie): “Bij herstel gaat het om veel meer dan het herstellen en versterken van huizen”
Het rapport is ook voor de ChristenUnie aanleiding om op 6 maart met inwoners in gesprek te gaan. Deze gespreksavond vindt plaats in de Menorahkerk in Ten Boer. Fractievoorzitter Peter Rebergen van de partij noemt het belangrijk om met elkaar in gesprek te blijven. “Het rapport is pijnlijk en bevestigt wat we al wisten. Groningen is behandeld als wingewest. Het rapport laat zien dat het niet alleen een onderbuikgevoel is, maar een feit. Boven alles laat het zien dat het bij herstel om veel meer draait dan het herstellen en versterken van huizen. En zelfs dat is in de afgelopen periode niet op een fatsoenlijke manier gelukt.”
“Er moet een toekomstperspectief voor de regio komen”
Rebergen: “De schade zit diep onder de huid. Dat kan de commissie niet oplossen, maar wij zijn blij met hun aanbevelingen. Zoals dat de energiebedrijven hun claim op het resterende gas moeten laten varen, is wat ons betreft wel het minste. Daarnaast moeten economische of juridische vragen plaatsmaken voor een moreel perspectief. Dat onderschrijven wij van harte. Om met de woorden uit Spreuken 3:27 te spreken: “Onthoud een ander niet waarop hij recht heeft, terwijl je het hem geven kunt. Er moet ook toekomstperspectief komen voor de regio. Wij zijn er klaar voor. Samen met de hele gemeenteraad en partners uit de provincie kunnen en willen wij die handschoen oppakken.”
Verslaggever Johannes Rienks maakte een reportage over het gaswinningsrapport:
