De dertien Groningse aardbevingsgedupeerden die afgelopen week in Zuid-Limburg vertoefden zijn terug in Groningen. Laurens Mengerink uit Woltersum kijkt terug op een indrukwekkende week.
Hoi Laurens! Hoe blik je terug op de afgelopen week?
“Je gaat er met een bepaalde verwachting naar toe, maar het bezoek heeft alle verwachtingen overtroffen. Het was indrukwekkend. Het was hartverwarmend. We hebben de afgelopen dagen veel gesprekken gevoerd, maar we hebben ook veel lol gehad. En we zijn enorm verwend. We zijn echt in de watten gelegd. We hebben ook geen enkele keer de portemonnee hoeven te trekken. De mensen in Valkenburg waren zo ontzettend hartelijk. Afgelopen week liepen we langs een mooie bloemenwinkel. De eigenaren kwamen naar buiten en wij vertelden dat we uit Groningen kwamen. We kregen direct een voorjaarsboeket mee. Om ons huis maar wat mee op te vrolijken, zeiden ze. Echt geweldig.”
Het idee voor dit bezoek komt van een onderneemster uit Valkenburg hè?
“Klopt. Claudia Volders runt in Valkenburg een hotel. Zij wilde na alle gebeurtenissen een noord-zuidlijn creëren. Dat moet je bekijken als een tegenhanger van de Zuidas in Amsterdam. Op de Zuidas wordt al het geld verdiend, terwijl wij in het Noorden, maar ook in het Zuiden, ontzettend veel moeite moeten doen om iets voor elkaar te krijgen dat niet door ons eigen toedoen is veroorzaakt. Dus in plaats van vervreemding juist toenadering tot elkaar zoeken.”
Veel mensen zullen nu denken aan de overstromingen van bijna twee jaar geleden. Maar het verhaal in Limburg gaat dieper …
“We hebben op donderdag een rondleiding van een gids gekregen door Heerlen. Een stad die groot is geworden door de steenkolenwinning. Het zwarte goud. Er werd gewonnen en dat zorgde voor een grote bloei van de stad. Het zorgde voor welvaart, waarbij er ook zoveel werk was dat er gastarbeiders uit Oost-Europa naar Limburg werden gehaald. Maar toen werd het Groningenveld ontdekt. De pijlen gingen volledig op het aardgas en zo snel als men in Limburg was gearriveerd, zo snel was men ook weer vertrokken.”
Wat waren de gevolgen?
“De bloei kwam tot stilstand. Het gebied werd in de steek gelaten en de criminaliteit nam toe. Er is een periode geweest dat er heel veel heroïne-overlast was. Een gids heeft ons door de stad geleid. En wat heel indrukwekkend was, waren de werken van een kunstenaar die op verschillende plekken zijn aangebracht. Zo zijn er bij het oude stationsgebouw heroïnespuiten op een kunstzinnige manier aangebracht. Het is een herinnering aan een hele nare periode, maar die ook het fundament vormt voor een nieuwe toekomst.”
De aardbevingen, de steenkolenwinning, de overstromingen. Op het eerste gezicht is het appels met peren vergelijken, maar heb jij wel een patroon kunnen ontdekken?
“Bij alle drie de gebeurtenissen heb je het over wantrouwen, over veel geld, en over situaties die door de overheid niet goed worden aangepakt. Het patroon is dat de overheid het af laat weten. Claudia had bij de ingang van het hotel ook een atelier ingericht waarbij de kunstwerken een parallel aangaven. In Groningen hebben we te maken met heel veel partijen: de NCG, de Tweede Kamer, de Gasunie, de gemeente, de Ombudsman … en zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan. Door de bomen zie je het bos niet meer. In Limburg spelen de verzekeringsmaatschappijen een ingewikkelde rol. Zij hebben, volgens eigen zeggen, de offertes aangepast, waardoor gedupeerden van de overstromingen minder geld uitgekeerd kregen dan waar ze recht op hadden. Je hebt het over gemiddeld zestig procent, waarbij de overige veertig procent door de bewoners zelf op het kleed moet worden gelegd. Daar valt niet tegen te vechten. Het is een patroon van wantrouwen, onvrede en beloftes die niet nagekomen worden.”
Jij zelf woont in een woning aan de Kollerijweg in Woltersum. De gevolgen van de aardbevingen zijn bij jou erg goed zichtbaar …
“Het was op 28 augustus 2019. De dag van Groningens Ontzet. Ik maakte me al een tijdje zorgen. Ik sliep slecht, en maakte me ongerust over mijn zoon die op zijn slaapkamertje lag te slapen. Op mijn woning staan twee zware schoorstenen. Ik dacht wat als die naar beneden komen? Ik heb toen een melding gemaakt. Eén van de firma’s, die daar voor is aangewezen, kwam direct langs voor een inspectie. Na het drinken van een kopje thee gingen ze aan de slag. Nog dezelfde avond stond mijn huis in de stutten. Er was sprake van een acuut onveilige situatie. Mijn gevoel van ongerustheid was terecht geweest.”
Komende zomer is dat vier jaar geleden. Hoe staat het er nu voor?
“Er is niks gebeurd. Helemaal niks. Ik onderhoud mijn woning ook niet meer. Ik kan dat wel doen, maar ik weet ook dat de woning aangepakt moet worden. Het is zinloos om er energie in te gaan steken.”
Jullie bezoek zit er nu op. Ik heb begrepen dat er wellicht een vervolg komt?
“We zijn op de terugweg naar Groningen gelijk aan het brainstormen geslagen. Je moet je voorstellen dat er met dit bezoek een zaadje is geplant. We waren er met dertien mensen, terwijl er ook ruimte was voor veertig. Uiteindelijk was dit aantal perfect. Er is een mooie band opgebouwd, waar ook iedereen bij betrokken werd. De bedoeling is dat er in het voorjaar, wellicht in mei, een tegenbezoek gaat plaatsvinden, waarbij de mensen uit Limburg een periode bij ons komen. Wij zijn het eens met de mensen uit Limburg. Het is heel fijn om dit contact te hebben, om er over te kunnen praten, en ook om tot de conclusie komen dat de methodiek waarmee wij Groningers in de kou zijn gezet niet op zichzelf staat.”
