Column Benno de Jongh | Chatbotfraude

Frauderen is voor studenten nog nooit zo makkelijk geweest. Een essay waar je normaal gesproken twee dagen over doet, kan je nu in een tiental seconden laten schrijven. Een paar maanden nadat ChatGPT zijn nogal dramatische entree heeft gemaakt in onze wereld, herkent ook de Rijksuniversiteit dat deze ontwikkeling veel gaat veranderen, zowel binnen de muren van de universiteit als daarbuiten. 

Dus willen de faculteiten vanaf het komende studiejaar maatregelen nemen. Zo krijgen docenten op de faculteit Letteren de mogelijkheid om bij vermoedens van chatbotfraude de student ook mondeling te overhoren. En bij Rechten wordt overwogen om studenten hun schrijfopdrachten in plaats van thuis voortaan te laten doen in een gecontroleerde omgeving, vermoedelijk ergens in een klaslokaal of een grote hal waar normaal gesproken wordt gevolleybald of gebasketbald. 

Voor de mensen die zijn geboren voor 1960 toch nog even een korte uitleg van ChatGPT. Je kan deze gratis chatbot allerlei vragen stellen, waaronder het verzoek om een tekst te schrijven die nauwelijks te onderscheiden is van door mensen geschreven teksten. Dat gebeurt op basis van kunstmatige intelligentie; het programma maakt gebruik van openbare bronnen, is zelflerend en wordt steeds beter in wat het doet. Stel: je bent een tweedejaars student Sociologie en je wil een essay schrijven over polarisatie. Dan log je in bij ChatGPT en doe je het verzoek ‘Schrijf een essay van 3000 woorden over de oorzaken van polarisatie in Nederland’ en er rolt een leesbare tekst uit. En als student kan je je tijd weer nuttig gaan besteden aan je vol laten gieten in de kroeg, filmpjes op TikTok posten of gaan protesteren tegen iets dat niet divers genoeg is.  

Als je als student nog een uurtje extra van je kostbare tijd besteedt aan het gladstrijken van de minder goed lopende zinnen in je opdracht, en her en der nog wat informatie toevoegt, is de kans helemaal groot dat de docent niets doorheeft. Je kan het docenten ook moeilijk kwalijk nemen, want het kan zomaar zijn dat de kunstmatige tekst nauwelijks opvalt tussen de kromme zinnen die studenten van vlees en bloed gewoonlijk produceren. Daar komt bij dat de ontwerpers van de chatbot, net als de rest van Silicon Valley, een voorliefde hebben voor de postmoderne newspeak die – niet geheel toevallig – ook steeds vaker de dominante taal wordt aan universiteiten. Als het dan ook nog eens is geschreven in academisch Engels, met veel elementen van Globish, dan wordt het echt lastig om te proeven of de toch al zo smakeloze eenheidsworst die je krijgt voorgeschoteld gemaakt is van echt- of nepvlees. 

Hoewel de examencommissie rekening zegt te houden met de fraudegevoeligheid van de chatbot, zeggen faculteitsbestuurders tegelijkertijd ook open te staan voor de nieuwe mogelijkheden die ze biedt. Op zichzelf logisch, want de aanwezigheid van kunstmatige intelligentie in ons dagelijks leven zal groter en groter worden. Bij RUG-bestuurders met weinig kennis van zaken ligt er bij dit soort ontwikkelingen wel altijd een gevaar op de loer. Het is wachten op een bestuurder die bang is om voor ouderwets te worden versleten en iets zegt als: ‘Chatbot is een realiteit en we moeten daar niet tegen vechten. We moeten studenten leren hoe ermee om te gaan.’ 

ChatGPT is echter veel meer voor de taal dan bijvoorbeeld een rekenmachine is voor natuurkunde of wiskunde. Studenten schrijven niet alleen opdrachten vanwege de inhoudelijke verdieping en om beoordeeld te worden. Nee, schrijven dient ook een doel op zich: de ontwikkeling van taal- en denkvaardigheid. Komt er iets tussen gedachten en taal van een individu te staan, zoals een robot, dan verandert het beiden. Het resultaat is een wereld met een ratjetoe aan gerecyclede teksten en gedachten, een constante Babylonische spraakverwarring waarin niet alleen onduidelijk is wat iemand zegt, maar ook wie het zegt. 

Toch zou Chat GPT ook wel eens een zegen kunnen zijn voor universiteiten. Het is niet per se een slechte zaak dat studenten samenkomen op de universiteit en binnen een beperkt aantal uren een opdracht of essay schrijven. Het creëert een gelijk speelveld in een gecontroleerde omgeving, dat kansen biedt om onderzoek te doen naar allerlei aspecten van de taalvaardigheid van studenten. 

De dreiging van chatbotfraude kan een startsein zijn van een campagne om de taalvaardigheid van studenten weer terug te brengen op het niveau van pak ‘m beet twintig jaar geleden. Dat zal een groot, alomvattend plan moeten worden waarin Engels alleen gebruikt wordt als daar heel goede redenen voor zijn. Waarin essays niet alleen op de inhoud worden beoordeeld, maar ook op taal en spelling. En waarin schrijf- en spreekvaardigheden binnen elke studie een apart vak worden. Want welke richting de student na de studie ook op gaat, taal speelt altijd een belangrijke rol.  

In het kader van hoor en wederhoor zijn we toch benieuwd wat ChatGPT er zelf van vindt. Daarom de volgende vraag: ‘Lieve ChatGPT, wil je in maximaal honderd woorden iets over de voor- en nadelen van ChatGPT op universiteiten schrijven?’

‘ChatGPT biedt voordelen en nadelen voor universiteiten. Aan de positieve kant kan het studenten en docenten helpen bij het vinden van antwoorden op vragen en het verkrijgen van nuttige informatie. ChatGPT kan ook bijdragen aan een betere toegankelijkheid voor studenten met een handicap en internationale studenten die moeite hebben met de taal. Aan de negatieve kant kan het gebruik van ChatGPT de noodzaak van persoonlijk contact tussen studenten en docenten verminderen. Bovendien kan het vertrouwen op ChatGPT als bron van informatie leiden tot een gebrek aan kritisch denken en onderzoeksvaardigheden bij studenten.’

Daarmee moeten we het doen. Oordeelt u vooral zelf.

Benno de Jongh is freelance journalist, onder meer bij RTV Noord en voor verschillende schaakwebsites en -bladen. Benno schrijft wekelijks een column over een relevant onderwerp uit de gemeente Groningen. Heb jij een goed onderwerp waar Benno aandacht aan moet besteden? Of wil je iets kwijt over de columns? Stuur dan een mail naar benno@oogtv.nl