Schaken populair onder kinderen en jongeren

Hij is nog maar zes jaar oud, maar nu al een groot schaaktalent. Na vijf weken les bij schaakvereniging De Matadoren in Groningen, maakt Olaf het zelfs de oudere kinderen al lastig. “Schaak!” roept hij naar de jongeman tegenover hem.

Olaf speelde zijn eerste potje schaken tegen zijn opa. Wie er won, weet hij niet meer. Maar als hij nu tegen zijn opa speelt, is er altijd een duidelijke winnaar. “Dan win ik”, zegt Olaf trots. Hij denkt eigenlijk niet dat zijn opa nog tegen hem durft te spelen.

Elke vrijdagmiddag komen de leden van de jeugdschaakclub samen om te trainen en vervolgens wedstrijden te spelen. De kinderen zijn tussen de zes en zestien jaar. De groep wordt steeds groter, want schaken is populair onder kinderen en jongeren. Dat ziet ook trainer Hiddo Zuiderweg: “Vandaag zijn er weer zo’n vijf nieuwe kinderen, waardoor we bijna veertig leden hebben nu.”

Volgens de trainer heeft de groeiende populariteit verschillende oorzaken, waaronder de Netflix-serie The Queen’s Gambit en de corona-pandemie. Maar ook het imago van schaken is flink aan het veranderen. “Mensen die niet schaken hebben een heel apart beeld van mensen die wel schaken. Ze denken: dat zijn hele slimme kinderen met een brilletje op en een beetje in zichzelf gekeerd. Die kinderen vind je ook wel hier, maar de groep is echt een afspiegeling van de maatschappij.”

‘Ik win steeds vaker’

De elfjarige Thomas heeft net een partij gespeeld: gewonnen! Samen met Hiddo analyseren hij en zijn tegenspeler de partij op een groot bord. Beide jongens hebben al hun zetten opgeschreven in een schriftje. Hiddo legt uit wat er volgende keer beter kan en de jongens luisteren aandachtig.

“Elke partij is anders, dus dat is heel grappig”, vertelt Thomas met een glimlach. “Ik schaakte heel veel met mijn vader en ik verloor meestal. Tot ik één keer won en daarna steeds vaker. Toen begon ik het leuk te vinden.” Hij meldde zich aan bij De Matadoren en hoopt een echte grootmeester te worden. Maar dan moet hij nog wel even oefenen. Dat doet hij niet alleen tijdens de training, maar ook thuis. Hij leest boeken over tactiek en speelt met zijn vader op één van zijn vier schaakborden. En als zijn vader niet wil, dat speelt Thomas online.

Miljoenen partijtjes per dag

Volgens Hiddo maakt online schaken maakt ook een flinke opmars. “Je lees dat er miljoenen partijtjes per dag worden gespeeld. Volgens mij hebben bijna alle kinderen hier wel een account op een online schaak-platform.” Zelf doet hij het niet meer. “Het is best verslavend.” De websites werken namelijk met een rating, waarbij het getal aangeeft hoe goed je bent. “Je verliest weleens een potje en dan gaat je rating omlaag. Dat wil je niet, dus je blijft spelen.”

Ondertussen is Olaf net klaar met zijn derde potje fysiek schaken. “Het is heel spannend soms. En ik vind het grappig dat je soms een beetje blundert”, vertelt hij. De zesjarige buigt zich over de tafel en zet in een paar seconden een spelvorm neer. “Kijk, zo raak je je toren kwijt. Dat is niet handig.” Dan komt er een nieuwe jongen voor hem zitten. “Begin jij?”