“Wat het kabinet presenteert biedt onvoldoende perspectief en voldoet niet aan onze wensen”

De kabinetsreactie op de parlementaire enquêtecommissie is te mager. Dat is de reactie van verschillende partijen naar aanleiding van de persconferentie dinsdagmiddag in Garmerwolde.

“Wat je eigenlijk wilt is een aanpak die van deur tot deur gaat”, reageert SP-Tweede Kamerlid Sandra Beckerman. “Dat je bij iedereen aanbelt en vraagt, wat is hier mis gegaan? Wat is jullie aangedaan? En hoe kunnen we dat oplossen? Dat is de missie die opgestart zou moeten worden. En om die missie tot een succes te brengen zou je de allerbeste mensen uit het hele land naar Groningen moeten halen om te werken aan schade en herstel. Het is jammer dat dat niet gaat gebeuren.”

Reactie kabinet
Het kabinet reageerde dinsdagmiddag op het rapport van de parlementaire enquêtecommissie die in februari haar bevindingen presenteerde. Premier Mark Rutte (VVD) en staatssecretaris Hans Vijlbrief (D66) van Mijnbouw maakten bekend dat het kabinet 22 miljard euro opzij zet. De regio had 30 miljard euro geëist. Van de 22 miljard is 8,7 miljard euro voor bestaande plannen en 13,5 miljard euro is nieuw. Dertig jaar lang wordt er 250 miljoen euro per jaar geïnvesteerd in verduurzaming, leefbaarheid en economisch perspectief van het bevingsgebied. Er worden vijftig maatregelen genomen. Belangrijkste punten zijn dat het gebied vergroot wordt waar bewoners niet hoeven aan te tonen dat ze schade hebben. Ook wordt de versnippering aangepakt waardoor buren met schade in de toekomst niet anders behandeld zullen worden.

Sandra Beckerman (SP): “Haaks op elkaar”
Beckerman: “In de lijst met vijftig maatregelen zijn absoluut goede punten terug te vinden. Maar waar ik heel erg van baal is dat mensen die in het kerngebied van de gaswinning wonen, mensen die al heel lang met schade te kampen hebben, bij grote schades afhankelijk blijven van onderzoek of de schades wel door gaswinning zijn ontstaan. Kijk, er wordt nu gezegd dat het bureaucratische bij kleine schades wordt opgeheven. Maar bij grote schades blijft dit. En dat staat haaks op elkaar.”

“Economische impulsen zijn nodig”
Ook het geldbedrag pakt volgens Beckerman te karig uit. Volgens het Kamerlid is het ook belangrijk om niet alleen in schade en herstel te investeren. “Ik sprak vanmiddag met een jongere uit de regio die mij liet weten dat hij al elf jaar lang niet meer jong is geweest. Psychisch heeft het veel met hem gedaan. Veel jongeren trekken ook uit het gebied weg. Dus ja, de huizen moeten goed en veilig zijn. Maar het gebied moet ook aantrekkelijk zijn. Er zijn economische impulsen nodig.”

Tekst gaat verder onder de foto:

Tweede Kamerlid Sandra Beckerman (SP) (rechts) ging na afloop van de persconferentie in gesprek met aanwezigen. Foto: Rieks Oijnhausen

“Is de impact voor Rutte nu wel duidelijk?”
In de Tweede Kamer gaat hoe dan ook verder gesproken worden over het onderwerp: “We hebben hier al eerder over gesproken in de Kamer. Het debat naar aanleiding van de parlementaire enquêtecommissie was hard en heftig. Maar wat ik niet begrijp is de houding van Mark Rutte. Dat hij zegt dat hij tot 2018 niet door had wat de impact was. Ik vraag mij echt af of die impact nu wel duidelijk is. En uiteraard ga ik bij het debat samenwerken met Kamerleden van andere partijen en ook met de gedupeerden van de gaswinning. Want dat moet ook duidelijk gezegd worden. Alles wat tot nu toe gezegd en bereikt is, dat is wel aan de inwoners zelf te danken. Het is door de Groningers afgedwongen.”

Commissaris van de Koning René Paas (CDA): “Grote twijfels of ereschuld ingelost kan worden”
Ook Commissaris van de Koning René Paas is kritisch op de kabinetsreactie: “Ik heb grote twijfels of de ereschuld met deze maatregelen kan worden ingelost. Als ik serieus en kritisch kijk naar het pakket, dan weet ik niet of je alle verschillen en onzekerheden wegneemt.” Paas vindt dat het pakket wel wat dikker had gemogen. “Op enkele punten weet ik wel zeker dat het kabinet het niet gaat inlossen. In het sociaal domein, de economie en de infrastructuur biedt het kabinet veel minder dan wij nodig hebben.”

Burgemeester Koen Schuiling (VVD): “Er zijn zorgen”
Burgemeester Koen Schuiling sluit zich bij die woorden aan: “Er zijn goede stappen gezet: inwoners worden beter, sneller en menselijker geholpen. Dat zijn positieve berichten. Maar we hebben een pakket samengesteld om ervoor te zorgen dat de sociale achterstand in het gebied wordt ingelopen. Daar heeft het kabinet financiële restricties op gezet. Ook voor de noodzakelijke infrastructuur zijn er voorbehouden gemaakt. Daar zitten veel zorgen aan onze kant.”

Tekst gaat verder onder de foto:

Premier Mark Rutte (VVD) neemt afscheid van burgemeester Koen Schuiling (VVD). Foto: Rieks Oijnhausen

Peter Rebergen (ChristenUnie): “Wat we krijgen is te mager”
Peter Rebergen is fractievoorzitter voor de ChristenUnie: “Als je naar de reactie kijkt dan zitten er heel veel positieve aspecten in. Als je bijvoorbeeld kijkt naar schade en herstel, dan is daar een bedrag voor beschikbaar gesteld, maar tegelijkertijd is gezegd dat als het niet genoeg is, er bijgepast gaat worden. Dus op dat vlak hebben wij als fractie geen zorgen. Ook is het fijn om te horen dat het kabinet langdurig wil investeren in Groningen. Maar of we tevreden zijn? We hebben als regio op papier gezet wat nodig is. Een bedrag van 30 miljard euro plus de infrastructuur plus schade en herstel. En als je nu kijkt wat we krijgen, dan is dat te mager.”

“Wat wij willen wordt door het kabinet gebruikt om er over te onderhandelen”
Rebergen: “Wat we op tafel hebben gelegd, wordt nu door het kabinet gebruikt om er over te onderhandelen. Terwijl het door ons nooit met die intentie op tafel is gelegd. We hebben altijd gezegd, dit is wat nodig is. Punt. Groningen heeft een toekomstperspectief nodig. Daarom ben ik ook benieuwd hoe het debat straks zal gaan verlopen in de Tweede Kamer. Ik ga sowieso ook contact zoeken met mijn collega’s in Den Haag en ik ga tegen hen hetzelfde vertellen als wat ik nu tegen jullie zeg.”

“Vijlbrief is de staatssecretaris op de juiste plaats”
Opvallend tijdens de persconferentie in Garmerwolde waren de zichtbare emoties bij staatssecretaris Vijlbrief (D66) van Mijnbouw: “Meneer Vijlbrief is een hele betrokken bestuurder. Hij is veel in het gebied, en spreekt met veel mensen. Hij weet wat er speelt. Dat het hem zo raakt, dat is goed en mooi. Het is wat dat betreft de juiste staatssecretaris op de juiste plaats.”

Tekst gaat verder onder de foto:

Staatssecretaris Hans Vijlbrief (D66) wordt geïnterviewd door de aanwezige media. Foto: Rieks Oijnhausen

Jalt de Haan (CDA): “Wat er is toegezegd is geen fooi”
De toon en houding tijdens de persconferentie vielen ook fractievoorzitter Jalt de Haan van het CDA op: “Wat mij opviel was dat de woorden heel zorgvuldig waren gekozen. Het was passend. Ook de emotie toont een grote betrokkenheid aan. En heel goed dat ze hun persconferentie in Garmerwolde hielden. Als ik dan kijk wat er is toegezegd, dan is dat niet niks. Er is veel geld vrijgemaakt en het mag absoluut geen fooi worden genoemd. Maar het pijnlijke is dat het niet overeenkomt met de wensen die wij als regio op tafel hebben gelegd.”

“Het voldoet niet aan onze wensen”
De Haan: “Dat schade en herstel sowieso uitgevoerd gaat worden, en dat er eventueel geld wordt bijgelegd, zoals meneer Rebergen stelt, ik twijfel daar aan. En meneer Paas twijfelt daar ook aan. Eigenlijk kun je zeggen dat datgene wat is gepresenteerd een teleurstellend perspectief biedt, en niet voldoet aan onze wensen op gebied van infrastructuur, leefbaarheid en economie. En op dit moment is de Tweede Kamer aan zet. Als fractie hebben wij sowieso korte lijntjes met ons Kamerlid Agnes Mulder. Tijdens het onlangs gehouden debat vond ik haar ook heel sterk. En ja, de parlementaire enquêtecommissie uitte ook stevige kritiek op het functioneren van de Tweede Kamer. Ik denk ook dat dit het moment is dat Kamerleden in de spiegel gaan kijken en aan gaan pakken.”

Leendert van der Laan (Partij voor het Noorden): “We zijn nog lang niet waar we moeten zijn”
De Partij voor het Noorden is indertijd opgericht vanwege de problematiek rond de gaswinning. Voorzitter Leendert van der Laan van de gemeentelijke fractie: “We hebben vanmiddag met gemengde gevoelens geluisterd. De reactie heeft lang op zich laten wachten, en voor ons is duidelijk dat we nog niet zijn waar we moeten zijn. Wat er precies door het kabinet is toegezegd hebben wij ook nog niet helder voor de bril. Of dit pakket voldoende is? Als partij volgen wij de lijn van de Commissaris van de Koning. En die zegt dat het gat tussen wat gevraagd wordt en wat geboden wordt, te groot is. Wij zijn dan als partij ook niet tevreden.”

“We zullen de druk er op moeten houden”
Van der Laan: “Het is wel heel goed geweest dat als regio het groene boekje is opgetekend met daarin de punten die men nodig acht om de ereschuld in te lossen. Bestuurders hebben dat goed gedaan. Waar je nu voor moet waken is dat er koehandel ontstaat. Er wordt gezegd dat het niet om geld gaat, maar daar gaat het wel over. Als je puur kijkt naar schade en herstel: dat is een proces dat de komende jaren ontvouwd wordt. Maar de prijzen van nu kunnen straks wel veel hoger liggen. Door inflatie, door de oorlog in Oekraïne. Het zal heel duidelijk in het bestuursakkoord verwoord moeten worden. En we zullen de druk er op moeten houden. Dit onderwerp staat nu in de schijnwerpers. Maar over vijf of over tien jaar moet het nog steeds hoog op de agenda staan in Den Haag. We kunnen het niet laten verflauwen. En we moeten er voor waken dat we als regio voor een derde keer belazerd worden.”

Dries Zwart (Partij voor het Noorden): “We willen met een gezamenlijke reactie komen”
De Partij voor het Noorden is ook vertegenwoordigd in Provinciale Staten. Dries Zwart: “Het is mooi dat er nu een spoorlijn naar Stadskanaal komt. En dat de N33 wordt aangepakt. Maar schade en herstel zouden op één, twee en drie moeten staan. We moeten er nu maar voor zorgen dat het Rijk normaal blijft investeren in Groningen en dat het geen sigaar uit eigen doos wordt. Schade, herstel en versterking hoort niet in dit pakket: wie schade maakt hoort te vergoeden. Punt. Daarnaast is Groningen decennialang achtergesteld en dat is met 13,5 miljard euro toch wel een koopje voor het Rijk. Dat moet dus minstens 30 miljard zijn, zoals wij al eerder eisten. En wat ik nog graag wil toevoegen: als bestuurders willen we met een gezamenlijke reactie komen. Dat hebben we enkele weken geleden ook gedaan naar aanleiding van de presentatie van de enquêtecommissie. Dat gaan we nu weer doen, met de Staten en met de raden.”