Patat in plastic bakjes? “Nee joh, daar zijn we twee jaar geleden al mee gestopt”

Een patatje halen bij de lokale snackbar resulteert meestal in plastic verpakkingsmateriaal waarin je je eten mee naar huis neemt. Maar vanaf 1 juli wordt die regelgeving aangescherpt. De hoeveelheid wegwerpplastic moet namelijk teruggebracht worden waardoor klanten vanaf dan meer gaan betalen.

“Ik ben er bekend mee dat dit gaat gebeuren”, vertelt de eigenaar van restaria De Buren aan de Gaykingastraat in Ten Boer. De Buren is behalve een restaurant ook een plek waar je een snack of maaltijd kunt komen ophalen. “Twee jaar geleden hebben wij het roer al volledig om gegooid. Alle wegwerpplastic hebben we de deur uitgedaan. Sindsdien maken we alleen nog maar gebruik van karton en bakjes die gemaakt zijn van suikerriet.”

“Het was niet makkelijk”
De eigenaar spreekt van een bewuste keuze. “Een goed begin begint bij jezelf. Dat geldt voor alles. Twee jaar geleden vonden wij dat we niet door konden gaan met plastic. En dan ga je op zoek naar een alternatief. En ik zal eerlijk zijn, dat was niet makkelijk. De kwaliteit van de bakjes was bijvoorbeeld niet best. Je hebt het ook over een lastige situatie. De verpakkingen moeten eten kunnen dragen dat warm is. De afgelopen twee jaar heeft de ontwikkeling niet stilgestaan, en zijn er mooie verbeteringen doorgevoerd.”

“Onze bijdrage aan een beter milieu”
De eigenaar erkent dat de verpakkingen wel veel duurder zijn dan het wegwerpplastic. “En tegelijkertijd wil je wel aantrekkelijk blijven. Daarom hebben we indertijd besloten dat we de kosten van deze verpakkingen voor onze eigen rekening nemen. We berekenen het niet door, en dit is onze bijdrage aan een beter milieu, aan een mooiere toekomst. En we vonden ook dat we iets moesten doen. De vraag vanuit de samenleving nam ook toe. Tegenwoordig hebben we op onze menukaart veel meer veganistische snacks dan een aantal jaren geleden. Het is de tand des tijds. En daar kun je je tegen verzetten, of je kunt het omarmen.”

“De klanten weten niet beter”
In Ten Boer zijn ze nog niet helemaal tevreden. “We zijn lange tijd ontevreden geweest over de rietjes die we verkochten. Die waren van karton, en die werden toch wel heel snel slap. Onlangs hebben we een variant gevonden, waarbij onze verwachtingen hooggespannen zijn.” En wat de klanten er van vinden? “Twee jaar geleden heeft de omschakeling plaats gevonden. Inmiddels weet men in Ten Boer nu niet beter.”

Anytime Restoria: “De markt is er nog niet klaar voor”
Twintig kilometer verderop zijn de zorgen wat groter. Aan het Anjerplein in Haren runt Tonny Anytime Restoria. “Als je mij vraagt wat ik van de nieuwe regels vind, dan sta ik er een beetje dubbel in. Het milieu vind ik erg belangrijk. En we willen ook heel graag die stap zetten. Maar ik zie dat de markt het niet goed aan kan. Je kunt overschakelen op karton, en dat lijkt heel mooi, maar in dat karton zit een foamlaagje. Dat is plastic. En dat foamlaagje heb je wel nodig, want anders valt door het warme eten en het vocht het karton al snel helemaal uit elkaar.”

“Er is een grens in wat ik kan vragen”
Toch probeert Tonny wel stappen te zetten: “Als je in de zaak eet, dan krijg je alles op een bord. Toevallig heb ik vanochtend ook nog een lading borden gekocht. En ondertussen ben ik met de leverancier aan het kijken of er ook andere alternatieven zijn. Bakjes van rietsuiker lijkt mij ook wel wat. Maar die zijn heel erg duur. Waarbij ik vind dat ik het niet door kan rekenen aan de klant. De prijzen zijn het afgelopen jaar al twee keer omhoog gegaan. Ik moest ook wel. De prijzen van het frituurvet en de aardappeltjes zijn gestegen, maar ook de loonkosten. Maar er is wel een grens in wat ik kan vragen.”

“Ik wil geen vreemde tassen achter de balie”
Ondertussen wordt ook geopperd dat klanten zelf bakjes of tassen mee kunnen nemen. “Dat lijkt allemaal heel interessant. Maar dat werkt niet. Je doet een bestelling, je komt het halen, en dan moet ik dan de patat en de hamburgers in de bakjes stoppen die jij dan bij je hebt. Het eten is klaar wanneer het klaar is. Dat geldt ook voor het zelf meebrengen van een tas. Ik wil geen vreemde tassen achter mijn balie. In mijn zaak is hygiëne erg belangrijk. Ik kan me geent tassen veroorloven waar zich bijvoorbeeld katten- of hondenharen aan bevinden.”

“Het gaat om kwaliteit”
Tonny hoopt ook dat er duidelijkheid komt. “Ik heb een voorraad verpakkingsmateriaal liggen. Moet ik over al dit materiaal straks na 1 juli 50 eurocent gaan rekenen, of geldt het alleen om het verpakkingsmateriaal dat ik na deze datum inkoop? Daar heb ik geen duidelijkheid over. Ik hoop sowieso op enige coulance. En nogmaals, dat dit gaat gebeuren, dat is niet slecht. Maar ik vind dat de verpakkingsmarkt er nog niet helemaal klaar voor is. En tenslotte gaat het wel om kwaliteit. Je wilt goed eten verkopen. De verpakking zorgt ervoor dat het eten op de reis van hier naar thuis goed blijft.”

Wegwerpverpakkingen
Elke dag gooien we in Nederland 19 miljoen plastic bekers en voedselverpakkingen weg. Onder druk van Europese wetgeving moet het gebruik van wegwerpplastics in Nederland terug worden gedrongen met 40 procent per 2026. Daarom moet er vanaf 1 juli extra betaald worden voor plastic weggooiverpakkingen bij het afhalen of laten bezorgen van eten. Ook in kartonnen drinkbekers en pizzadozen zit een plastic foamlaagje. Advies van de overheid is om 25 cent extra te rekenen voor een beker en 50 cent voor een maaltijdverpakking.