Wel of geen Nedersaksenlijn, de STAR zal blijven rijden: “Het typische ‘kedeng kedeng’ zal wel verdwijnen”

Liefhebbers van de stoomtreinen van de STAR hoeven zich geen zorgen te maken. Als de Nedersaksenlijn komt zal ook de STAR blijven rijden. Maar volgens de organisatie zullen er wel concessies gedaan moeten worden.

“De STAR is in de zomer van 1992 opgericht”, vertelt Lars Blaauw van de museumspoorlijn. “Het doel was om de historische spoorlijn Veendam – Stadskanaal – Musselkanaal te behouden voor het nageslacht. Dat de plannen nu steeds concreter worden dat er weer reizigerstreinen naar Stadskanaal gaan rijden, ja, dat zien wij wel als de ultieme beloning. Sterker nog. Als wij deze stappen in 1992 niet hadden gezet, dan was de spoorlijn allang ontmanteld geweest, en hadden we überhaupt deze discussie niet gehad. Als iets weg is, dan is het ook weg. Zo gaat dat in Nederland.”

Spoorlijn Veendam-Musselkanaal
De spoorlijn Veendam naar Stadskanaal werd in 1910 aangelegd door de Noordoosterlocaalspoorweg-Maatschappij, NOLS. Het baanvak tussen Stadskanaal en Musselkanaal opende in 1924. In 1990 werd het goederenverkeer op de lijn gestaakt. De NS wilde vervolgens het baanlichaam Veendam naar Musselkanaal opbreken. Maar een aantal fantatiekelingen, onder leiding van Theo Euverman, wisten dit te voorkomen. De afgelopen decennia rijdt de STAR museale ritten op de lijn. Vorige week werd bekend dat het kabinet 85 miljoen euro uittrekt om reizigersvervoer mogelijk te maken tussen Veendam en Stadskanaal. De verwachting is dat de eerste treinen in 2026 gaan rijden.

“We zullen het eigendom over moeten dragen”
“Op dit moment zijn wij als STAR eigenaar van de spoorlijn”, vertelt Blaauw. “In totaal hebben we 56 hectare grond in bezit. Het gaat om het gebied van de Wildervanksterdallen in Veendam tot en met de brug over de Valthermond bij Musselkanaal. Ook de grond rond de emplacementen bij de voormalige stations langs de spoorlijn zijn in ons bezit. Over de Nedersaksenlijn wordt al langer gesproken. Hier zijn wij ook nauw bij betrokken. Wij zullen ons eigendom weer overdragen aan spoorbeheerder ProRail. Maar daarbij hebben we wel een aantal eisen op tafel gelegd.”

Tekst gaat verder onder de foto:

Diesellocomotief 162 tussen Stadskanaal en Musselkanaal. Foto: Rob Dammers – CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=66193209

“Als de Arriva-trein arriveert in Stadskanaal, kunnen wij vertrekken naar Veendam”
Eén van die eisen is dat de STAR kan blijven rijden. “Er zijn de afgelopen jaren berekeningen en metingen uitgevoerd. Daaruit blijkt dat wij ook gewoon met stoomtreinen kunnen blijven rijden. Als de Arriva-trein in Stadskanaal arriveert, kunnen wij vertrekken naar Veendam. Dus liefhebbers van stoomtreinen, of van de STAR in het bijzonder, die kunnen gerust zijn. Als hier reizigerstreinen gaan rijden, dan zullen wij ook actief blijven. Wij zullen niet vertrekken.”

“De treinrit zal tien minuten sneller worden”
Maar Blaauw waarschuwt wel dat het anders gaat worden. “Onze rit van Veendam naar Stadskanaal zal tien minuten korter gaan duren. Wellicht heb je wel eens met ons meegereden. Op dit moment stoppen we bij elke spoorwegovergang om deze handmatig af te sluiten. Dit kost tijd. Dit hoeft straks niet meer. Er komt detectieapparatuur die spoorwegovergangen automatisch laat sluiten. Maar ook op andere niveaus zullen er veranderingen optreden. Het typische ‘kedeng kedeng’-geluid zal verdwijnen. Dit komt omdat het spoor voor reizigersvervoer aan andere eisen moet voldoen, dan aan de eisen die gesteld worden voor een museumspoorlijn.”

“Reizigerstreinen zullen in Stadskanaal niet stoppen op ons station”
Toch probeert de STAR het authentieke te bewaren. “In Stadskanaal hebben we een historisch station. Daarbij ziet alles er uit zoals het vroeger was. Dat station en emplacement behouden we. Als Arriva, of een andere vervoerder, in Stadskanaal gaat stoppen, dan zullen zij gebruik gaan maken van een eigen halte. Ze zullen dus niet gaan halteren op ons station.”

“We leiden onze vrijwilligers al op”
Blaauw: “En ook voor onze medewerkers zal het één en ander veranderen. De wissels zullen bijvoorbeeld in plaats van handmatig straks automatisch omgezet kunnen worden. Maar er worden ook seinen geplaatst langs het baanvak. Daar houden we nu ook al rekening mee bij het aannemen van nieuwe vrijwilligers. Wij laten hen al hetzelfde proces doorlopen die machinisten bij NS en Arriva ook moeten doorlopen. Ze worden opgeleid en ook worden ze gekeurd. Dus in die zin zijn we al bezig toe te werken naar de nieuwe situatie.”

“Naar Musselkanaal?”
Aanvankelijk reden er tot 2018 ook stoomtreinen tussen Stadskanaal en Musselkanaal. De slechte situatie van het spoor bij Nieuw-Buinen is de oorzaak dat dit sindsdien niet meer mogelijk is. “Ik sluit niet uit dat we daar in de toekomst wel weer gaan rijden. Als het spoor wordt opgeknapt, en alles wordt weer in orde gemaakt, dan lijkt het ons interessant om ook weer met stoom naar Musselkanaal te kunnen rijden.”

“Leg de spoorlijn van Stadskanaal naar Gieten aan”
Bij de Nedersaksenlijn zal in de toekomst een treinverbinding ontstaan tussen Groningen en Enschede. “Voor het zover is moet er nog heel wat water door de Rijn stromen. Tussen Musselkanaal en Emmen liggen bijvoorbeeld geen rails. Dat moet opnieuw aangelegd worden. Maar de eisen zijn tegenwoordig streng. Er mogen bijvoorbeeld geen spoorwegovergangen meer aangelegd worden bij nieuwe spoorlijnen. Dus die hele infrastructuur, waarbij je moet gaan werken met tunnels, gaat veel geld kosten. Veel meer geld ook dan als je er vroeger voor had gekozen om de rails te laten liggen. Mochten in de toekomst treinen naar Emmen gaan rijden, dan zou dit consequenties voor ons kunnen hebben. Wellicht dat een treinvervoerder dan behalve stoptreinen ook sneltreinen wil laten rijden. Daarom hebben wij gezegd, leg dan ook de spoorlijn van Stadskanaal naar Gieten weer aan. Dan kunnen wij op dit baanvak met stoomtreinen gaan rijden, en dan verlaten we het baanvak waar de reizigerstreinen rijden.”

Activiteiten tijdens de meivakantie
Bij de STAR gaat het ondertussen goed. “Drie weken geleden met Pasen is ons stoomseizoen begonnen. En het was direct gezellig druk. Deze vakantieweek bieden we ook ritten aan. Je kunt rustig zeggen dat de mensen ons goed weten te vinden. En voor de komende tijd staat er ook genoeg op stapel. Met Moederdag hebben we een high tea-rit. Die is al maanden uitverkocht. En tijdens Hemelvaart bieden we ook speciale ritten aan. In juli begint het zomerseizoen en dat starten we met het traditionele treintrekken. Sterke mensen proberen dan onze trein vooruit te bewegen. En wat ook nog leuk is om te vertellen is dat we op dit moment in de gelukkige situatie verkeren dat we twee bedrijfsvaardige locomotieven hebben. Dat biedt ons meer ruimte om af te wisselen.”

Meer informatie over de STAR vind je op deze website.

Rijd mee met de STAR van Veendam naar Stadskanaal: