Het programma rond de Nationale Herdenking van oorlogsslachtoffers tijdens de Tweede Wereldoorlog in Groningen bracht donderdagavond veel inwoners op de been. In een uitgebreid programma werd stilgestaan bij de gevallenen in en na de Tweede Wereldoorlog.
Kort na half zeven ging het programma van start bij het Joods Monument naast de Van Mesdagkliniek aan de Hereweg. Onder andere nabestaanden van slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, vertegenwoordigers van de Joodse gemeenschap, burgemeester Koen Schuiling en een vertegenwoordiging van de gemeenteraad legden kransen en bloemstukken bij het monument.
Tekst gaat verder onder de foto:
Foto: Annelies van Santen
Na de plechtigheden en toespraken bij het Joods Monument vertrokken zo’n tweehonderd aanwezigen, waaronder een aantal veteranen van verschillende conflicten waar Nederland bij betrokken is geweest, in een stille tocht richting het stadscentrum. Onderweg sloot nog een aanzienlijk aantal deelnemers aan bij de stille tocht. Voorafgegaan door Gruno’s Postharmonie kwam het gezelschap aan op het Martinikerkhof, langs een erewacht van de Groningse afdeling van het Rode Kruis. Een aanzienlijke menigte kwam samen op het Martinikerkhof om de herdenking mee te maken.
Tekst gaat verder onder de foto’s
Foto’s: Jolien Wennekers en Annelies van Santen
Na het luiden van de klokken van de Martinitoren, een muziekstuk van de Clan MacBeth Pipe Band en een korte toespraak van Nico Beets (Stichting herdenking 4 mei Groningen) legden commissaris van de Koning René Paas en burgemeester Schuiling de eerste, gezamenlijke, krans bij het monument van Sint Joris en de Draak aan het Martinikerkhof.
Gevolgd door het signaal ’taptoe’ en twee klokslagen uit de Martinitoren werd twee minuten stilte in acht genomen. De stilte werd gevolgd door het Wilhelmus.
Tekst gaat verder onder de video en foto
 |
Video van Mirre van de Klok en foto via Gemeente Groningen
In zijn toespraak na de twee minuten stilte sprak burgemeester Schuiling. Daarin ging hij met name in op de verantwoordelijkheid van de huidige generaties om zich ook nu te kunnen verplaatsen in (het leed van) anderen:
“De levenden hebben een verplichting naar de doden. We mogen niet doen alsof het vandaag alleen over het verleden gaat. (..) Ook nu vervaagt de herinnering en dat moeten we voorkomen. Dat begint met het besef dat de slachtoffers apart zijn gezet door mensen en veroordeeld door mensen. Ook nu plakken we vaak snel etiketten op mensen. Dat kan gevaarlijk zijn en verwoestende gevolgen hebben. We mogen daarom niet terugdeinzen voor onze verantwoordelijkheid in en voor de wereld. (..) Mensen die zich tijdens de oorlog, soms met gevaar voor eigen leven, inzetten voor anderen, deden dat omdat ze zich konden verplaatsen in het leed van anderen. Empathie, medemenselijkheid en mededogen. Dat kunnen we ons eigen maken en doorgeven aan de volgende generaties.”
Tekst gaat verder onder de foto’s
Schermafbeeldingen uit livestream RTV Noord en foto van Mirre van de Klok
Na een toespraak van Koen Schuiling en een gedicht van stadsdichter Myron Hamming volgde nog een reeks aan kransleggingen en een defilé langs het monument. Belangstellenden waren daarna welkom in de Martinikerk, met live muziek en een theatervoorstelling.
Tekst gaat verder onder de foto’s
Ook herdenkingen op andere plekken in de gemeente
Op verschillende andere plekken in de gemeente werd donderdagavond ook stilgestaan bij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en slachtoffers van andere conflicten. Zo startte er rond 19.15 uur ook een stille tocht vanaf het Het Dok in Lewenborg naar de Nieuwe Begraafplaats aan de Noorddijk. Ook hier werd precies om 20.00 uur stilgestaan en stilte gehouden.
Verder vond in Hoogkerk een herdenking plaats bij het monument aan de Boeiersingel. In Engelbert was er een herdenking bij de Nederlands Hervormde Kerk in het dorp. In Haren was ook haar Hervormde Kerk het toneel van een herdenking en een kranslegging. In Ten Boer vond een herdenking plaats bij de Kloosterkerk.
Reeks aan momenten van bezinning op donderdag
Eerder op de donderdag stonden er al verschillende herdenkingen op het programma in de gemeente. Onder meer bij de voormalige plek van het Scholtenhuis aan de Naberstraat en bij het monument voor omgekomen Canadese soldaten bij het Stadhuis vonden kransleggingen plaats. OOG-verslaggever Mirre van de Klok maakte hier de onderstaande reportage over.
Tekst gaat verder onder de video
Aan het Jozef Israëlplein werd stilgestaan bij de slachtoffers van het Engelse vergissingsbombardement van 1941, waarbij acht Stadjers het leven lieten. Ook aan de Hoornsedijk bij het Paterswoldsemeer was een Engels vliegtuig onderwerp van een herdenking. De bommen onder dit vliegtuig zorgden hier in 1941 niet voor slachtoffers, maar Duitse kogels in de Engelse bommenwerper zorgen voor een dodelijke crash van het toestel.
Naast herdenkingen bij bestaande monumenten verrees donderdagmiddag ook een aantal nieuwe in de gemeente. Zo werden bij 19 adressen in Haren borden geplaatst ter herinnering aan bewoners die de oorlog niet overleefden. Aan de Peizerweg in Hoogkerk verscheen donderdagmiddag een herdenkingssteen, ter herinnering aan verzetsstrijder Hessel Nijholt.
Ook de hulpdiensten eerden donderdagmiddag de overledenen binnen hun korps. Zo bracht de Groningse brandweer donderdag een groet aan haar collega’s die vielen tijdens de oorlog bij het monument bij de kazerne aan het Sontplein. De Groningse politie eerde haar in oorlog overleden ambtsgenoten op het politiebureau aan de Rademarkt.
Vanavond krans gelegd namens de politie Groningen bij de herdenking Martinikerkhof. In het bureau Rademarkt staat een boeket bij het oorlogsmonument ter ere van elf medewerkers die tijdens de Tweede Wereld oorlog om het leven zijn gekomen. Bijzondere dag. pic.twitter.com/rJOLHmPJNK
— Gerard de Jonge (@POL_TCGroningen) May 4, 2023
