Groningendebat: oppositie richt de pijlen op Rutte en vraagt waarom de premier niet vertrekt

In de Tweede Kamer vindt dinsdag en woensdag het debat plaats over de parlementaire enquêtecommissie naar de gaswinning. Van tevoren was onbekend welke lijn de partijen zouden voeren, maar op de eerste dag wordt duidelijk dat de oppositie vooral de pijlen richt op premier Mark Rutte (VVD).

Het debat begon dinsdag om 17.00 uur. Fractievoorzitter Jesse Klaver van GroenLinks zette direct de toon. Hij wil van Rutte weten waarom de premier niet aftreed na de bikkelharde conclusies die de parlementaire enquêtecommissie op tafel heeft gelegd. Volgens Klaver was Rutte vooral bezig met door- en afschuiven, en toen het echt niet anders kon, kwamen er excuses. “Maar de excuses van deze premier zijn zo langzamerhand lege hulzen geworden”, aldus de GroenLinks-politicus. Daarnaast vindt Klaver het vreemd dat naar aanleiding van de toeslagenaffaire het kabinet aftrad toen het systeemfalen bloot werd gelegd. “Ook in Groningen was dit de conclusie, maar nu stapt het kabinet niet op.”

Sandra Beckerman (SP): “Vanaf 2012 gingen Liefke Munneke-Bos en Jan de strijd aan”
Grote indruk maakt de bijdrage van Sandra Beckerman van de SP. Zij komt met een eerbetoon aan Liefke Munneke-Bos en Jan. Jarenlang streden zij voor het herstel van hun boerderij, maar Liefke heeft de terugkeer naar hun woning niet meer mee kunnen maken. “Er was een tijd, dat ik niet dagelijks bezig was met de ramp die werd aangericht in Groningen. En toen kwam Liefke. Om met ongelofelijk veel liefde te vertellen over de boerderij in Krewerd waar zij toen nog woonden. Over de schoonheid van het gebied, haar diepe wortels op die plek, de wierde, de archeologie. Een trotse vrouw, stoer, vastberaden. Haar boerderij die al honderd jaar in de familie was, was de eerste boerderij die in de stutten kwam. 63 Stutten. Ver voor het gebeurde, wist zij het al, dit gaat mis voor tienduizenden Groningers. Vanaf 2012 ging zij de strijd aan, voor alle gedupeerde Groningers.”

“In juli of september kan ik terug naar huis”
In 2015 begonnen de stutten te rotten. In 2016 moesten Jan en Liefke in een flatje gaan wonen. Jarenlang voerden ze actie, altijd, kop d’r veur. Op dinsdag 15 december 2020, mailde ze mij, zenuwen hebben mij te grazen genomen, morgen naar het ziekenhuis. Op 18 december mailt ze mij opnieuw, vandaag het verpletterend bericht, dat ik een agressieve vorm van alvleesklierkanker heb. Als afsluiting van de mail, wij blijven ons inzitten voor Groningen. Op 17 april 2021 overlijdt Liefke. Ze is niet meer thuis gekomen. En Jan mailt mij voor dit debat, in juli of september kan ik terug naar huis, de strijd was heftig.”

“Gedupeerden zullen hier op de tribunes zitten dat het weer niet goed komt”
Beckerman: “En dan komt het kabinet nu met een reactie die ‘nieuw begin’ heet. Voor wie dan? Voor ons? Voor u? Vandaag kwam ik naar het debat met de hoop en de strijdbaarheid om dit een nieuw begin te laten worden, maar ook met een grote angst dat dit niet een nieuw begin wordt. Dat als de camera’s weg zijn, en dit debat over dit weer een deceptie wordt. En veel gedupeerden hier op de tribunes zitten zullen dezelfde angst voelen dat het weer niet goed komt. Na zoveel jaren van gasdebatten die niets opleverden zitten zij hier weer. Zitten er weer mensen voor de televisie. En dat sterkt mij. Dat helpt. Want elke verandering is afgedwongen door de gedupeerden zelf. Door in actie te komen, door naar de rechter te gaan. En toen Liefke overleed schreef ik haar een afscheidsbrief. Over een paar woorden uit het Grunnens Laid die voor haar geschreven lijken te zijn. Ze lijken in 1919 geschreven voor al die trotse Groningers, die de afgelopen jaren hebben gestreden. Doar woont de dege degelkhaaid, de wille, vast as stoal, doar vuilt het haart, wat tonge sprekt, in richt- en slichte toal.”

Henk Nijboer (PvdA): “Ik denk dat u voor de commissie gelogen heeft”
Net als Klaver vraagt ook Beckerman waarom Rutte niet opstapt. En de beide politici vragen zich af of Rutte niet gelogen heeft tijdens het verhoor voor de enquêtecommissie. Rutte liet tijdens het verhoor weten dat hij pas na de aardbeving in Huizinge doorkreeg hoe ernstig het probleem is. Ook Christine Teunissen van de Partij voor de Dieren zet haar vraagtekens: “Hoe heeft Rutte het zo kunnen onderschatten?” Henk Nijboer van de PvdA stelt het stelliger: “De grondrechten van de inwoners van Groningen zijn op grove schaal met voeten getreden. Ik denk dat u voor de commissie gelogen heeft.”

In de Tweede Kamer komen dinsdag de Kamerleden aan het woord. Woensdag is het de beurt aan premier Mark Rutte en staatssecretaris Hans Vijlbrief (D66) van Mijnbouw.