De Duitse metalband Rammstein mag tijdens de concerten in het Stadspark op 6 en 7 juli de volumeknop verder opendraaien dan normaal is toegestaan. Ze mogen 103 decibel produceren in plaats van 100. KNO-arts Myrthe Hol van het UMCG waarschuwt voor de gevolgen.
“Het klinkt als ‘maar’ drie extra decibel, maar de intensiteit van het geluid is twee keer zo hoor.” Om het verschil tussen 100 en 103 decibel uit te leggen, verwijst afdelingshoofd Hol naar de werking van een spons: “Als je een avondje wat meer geluid hoort, loopt die spons vol. Geef je de volgende dag je gehoor weer wat rust, dan loopt die spons leeg. Dan hoeft zo’n avond niet direct voor schade te zorgen. Maar bij 103 decibel loopt die spons twee keer zo snel vol.”
Als de spons dan niet de tijd heeft om weer leeg te lopen, kan gehoorschade ontstaan. Dat overkwam Max van der Kleij tijdens een concert in Vera vorig jaar: “Ik stond twee uur vooraan met hele slechte oordoppen. Thuis kwam ik erachter hoe hard de suis was.” Na drie dagen was die suis er nog steeds. “Toen dacht ik: ja, dit is permanent.”
Permanente schade aan trilharen
Hol legt uit hoe gehoorbeschadiging door lawaai ontstaat. “Het geluid komt binnen in de oorschelp. Dan gaat het via de gehoorgang naar het trommelvlies en vervolgens naar de gehoorbeentjes. Daar hebben we er drie van: hamer, aambeeld en stijgbeugel”, vertelt ze terwijl ze met haar vinger naar een anatomisch model van het oor wijst. “De stijgbeugel zet de geluidstrillingen om in een beweging van de vloeistof, met name in het slakkenhuis.”
De arts pakt het plastic slakkenhuis van het model en laat de verschillende wendingen van het orgaan zien. “Het slakkenhuis bestaat uit een weg die omhoog gaat: de hoge tonen worden aan het begin opgevangen en de lage tonen helemaal in het puntje. Omdat de hoge frequenties als eerste binnenkomen, zorgen die het eerst voor schade. De trilharen in het slakkenhuis breken dan af en die kunnen niet meer herstellen.”
Een constante piep of suis
Bij gehoorschade kun je verschillende klachten ervaren. “Het is mogelijk dat je minder goed kunt verstaan wat er gezegd wordt, met name als er meerdere geluidsimpulsen zijn, zoals op een feestje. Het is ook moeilijker te bepalen uit welke richting het geluid komt. En anderen ervaren tinnitus: een constante piep of suis”, legt Hol uit.
Max heeft vooral last van de suis. “Je merkt het vooral als het stil is in je omgeving, bijvoorbeeld als je in je eentje op kantoor zit of in bed ligt.” De suis is juist dan aanwezig, omdat er geen andere geluiden zijn om hem af te leiden. “Dat is best zwaar. Je mist de tijd dat je de stilte nog kon horen.”
Oordoppen en trucs
Maar het is niet het einde. Het wordt beter.” Max heeft zelf verschillende trucjes gevonden om de suis te verminderen. Om geen verdere schade op te lopen, heeft Max speciale oortjes gekocht met verwisselbare dempers. “Dit is de sterkste – met 22 decibel”, zegt Max, terwijl hij een gouden filter uit een doosje pakt. “Als je naar Rammstein gaat, raad ik die aan.”
De KNO-arts benadrukt ook het belang van goede oordoppen: “De ene oordop is de andere oordop niet. En de ene gehoorgang is de andere gehoorgang niet. Er zijn veel verschillende soorten.” Vanuit de KNO-vereniging is onderzoek gedaan naar de verschillende soorten gehoorbeschadiging en gekeken wat de beste oordoppen zijn.
“Al bij 80 decibel is het nodig om gehoorbescherming te dragen”, vertelt Hol. De gezondheidsraad en de WHO adviseren een geluidsgrens van maximaal 100 decibel mét oordopjes. “Wij als KNO-beroepsvereniging raden aan om ons te houden aan die richtlijnen. Hoe lager het geluid, hoe beter,” sluit het afdelingshoofd af.
