Groningens Ontzet: “Misschien moeten we het wel op een andere dag gaan organiseren”

Groningen staat dit weekend in het teken van het Groningens Ontzet. Sinds afgelopen voorjaar is Karina Stapensea de voorzitter. Hoe kijkt zij tegen het Ontzet aan, en welke stempel wil zij de komende jaren drukken als voorzitter?

Hoi Karina! Morgen, op maandag, wordt het Groningens Ontzet gevierd. Toch vinden er dit weekend al allerlei activiteiten plaats …
“Klopt. Vorig jaar hadden we de viering van 350 jaar Groningens Ontzet. Het werd een groot feest, verspreid over meerdere dagen. Dit jaar hebben we opnieuw besloten om het weekend er bij te betrekken. Dat kan ook heel mooi omdat Groningens Ontzet op maandag valt. En ik heb er ook zin in. Al moet mij wel van het hart dat we dit jaar niet dat kunnen organiseren waar we eigenlijk op gehoopt hadden. Het Ontzet bestaat uit heel veel activiteiten, waarbij de kermis de verbindende factor is. De kermis kan dit jaar niet doorgaan vanwege de werkzaamheden op de Grote Markt. Daardoor is er dit jaar een wat versnipperd geheel. Dat vind ik jammer.”

Ondanks dat lijkt het me wel een voordeel dat het Ontzet in de zomervakantie valt, waardoor mensen nog vrij zijn …
“Dat is een interessant punt. Want ja, er is nog vakantie en de kinderen hoeven nog niet naar school. Maar er zijn ook tal van andere evenementen. Bijvoorbeeld een Noorderzon, waar je dit weekend toch mee concurreert. Dus de vraag wat je wilt met 28 augustus is relevant. Misschien moeten we het wel anders gaan doen.”

Je zegt dat het Ontzet niet beslist op 28 augustus gevierd hoeft te worden? Dat het geen heilig huisje is?
“Wat ik zeg is dat we als organisatie de omslag gemist hebben. Dat de tijd ons ingehaald heeft. En niks ten nadele van mijn voorgangers, maar je moet mee gaan met de tijd. Je moet luisteren wat het publiek wil. En dan geldt dat je ook naar de datum moet kijken. Volgend jaar valt het Ontzet op een woensdag. Is dat handig? Of moet je misschien wel zeggen dat je het voortaan gaat vieren op de laatste zaterdag van augustus? Die dialoog, die discussie, wil ik zeker aangaan.”

Tekst gaat verder onder de foto:

Tijdens het Groningens Ontzet werd in de afgelopen jaren een traditionele paardenkeuring gehouden. Foto: Rieks Oijnhausen

Het is duidelijk dat er een andere wind waait. Sinds afgelopen voorjaar ben je voorzitter. Maar wie is Karina Stapensea precies?
“Ik ben de eerste vrouwelijke voorzitter van de Koninklijke Vereeniging voor Volksvermaken, haha. Maar ik ben zeker niet een nieuwkomer. Ik ben al 22 jaar actief bij de Vereeniging. Mijn kinderen weten ook niet beter dat ik mij hier altijd voor inzet. Binnen de Vereeniging heb ik ook van alles gedaan, dus ik ken de organisatie van haver tot gort. De afgelopen vijf jaar ben ik als coördinator actief geweest.”

Elke voorzitter zal een doel hebben. Welke stempel wil jij de komende jaren drukken?
“Ik wil dat er meer openheid komt. Ik kan me voorstellen dat mensen op straat ons een gesloten, misschien een wat mystieke, Vereeniging vinden. Kijk, de jacqueten, waar wij in gekleed zijn, die zullen blijven. Dat is onze werkkleding. Maar qua werkcultuur wil ik meer openheid. We hebben het over de belangrijkste feestdag in Groningen. Of zoals Sikkom het laatst mooi verwoorde: Groningens Ontzet is een Koningsdag alleen dan voor Groningers. Ik vind het belangrijk dat we het die uitstraling geven. Dat mensen een feest kunnen vieren dat van hen is, waar ze trots op zijn, waar ze zich mee kunnen vereenzelvigen.”

Waar liggen de grootste uitdagingen?
“Dat zijn er verschillende. Ik noemde al even de kermis. Volgend jaar willen we die kermis weer graag op de Grote Markt hebben. Dat is een belangrijk onderdeel, omdat daarmee onderdelen in ons programma verbonden worden. Dit jaar kan die kermis niet doorgaan, maar ook voor volgend jaar is dat onzeker. Er worden namelijk 33 bomen geplant op de Grote Markt. Veel kermisattracties hebben bewegingsvrijheid nodig, om te kunnen draaien. Wij maken ons grote zorgen dat door die kleinere ruimte, we ook volgend jaar geen kermis op de Grote Markt kunnen organiseren. Verhuizen naar de Vismarkt is geen optie vanwege de warenmarkt die daar is. En de Ossenmarkt is een mooi plein, maar ligt wel buiten de binnenstad. Dus hoe gaan we dat oplossen?”

En er zijn meer uitdagingen?
“In mijn beleving zou het allemaal veel makkelijker moeten. Eigenlijk zijn we het hele jaar bezig met de organisatie, waarbij die voorbereiding steeds meer energie kost. We moeten bijvoorbeeld bij de gemeente een afvalplan aanleveren. Maar ook een plan voor crowdcontrol. Dat is een duur woord hoe je om wilt gaan met bezoekersstromen. Ondertussen zijn we een Vereeniging drie draait op vrijwilligers. Daarbij zien we dat het allemaal vluchtiger wordt. Mensen binden zich niet meer jarenlang aan dezelfde organisatie. Mensen zijn snel weer weg, terwijl de vraagstukken, waar mij mee te maken hebben, groter worden. Daar liggen grote opgaven.”

Een duidelijke oproep dus aan de gemeente Groningen?
“We hebben een hele goede band met onze burgemeester. Hij is ook een groot voorstander dat we dit feest kunnen en blijven vieren. Maar door de wet- en regelgeving wordt het ons wel steeds lastiger gemaakt. Het vieren van het Groningens Ontzet is eigenlijk door de gemeente aan ons uitbesteed. Een taak die we met veel enthousiasme uitvoeren. We willen er iets moois van maken. Maar dan zou het wel heel fijn zijn als het ons wat makkelijker wordt gemaakt. En wat dan bijvoorbeeld niet helpt zijn de nieuwe collegesamenstellingen. Na elke jaar is het maar afwachten welke partijen een coalitie vormen, en hoe zij tegen het Groningens Ontzet aankijken. Dat zorgt ervoor dat je niet goed kunt werken aan een langetermijnvisie.”

Tekst gaat verder onder de foto:

Burgemeester Koen Schuiling bij de kranslegging bij de buste van Van Rabenhaupt. Foto: Rieks Oijnhausen

Wat ook in dit vraaggesprek thuishoort is kennis. Bij 4 mei weten we waarom we in de avond twee minuten stil zijn. Op 5 mei weten we waarom er festivals zijn waar we feest kunnen vieren. Maar op 28 augustus …
“Ik ben het met je eens dat je veel makkelijker iets kunt vieren als je weet waar het om gaat. En die kennis is zorgelijk. Daar werken we trouwens wel hard aan. Bijvoorbeeld door middel van een educatieprogramma op basisscholen. Vorig jaar was het de bedoeling dat er een stripboekje uitgebracht zou worden, maar omdat de striptekenaar overspannen is geraakt, zal dit nu volgend jaar uitgebracht gaan worden. Ondertussen zien we dat bij leraren de druk toeneemt. Hun takenpakket neemt toe, waardoor ze meer moeten doen in minder tijd. En we proberen om de kinderen en jongeren te betrekken, bijvoorbeeld door het jeugdtheater bij het Museum aan de A. Maar het is ingewikkeld. En wat je zegt klopt. Vorig jaar waren we flyers aan het uitdelen voor 28 augustus, en sommige mensen kijken je dan meewarig aan, en vragen, 28 augustus, wat is er dan? Tjah. Maar wat is de heilige graal? Nogmaals, we zijn een vrijwilligersorganisatie. We hebben niet de mogelijkheid om een groot marketingplan op te zetten. Onze middelen zijn beperkt.”

Het klinkt als voorzitter zijn in lastige tijden …
“Het is maar net hoe je er naar kijkt. Je kunt bij pakken neer gaan zitten, of je kunt al je energie in gaan zetten om er iets moois van te maken. Die handschoen oppakken vind ik heel belangrijk. Dat je openstaat voor vernieuwing en verbetering is denk ik heel belangrijk. We hebben het over een feestdag voor de Groningers. Zo moeten we het ook aan gaan vliegen. En de waarde van de dag. Stelt dat het in 1672 anders was gelopen. Stel dat Bommen Berend Groningen wel had veroverd? Hadden we dan nu misschien Duits gesproken? Het liep anders. Daar is een prijs voor betaald. En daar mag zeer zeker bij stilgestaan worden. Op een manier die Groningen past. Die de inwoners past. En daar moeten we het over hebben.”

De discussie rond de waarde van het Ontzet is niet nieuw. Het speelt ook in andere steden. Hebben jullie bijvoorbeeld contact met een stad als Leiden?
“Jazeker. Maar ook met Alkmaar, waar een Ontzet wordt gevierd. We zijn zustersteden van elkaar. En we leren ook van elkaar. Bijvoorbeeld de Groote Maaltijd. Die vindt dit jaar plaats in de Der Aa-kerk. Dat hebben we afgekeken van Alkmaar. Het in een gebouw organiseren levert voordelen op met betrekking tot bijvoorbeeld het weer. Maar ook de gemeente is er blij mee, omdat er daarom geen wegen afgesloten hoeven te worden. Dus dat contact is er zeker. En mensen uit Alkmaar en Leiden zullen hier maandag ook aanwezig zijn.”

Morgen is het Groningens Ontzet. Wat is je boodschap aan de mensen?
“Kom gezellig naar de binnenstad, kom naar één van de vele activiteiten. Laat ons er samen een mooie dag van maken. En denk ondertussen na over de toekomst. Denk mee, participeer. Wij staan open voor die dialoog.”