Rond middernacht brak het wolkendek open: “Kijk, het steelpannetje, en daar een vallende ster”

De bewolking leek aanvankelijk roet in het eten te gooien bij het jaarlijkse Perseïden-festijn. Maar rond het moment suprême brak de bewolking open.

“Je weet niet wat je mee maakt”, vertelt sterrenkundige Jeffrey Bout uit de stad. Het is zaterdagavond rond 22.30 uur als hij zijn auto parkeert op een parkeerterrein aan de Esumakeech in de buurt van het dorp Eanjum in de gemeente Noardeast-Fryslân. Bij het parkeerterrein bevindt zich het uitkijkpunt Ezumakeeg Noord. Op dat parkeerterrein staan op dat moment al tien auto’s. “Verschillende mensen stonden te wachten op wat er zou gaan gebeuren. Niet alleen sterrenliefhebbers, maar ook een vogelspotter was er neergestreken. Die zal ook wel gedacht hebben wat een drukte hier, haha.”

“De bewolking brak open”
Zaterdagmiddag maakte Bout bekend dat hij naar het Friese gedeelte van het Lauwersmeergebied zou gaan, om er samen met geïnteresseerden te kijken naar de jaarlijkse sterrenregen, de Perseïden. “En dan stap je uit de auto, en je kijkt naar de hemel, en dan zie je dat het bewolkt is. Ja, dan overheerst de teleurstelling. Andere aanwezigen hadden ook zoiets van, en nu? Maar langzaamaan ontstonden er gaatjes in het wolkendek, en rond middernacht brak de bewolking open en ontvouwde zich een prachtige sterrenhemel”, blikt Bout terug.

“Planeten geven geen licht”
En dan wordt er volop naar de hemel getuurd, en probeert Bout zoveel mogelijk zaken te benoemen die te zien zijn. “Daar zie je het steelpannetje, en daar staat de Grote Beer.” En er worden vragen gesteld. “Nee, planeten geven geen licht”, legt de sterrenkundige uit aan iemand die een vraag heeft gesteld. “Dat Jupiter en Saturnus nu te zien zijn, komt omdat de zon op deze planeten schijnt. De zon maakt de hemellichamen zichtbaar.” Later verduidelijkt Bout: “En juist zulke vragen vind ik zo mooi. Je kijkt samen naar de hemel, en ondertussen kun je het één en ander uitleggen. En wat dit zo leuk maakt is dat mensen echt geïnteresseerd zijn. Je hebt te maken met enthousiastelingen. En welke vraag er ook gesteld wordt, vragen zijn nooit dom.”

“Op zo’n avond ga je alles wat meer relativeren”
Bout heeft ook een grote sterrenkijker meegenomen waarmee de planeten Jupiter en Saturnus te zien zijn. “Van Saturnus wist ik dat deze planeet zichtbaar zou zijn, over Jupiter twijfelde ik een beetje. Maar beide planeten zijn vanavond helder te zien. En het blijft indrukwekkend. Dat kreeg ik ook teruggekoppeld van mensen die via de sterrenkijker keken, dat ze een planeet zagen, alsof die heel dichtbij is.” Juist dat is volgens de sterrenkundige misschien ook wel de grootste winst van de avond: “Alles wordt in een perspectief geplaatst. Soms zijn we heel druk met onze levens, vinden we onszelf heel belangrijk. Maar op zo’n avond realiseer je je dat je maar een heel klein onderdeeltje bent van een heel groot universum. En dat blijf ik fascinerend vinden. Je gaat alles wat meer relativeren, en het brengt ook rust.”

“Ook komende avonden nog kansen”
Door de aandacht in de media was er dit jaar veel belangstelling voor de Perseïden. Niet alleen in het Lauwersmeergebied, maar ook op andere donkere plekken in Groningen en Friesland werd er naar de hemel getuurd. “Wat ik vooral mooi vind is dat er een gemêleerd gezelschap aanwezig is: van jong tot oud. Aan de kinderen heb ik een bouwplaat voor een draaibare sterrenkaart meegegeven. Daar kunnen ze de komende dagen mooi mee aan de slag. Want het hoogtepunt van de Perseïden hebben we dan gehad, maar ook komende nacht zijn er nog vallende sterren te zien. De omstandigheden lijken ook gunstig. Dus ook de komende avonden zullen er nog vallende sterren te zien zijn.”

“Het is hier zo donker”
Het Lauwersmeergebied noemt Bout de ideale plek. “Het is een Dark Sky Park. Het is hier ontzettend donker. Ook zo donker dat de Melkweg gewoon goed zichtbaar is. Dat is trouwens ook een leuke tip voor de komende tijd: de Melkweg blijft ook de komende weken goed te zien. Dus dat is zeker een aanrader.” Op de parkeerplaats blijven auto’s ondertussen aan en af rijden. “Veel mensen uit Friesland, uit Dokkum, die bijvoorbeeld even komen kijken. Maar ik sprak ook met iemand uit Twente die hier naar toe is gereden. Die werkt voor de sterrenwacht Twente, de donkerste sterrenwacht van Nederland. Maar hij moest wel schoorvoetend toegeven dat het hier nog donkerder is.”

“Jammer dat de telescoop in het gebied niet toegankelijk is voor het publiek”
En toch valt er volgens de sterrenkundige nog meer uit het Lauwersmeergebied te halen. “Je ziet de interesse. De hemel, en de gebeurtenissen, die fascineren. Hier in het gebied is ook een telescoop aanwezig. Er is een sterrenwacht. Het is alleen jammer dat deze niet voor het publiek toegankelijk is. Daar zou misschien wel in geïnvesteerd kunnen worden. Dat je ook iets realiseert waar je bezoekers kunt ontvangen, waarbij er via een telescoop getuurd kan worden naar de hemel. Ik denk dat dat een hele mooie toevoeging zou kunnen zijn voor dit gebied.”

Ondertussen is de ene na de andere vallende ster te zien. “En dan moet het hoogtepunt straks om 04.00 uur nog komen. Ik sta hier nog wel even”, zegt Bout met een grote glimlach.

Bekijk hier een video over de draaibare sterrenkaart: