Het is zondagochtend in de stad. Stappende jongeren liggen net in bed, gelovigen lopen naar de kerk en er worden ochtendwandelingen gemaakt. Hier en daar zit er iemand een broodje te eten of een kop koffie te drinken bij een horecazaak, maar verder is het muisstil.
Door Wouter Holsappel en Maarten Siepel
Voor de meeste Groningers is dit een herkenbaar verhaal. Één ding is daarbij ook duidelijk: Groningers hoeven niet naar de winkels te komen tot 12.00 uur ’s middags. In de gemeente mogen winkels vanaf dat tijdstip tot 22.00 uur open zijn. Dat lijkt een simpele regel, maar in de praktijk is de regelgeving over de zondagochtend complex. Dezelfde regels gelden ook voor daghoreca, maar zaken als Bakker Bart, Croissanterie Pigalle en Doppio mogen wel open voor het middaguur. Dit omdat zij een horecavergunning hebben.
Maar wat vinden ondernemers in onze gemeente eigenlijk van dit openingstijdstip? OOG deed een rondgang bij tientallen ondernemers om te onderzoeken hoe zij tegen de zondagsopenstelling aankijken. Conclusie: de meeste ondernemers willen niet per se open voor 12.00 uur, maar collega’s wel de mogelijkheid geven om dit te kunnen doen. Een flexibeler beleid is gewenst, aldus de meeste ondernemers.
Broodje van Eigen Deeg
De discussie over de zondagsopenstelling laait eerder dit jaar op met Broodje van Eigen Deeg aan de Brugstraat. De bakkerij is al zeven jaar lang elke zondagochtend open, terwijl dat niet mag. Na een anonieme melding besluit de gemeente in te grijpen. Broodje van Eigen Deeg mag pas open om 12.00 ’s middags. Het zorgt voor veel verontwaardigde reacties en een petitie voor de bakkerij wordt meer dan 3.000 keer ondertekend.
Ook politiek komt er steun voor de bakkerij. D66 stelt vragen aan het college: “In heel veel andere steden en zelfs in gemeenten om onze stad heen kan je gewoon op zondagochtend een broodje halen bij de bakker. Broodje Van Eigen Deeg moet ook gewoon z’n gang kunnen gaan.”
De gemeenteraad wordt vervolgens gevraagd om het besluit over Broodje van Eigen Deeg ter heroverwegen, en een uitzondering te maken voor alleen bakkers. Het leidt niet tot een uitzondering. 12.00 uur blijft 12.00 uur.
Verslaggever Mirre van de Klok maakte eerder een reportage over Broodje van Eigen Deeg:
‘Ik voel zelf die behoefte niet’
Uit de rondgang van OOG blijkt dat niet per se alle winkeliers op zondag open willen voor 12.00 uur. Zo ook niet Rogier van der Heijden. Samen met zijn vrouw Froukje is hij de eigenaar de Junior Shop, een kinderkledingwinkel aan het Akerkhof. “Commercieel gezien is de zondag met stip dag twee, na de zaterdag. De zondag is niet meer weg te denken”, zegt Van der Heijden. Toch is een vroegere openingstijd voor hem niet nodig. “Onze consument slaapt lekker uit en gaat daarna shoppen in de middag.”
Iets verder van hartje centrum, aan de Astraat, zit de Groninger Kaasboetiek. De kaasspecialiteitenwinkel is elke zondag gesloten en dat is een bewuste keuze. “Ik voel zelf die behoefte niet. Ook heb ik niet het idee dat een zondagochtend meer mensen naar de stad brengt”, aldus eigenaresse Anne-Marie Knol.
Maar dit verschilt per kaaswinkel. Cor Dijkstra van De Kaaskop in de Zwanestraat zou wel graag eerder open willen op zondag. “We willen meeleven op het ritme van de stad en de bezoekers.” Zijn gedachte: iemand die een weekend in Groningen is, moet ’s ochtends om 11.00 uur zijn hotel uit. “Dan wil je nog wat leuks doen. Daar zijn wij een hele geschikte winkel voor”, zegt Dijkstra.
‘De keuze om te ondernemen. Dat is de kern van de vraag’
Toch zijn de meeste ondernemers het over één ding eens: collega-ondernemers mogen wat hen betreft wél open voor 12.00 uur ’s middags. Iemand die dat graag zou zien is Emil ter Veld van LiAtelier, een edelstenen- en juwelierswinkel aan de Vismarkt. “Op zondag heb je regelmatig mooie marktdagen. Op de Vismarkt staan dan ondernemers die dezelfde spullen verkopen als wij. Zij mogen dan wel vanaf 9.00 of 10.00 uur aan de slag en wij niet. Dat is krom.”
In de gemeenteraad is er tot nu toe geen meerderheid om de winkeltijden op zondag aan te passen. Tegenstanders van vervroegde openingstijden wijzen op de belangrijke zondagsrust en het beschermen van de kleine ondernemers tegen de grote ketens.
De zondagsrust is voor Anne-Marie Knol van de Groninger Kaasboetiek belangrijk. “Ik denk dat veel mensen er aanstoot aan zullen nemen aan als je voor 12.00 uur open bent. Voor je dagelijkse boodschappen is het niet noodzakelijk dat je op zondagochtend om 8.00 uur in de winkel moet zijn.” Toch wil ze andere ondernemers de vrijheid geven. “Op zondag zijn mensen ontspannen en hebben ze de tijd om bijvoorbeeld samen te brunchen. Dan is het mooi als je daarbij een vers broodje kunt halen en niet een eentje van zaterdag hebt.”
En het beschermen van de kleine ondernemers? Dat is volgens Ter Veld van LiAtelier niet nodig. “Kijk naar de donderdagavond. Veel kleine ondernemers, waaronder wij, zijn dan niet meer open”, zegt Ter Veld.” We hebben het wel eens geprobeerd, maar het loont niet. Prima, want die keuze kan je dus nog steeds maken. De keuze om te mogen ondernemen. Dat is de kern van de vraag.”
‘We doen het allemaal voor een leuk en toegankelijk Groningen’
De meeste ondernemers uit de rondgang zijn dus op zoek naar flexibiliteit. “Dat is het sentiment dat je bij ondernemers proeft. Niet iedereen hoeft en wil open, maar het is zonde dat de kans belemmerd wordt”, zegt Ter Veld. “Het beleid is ouderwets.”
Zijn collega-ondernemers sluiten zich daarbij aan. “De gemeente moet hier flexibeler mee omgaan en is erg star”, zegt Van der Heijden van de Junior Shop. Dijkstra van De Kaaskop vult aan: “De politiek moet vooral faciliteren en ruimhartiger zijn, zodat ondernemers zelf kunnen invullen hoe hun onderneming moet leven en kan inspelen op de wensen van hun klanten en de bezoekers van de stad. We doen het allemaal voor een leuk en toegankelijk Groningen.”
