De schaarste op de woningmarkt treft veel mensen, onder wie statushouders. Hélène Huis in ’t Veld zet zich in om hen aan een thuis te helpen. Als matchmaker bij Takecarebnb in de gemeente Groningen, brengt zij statushouders in contact met Nederlandse gezinnen die ruimte in hun huis en leven hebben om tijdelijk onderdak te bieden.
Statushouders zijn asielzoekers die een verblijfsvergunning hebben gekregen. Dat betekent dat ze in Nederland mogen blijven en hun leven kunnen gaan opbouwen. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) koppelt deze vergunninghouders aan een gemeente. Die gemeente is verantwoordelijk voor de huisvesting en het inburgeringstraject. Maar de krapte op de woningmarkt treft ook statushouders. Door het tekort aan sociale huurwoningen duurt het vaak lang voordat zij iets kunnen vinden. Tot die tijd zit er vaak niets anders op dan in het asielzoekerscentrum te blijven wonen. Hélène probeert statushouders te helpen bij huisvesting in de gemeente Groningen.
Wat doe je als matchmaker?
“Ik kijk of ik een match kan vinden tussen een woningzoekende statushouder en een gezin, waar hij of zij tijdelijk kan verblijven. Dat vergt een hoop voorwerk, we plaatsen namelijk niet zomaar iemand in een gezin. Ik ga eerst langs bij het gastgezin om het huis te zien, zodat ik aan de gast kan uitleggen waar hij eventueel komt te wonen en of er bijvoorbeeld huisdieren zijn. Als ik denk dat er een match kan zijn, organiseer ik een kennismaking. Als nadien zowel de gast als het gezin het willen proberen, spreken we proeflogeren af, oftewel twee nachten. Daarna kan een besluit worden genomen. Bij een akkoord vragen we een logeerregeling van drie maanden aan bij het COA. Daarna wordt de gast ingeschreven op het adres van het gastgezin en bij een huisarts en kan hij gaan verhuizen.”
“Ik neem dan heel bewust een stapje terug, zodat de gast en het gezin elkaar beter kunnen leren kennen. Na twee maanden ga ik in gesprek met beide partijen. We bespreken hoe het gaat en het perspectief op een eigen woning. Als een eigen plekje nog niet mogelijk is, kunnen beide partijen kiezen voor verlenging. Het kan natuurlijk zijn dat het gastgezin niet wil verlengen, dan is het aan mij om een ander gastgezin te vinden of in het zwartste scenario, moet de gast terug naar het azc.”
Wat is de reden dat jij matchmaker bent geworden?
“Voornamelijk woede en frustratie over hoe wij als rijke landen met mensen omgaan. Maar ik weet dat het weinig zin heeft om me op te winden en boos te maken. Mijn invloed is beperkt, ik kan het systeem niet veranderen. Juist daarom kijk ik naar wat ik wel kan betekenen. Vandaar dat de vacature ‘matchmaker’ me erg aansprak. Ik kan een beetje van mijn tijd, kennis en ervaring inzetten om het leven van een aantal mensen prettiger te maken. Dat zit hem niet alleen in het zoeken naar huisvesting. Ik merk dat statushouders het al zo waarderen dat je geïnteresseerd in ze bent, een koffie met ze drinkt, dat je je best doet om ze te helpen.”
Waarom is dit zo belangrijk?
“Je creëert een thuissituatie voor statushouders. In het azc moeten mensen vaak een kamer delen met zo’n acht anderen, waarvan iedereen zijn eigen trauma’s en ritme heeft. Er is totaal geen privacy. In een gastgezin hebben statushouders wel een eigen kamer. Daarnaast worden ze onderdeel van een Nederlands gezin, waardoor ze meer het gevoel hebben erbij te horen. De gasten krijgen er niet alleen een sociaal netwerk bij, maar worden zo ook ondergedompeld in de Nederlandse cultuur en taal.”
De gastgezinnen zijn vaak centraler gelegen dan de azc’s, waardoor het makkelijker is om dingen te ondernemen, zoals werk of studie. Daarnaast zorgt de organisatie voor wat lucht in een systeem dat te maken heeft met grote tekorten. De azc’s zitten bomvol. Door statushouders tijdelijk onder te brengen in gastgezinnen komen er bedden vrij in de azc’s.”
Je vertelt dat de gezinnen er zelf ook iets moois voor terugkrijgen. Kun je daar meer over vertellen?
“Er ontstaan vriendschappen voor het leven. Ik weet van verschillende matches dat er, ook nadat de statushouder uit huis is, contact blijft. Ze hebben er een vriend bij ondanks dat dat vaak niet de insteek is om mee te doen. Daarnaast krijg je er een schat aan kennis en culturen voor terug, het is echt een verrijking. Ik hoor van veel gezinnen dat het meewerken een hoop voldoening geeft. Het voelt goed om iets voor een ander te kunnen betekenen en het helpt ook bij het relativeren van je eigen problemen. Als je de verhalen van de gasten hoort, ga je wel anders tegen je eigen problemen en probleempjes aankijken.”
Zijn er bepaalde matches die echt een indruk hebben achtergelaten?
“Er zijn zoveel prachtige en ontroerende verhalen. Er is een gastgezin dat een groter huis heeft gekocht, zodat ze onderdak aan anderen kunnen bieden. Een ander gezin heeft een vakantiehuis op hun terrein gebouwd. Buiten het hoogseizoen stellen ze dat huisje beschikbaar voor Takecarebnb.
Eén gezin is me wel echt bijgebleven. De gast wilde zich verloven, maar had geen budget. Het gastgezin heeft toen geopperd om de verloving in de tuin te doen. Ik was er zelf bij en ik heb wel een traantje weggepinkt, het was zo bijzonder. In het thuisland van de gast doen de ouders normaal gesproken de ceremonie, maar die waren er nu niet. Daarom had de gast aan het gastgezin gevraagd of zij de ceremonie wilden uitvoeren, dat was heel ontroerend.”
Kan iedereen zich aanmelden als gastgezin?
“Iedereen kan zich aanmelden, dat zie je ook terug in de gastgezinnen die we nu hebben: gezinnen met jonge kinderen, alleenstaanden en 60-plussers. Dat de gastgezinnen zo divers zijn komt mede doordat je zelf in kunt vullen hoe dat logeren eruit gaat zien. Je kunt zelf afspreken of en hoe vaak je samen wil eten, wat je verder samen wil ondernemen, etc. Dat ligt volledig in de handen van het gezin en de gast, niks is verplicht. Daarnaast ben je in ieder stadium van het proces, vrij om de logeerovereenkomst af te breken. Dat is voor mij alleen maar fijn om te weten. Ik onderhoud dan wel contact met die gezinnen, maar benader hen niet op korte termijn voor mogelijke matches.
Je kunt je aanmelden via de website van Takecarebnb. En als je twijfelt, gaan we graag met je in gesprek. Het zou fijn zijn als we wat ruimer in de jas zitten. Dan kunnen we nog meer mensen zo’n waardevolle ervaring geven. Het is echt een cadeautje.”
