Ondanks motie van afkeuring en een verdeeld PvdA stemt coalitie in met reclamebelasting

Groningen krijgt een reclamebelasting. Een meerderheid van de gemeenteraad stemde woensdagmiddag in met het voorstel. De oppositie haalde alles uit de kast om het plan van tafel te krijgen, en de coalitie kwam niet ongeschonden uit de strijd.

De vraag is vooral hoe het qua samenwerking in de raad na vandaag verder moet. Stadspartij 100% voor Groningen, D66, VVD, Student & Stad, Partij voor het Noorden en de PVV dienden een motie van afkeuring in tegen de wijze waarop wethouder Mirjam Wijnja (GroenLinks) van Financiën beleid voert. Een zwaar middel, waarbij de partijen vinden dat het proces om reclamebelasting in te voeren onvoldoende is geweest, er nauwelijks met ondernemers is gesproken, er met verschillende sectoren helemaal niet is gesproken en zorgen en bezwaren niet gehoord zijn.

Daan Swets (Student & Stad): “Nooit eerder hebben wij ingestemd met een motie van afkeuring”
Daan Swets van Student & Stad: “Onze partij maakt al dertig jaar deel uit van de Groningse gemeenteraad. Nooit eerder hebben wij een motie van afkeuring gesteund, dan wel ingediend. Maar nu kunnen wij niet anders. Het proces is niet compleet geweest.” Dennis Ram van de PVV: “Bij de coalitie en het gemeentebestuur is er geen enkele zelfreflectie te bespeuren. Dit stuit me tegen de borst. Dit roept zoveel weerstand op in de maatschappij. Ziet de coalitie dit niet?”

Tom Rustebiel (D66): “Dit is een dag die niet vreugdevol stemt”
De coalitie vindt de motie van afkeuring kinderachtig. Daan Brandenbarg van de SP: “Een collega van mij noemde deze moties altijd natte scheten. En ik vind het nogal wat. Zojuist is de wethouder dertien minuten aan het woord geweest om in te gaan op het proces en wat het doel is. Geen enkele partij had het lef om de wethouder te interrumperen. En dan nu deze motie. Ga toch weg man.” Ietje Jacobs-Setz van de VVD: “Wij hadden geen behoefte om de wethouder te onderbreken. De wethouder kwam met niks nieuws.” Tom Rustebiel van D66: “Wij hebben vragen gesteld over reflectie op het proces, en de wethouder gaat daar niet op in. Wij kunnen niet anders dan deze motie steunen. Dit is een dag die niet vreugdevol stemt.”

Amrut Sijbolts (Stadspartij 100% voor Groningen): “Dit voorstel is niet rijp voor besluitvorming”
Terug naar 14.00 uur woensdagmiddag. Bij de opening van de raadsvergadering diende de volledige oppositie een ordevoorstel in om de reclamebelasting van de agenda te halen. Amrut Sijbolts van Stadspartij 100% voor Groningen: “Er is niet of nauwelijks gesproken met cultuur- en maatschappelijke organisaties en scholen. Deze organisaties zijn niet in staat gesteld om bezwaren te delen, of om mee te praten. Dit voorstel is niet rijp voor besluitvorming.” De coalitie is het daar niet mee eens. Peter Rebergen van de ChristenUnie: “De afgelopen weken is er veel informatie uitgewisseld. En ja, een beeldvormende sessie ontbrak, waarbij het wel goed was geweest, als deze er was geweest. Maar er is ook veel gesproken. Juist met ondernemers, de grootste groep die te maken gaat krijgen met deze belasting. Echter 70% van de ondernemers zal niet te maken krijgen met deze belasting. Wij stemmen daarom tegen.”

Ordevoorstel
Het ordevoorstel wordt uiteindelijk met 25 stemmen tegen, en 17 voor, weggestemd. Dit betekent groen licht om het onderwerp verder te bespreken. In het debat dat volgt probeert de oppositie met alle mogelijke middelen om de coalitie in beweging te krijgen. De coalitie vindt echter dat de oppositie onwaarheden verkondigt, waardoor het debat op het spits wordt gedreven, en het er regelmatig fel aan toe gaat.

Ietje Jacobs-Setz (VVD): “Er zijn geen gesprekken geweest met scholen en cultuurorganisaties”
Ietje Jacobs-Setz van de VVD: “Mijn oproep is om deze belasting niet in te voeren. Het participatietraject krijgt een dikke onvoldoende. Ondertussen gaat een alternatief voorstel van de ondernemers om de verrommeling tegen te gaan, rucksichtslos de prullenbak in. Waarom dit voorstel geen kans geven? Of is het invoeren van deze belasting een doel op zichzelf?” Jeffry van Hoorn van GroenLinks: “Ik ben enorm verwonderd hoe u omgaat met de waarheid. Ik snap dat u het niet eens bent. Maar juist op dit onderwerp is er een uitzonderlijk grote mate van participatie geweest.” Jacobs-Setz op felle toon: “We gaan openbare uitingen belasten. Er zijn geen gesprekken geweest met scholen en cultuurorganisaties, voor wie dit gaat gelden. En dat ik vrijelijk omga met de waarheid … uw waarheid?” Van Hoorn: “Ik wil het graag netjes houden. Het is toch zo dat ondernemers een onderdeel zijn geweest van het voorstel, waarbij het plan van de ondernemers onderdeel wordt van de plannen?” Jacobs-Setz: “De ondernemers kwamen met een alternatief plan voor de reclamebelasting. Maar u wilt beide.”

Jalt de Haan (CDA): “Het maakt mij cynisch”
Jalt de Haan van het CDA: “Moedeloos. Dat is het gevoel dat ik heb. Weken geleden wisten we al hoe dit zou af gaan lopen. Ondanks alle betogingen, alle handtekeningen en alle ingekomen brieven. Het maakt mij cynisch hoe het er in de politiek aan toe gaat. Er wordt gezegd dat er veel gesprekken zijn gevoerd. Maar verenigingen hebben geen idee waar ze aan toe zijn. Afgelopen week gingen organisaties met meetlinten aan de slag om de effecten voor hun te bekijken. Maar dat effect is onduidelijk. En deze hele situatie had voorkomen kunnen worden als er van tevoren met iedereen gesproken was.”

Daan Brandenbarg (SP): “Je maakt ergens gebruik van, dan betaal je daar voor”
De coalitie vindt de belasting echter een eerlijk middel. Daan Brandenbarg van de SP: “In principe zijn we voorstander. Het is ook geen gek idee. Je maakt ergens gebruik van, en dan betaal je daar voor. Ook als we kijken hoe de belasting is ingericht, dan is dat progressief. Kleine ondernemers met een minimaal aantal uitingen hoeven niet te betalen. Er zijn een boel uitzonderingen.” Dat kan op een vraag rekenen van Ietje Jacobs-Setz van de VVD: “Dus als je een poster achter je raam hangt, dan duidt de SP dat als openbare ruimte?” Brandenbarg: “Met de reclame wordt de openbare ruimte gebruikt. Het richt zich op mensen die op de stoep lopen.”

Jeffry van Hoorn (GroenLinks): “Het is jammer dat er niet gedebatteerd wordt op basis van feiten”
De afgelopen weken zijn er veel punten op tafel gelegd. Voor GroenLinks is het reden om daar op te reflecteren. Jeffry van Hoorn: “Er is gezegd dat deze coalitie het niet heeft op ondernemers. Dat we anti-ondernemer zijn. Dat is niet waar. In mijn partij zitten mensen die ook ondernemer zijn. Wij hebben waardering voor het werk van ondernemers. Het is ook vervelend dat de afgelopen periode veel misvattingen flink gevoed zijn. Er is een angstbeeld gecreëerd. Dat we helpen om mensen failliet te laten gaan. Het is prima dat je tegen een plan bent, maar de publieke opinie is misbruikt om een eigen politiek punt kracht bij te zetten. Voor een reclame van 10 vierkante meter, buiten de diepenring, betaal je straks 75 euro per jaar. Mensen gaan niet failliet. Ik vind het jammer dat er niet gedebatteerd wordt op feiten.”

Jalt de Haan (CDA): “GroenLinks maakt er een karikatuur van”
Die opmerking laat het vuur ontbranden. Dennis Ram van de PVV: “Welke partij heeft gezegd dat u tegen ondernemers bent? Wie heeft gezegd dat ondernemingen failliet gaan? Niemand heeft dat gedaan. U neemt een loopje met de waarheid.” Van Hoorn: “De reclamebelasting wordt een treitertaks genoemd. Daar doe je geen constructieve bijdrage mee. Er is ook gezegd dat deze coalitie idioot is. Ook dat is onderdeel van het debat.” Jalt de Haan van het CDA: “Meneer Van Hoorn maakt er nu een karikatuur van. Wij hebben het niet over faillissementen. Wij hebben het over hogere lasten.” Van Hoorn: “Hoe verschillende partijen in de media reageren. Het gaat om een hele eerlijke belasting. De belastingen zijn niet hoog, het kan gedragen worden.” De Haan: “Verenigingen hebben geen idee waar ze aan toe zijn. En faillissementen: het is nooit gezegd. En daarmee doet u wel een flinke aanval op de oppositie.”

Amrut Sijbolts (Stadspartij 100% voor Groningen): “Het gemeentebestuur maakt het zich door deze route erg lastig”
Amrut Sijbolts: “Ik ben de geestelijk vader van de treitertaks. Er is geen vereniging gehoord in dit proces. En het gaat ook om de opeenstapeling. Het gaat over parkeertarieven, over het verplichten van elektrisch rijden. Het is de optelsom dat er veel op het bordje terecht komt.” Van Hoorn: “Het lijkt me verstandig dat we die punten los van de rest bespreken.” Sijbolts: “Dit is heel flauw. Er wordt een nieuw belastingmiddel opgenomen. Juist het gemeentebestuur maakt het zich door voor deze route te kiezen heel moeilijk.” Van Hoorn geeft aan dat er nog veel tijd is. Per 1 januari wordt de belasting ingevoerd. Daarna gaat het naar de verenigingen, waarbij de belasting per oktober wordt geheven. Volgens de voorman van GroenLinks is er nog tijd om instellingen te informeren. Partijen verwijten GroenLinks daarop dat er eerst wordt ingevoerd, en daarna pas het gesprek wordt gevoerd.

Daan Swets (Student & Stad): “Uitzondering voor pride- en regenboogvlaggen”
Voor Student & Stad is het reden om een nieuw wapen tevoorschijn te toveren. De partij komt met een nieuw amendement. Daan Swets: “Wij zien dat het amendement geen meerderheid gaat krijgen. Daarom willen wij een nieuw voorstel indienen, waarbij commerciële uitingen uitgezonderd gaan worden. Net zoals ook in andere steden gebeurd. Dat we namen van scholen niet gaan belasten, en dat we bijvoorbeeld ook geen pride- en regenboogvlaggen gaan belasten. Het geld dat met de belasting binnen rolt, zou ten goede moeten komen van het stedelijk investeringsfonds. Met dit amendement maken we een slecht voorstel iets minder slecht.”

Joren van Veen (PvdA): “Politiek spelletje”
Die actie kan op vraagtekens rekenen bij de coalitie. Joren van Veen van de PvdA: “De ironie die hier in zit. Het gemeentebestuur verwijten dat de informatievoorziening niet goed is geweest. En dan nu dit politiek spelletje, waarbij op een heel laat moment dit voorstel nog op tafel wordt gelegd.” Swets: “Dat zie ik zo niet. Het participatieproject verdient een zware onvoldoende. Als dit eerder bekend was geweest had je ook eerder met organisaties en verenigingen in gesprek kunnen gaan.”

Amrut Sijbolts (Stadspartij 100% voor Groningen): “Gaan de tarieven de komende jaren omhoog?”
Toch vindt de coalitie dat het proces wel goed is geweest. Van Veen: “Door alle gesprekken is het aanvankelijke voorstel flink aangepast. We hebben voorgesteld dat de belasting volgend jaar geëvalueerd wordt. Daar heeft de wethouder mee ingestemd.” Leendert van der Laan van de Partij voor het Noorden: “Er is met een kleine groep gesproken. Niet met culturele instellingen, niet met dorpshuizen.” Van Veen: “Sinds dit onderwerp op de agenda staat is er juist veel overleg geweest. Verschillende wethouders zijn in gesprek geweest met de sectoren die tot hun portefeuille behoord. En ook zijn er veel dingen rechtgezet: dat anti-rookbordjes bijvoorbeeld niet belast zullen worden.” Amrut Sijbolts: “We weten hoe het werkt. Als er ergens geen geld voor is, dan gaan de tarieven omhoog. Laten we het tarief over aan de grillen van de waan van de dag in deze raad?” Van Veen: “We zitten zelf aan het stuur, we kunnen zelf die keuzes maken.”

Terence van Zoelen (Partij voor de Dieren): “Reclame roept op tot meer consumptie, dat willen we niet”
Terence van Zoelen van de Partij voor de Dieren: “Wij willen af van de religie om te blijven consumeren. Reclame roept nodeloos op tot meer consumptie. Dat hoeft van ons niet, en het is een langgekoesterde wens om hier iets aan te doen. Dat partijen met amendementen komen, dat is goed. Daar staan nuttige dingen in. Maar ik vind het ook jammer dat er de afgelopen periode onrust is gecreëerd. Het is jammer dat er een bepaald beeld is geschapen.” Peter Rebergen van de ChristenUnie: “Ik heb de afgelopen weken met veel ondernemers gesproken. Er is veel ruis op de lijn. Niet alle reclameborden die vanaf de weg te zien zijn zullen belast worden. Wij zijn ook blij met de reactie van de wethouder dat in Ten Boer gekeken gaat worden hoe de versterking en de vernieuwing van het Koopmansplein samen kan vallen.”

Wethouder Mirjam Wijnja: “Belangrijk dat we verrommeling tegen gaan”
Wethouder Wijnja herhaalt nog eens wat ze in de commissievergadering gezegd heeft: “We bespreken nu één maatregel, maar dit is niet de enige maatregel. Wij vinden het belangrijk dat we de verrommeling tegengaan en dat we de openbare ruimte gaan herwinnen. Je kunt dan zeggen dat je klapborden en uitstallingen gaat belasten onder de noemer van precario. Maar dat is onuitvoerbaar, omdat het eerste stukje voor een winkel eigen terrein is. Reclamebelasting is wel een manier om hier een bijdrage in te kunnen leveren.”

“Goede gesprekken gevoerd, maar we zijn het niet eens geworden”
De wethouder vertelt verder: “Heeft zo’n belasting effect? Ja, we zien in andere gemeenten dat dit effect heeft. De mate van effect is afhankelijk op hoeveel adressen het wordt ingevoerd en hoe hoog de tarieven zijn. De invoering van deze belasting is ook niet nieuw. Het stond eerder in de begroting. De afgelopen periode hebben we met ondernemers gesproken hierover. Dat zijn goede gesprekken geweest. We zijn het echter niet met elkaar eens geworden. En ja, deze belasting zal ook andere organisaties treffen. Met verschillende organisaties is inmiddels ambtelijk of bestuurlijk contact geweest. En voor de duidelijkheid: men heeft zelf de keuze. Je kunt je reclame ergens anders plaatsen, waar het niet zichtbaar is. Je kunt het weghalen. Of je betaalt 75 euro. Het kan allemaal de uitkomst zijn.”

“Volgend jaar evalueren”
Wijnja ontraadt beide amendementen. Op het voorstel van Student & Stad: “Gelijke monniken, gelijke kappen. Dat is de insteek waar we voor kiezen. Dus geen uitzonderingen. Wel gaan we dit beleid volgend jaar evalueren. Op dat moment kunnen we altijd nog uitzonderingen toepassen, mocht dat nodig zijn.”

Rita Pestman (PvdA): “Ik kan hier niet mee instemmen”
Na verschillende schorsingen blijkt dat de coalitie er niet zonder kleerscheuren vanaf komt. Rita Pestman van de PvdA: “Dit proces is niet goed geweest. Er is geen beeldvormende sessie geweest. Non-profit organisaties weten niet waar ze aan toe zijn. Dat is onacceptabel. Ik kan als raadslid niet instemmen met dit plan.” Joren van Veen namens de rest van de partij: “Dit voorstel is onderdeel van het akkoord. De rest van de fractie staat achter het plan.”

Stemgedrag
Het amendement om het voorstel terug te verwijzen naar de tekentafel wordt verworpen met 20 raadsleden voor, en 24 tegen. Het amendement van Student & Stad om uitzonderingen toe passen wordt eveneens verworpen: 13 voor, 31 tegen. Het hoofdvoorstel wordt aangenomen: 24 voor, 20 tegen. De motie van afkeuring wordt verworpen: 19 raadsleden stemmen voor, 25 tegen. Daarmee is de reclamebelasting een feit.