Raad maakt zich zorgen over veiligheidssituatie: “Bommen in de Herestraat mogen niet het nieuwe normaal worden”

Ondanks dat er flink geïnvesteerd gaat worden in een veiligere gemeente, spelen er bij veel fracties zorgen op dit gebied. Burgemeester Koen Schuiling (VVD) erkent dit, en noemt samenwerking met buurgemeenten en regio cruciaal in de aanpak.

In de raad werd woensdag tijdens verschillende sessies gesproken over de gemeentebegroting 2024. Waar gaat geld aan uitgegeven worden? En hoeveel? Op het gebied van veiligheid vindt het gemeentebestuur het belangrijk dat de vrijheid van meningsuiting nageleefd wordt, en dat er ingezet gaat worden op een veilig verloop van het groeiende aantal demonstraties. Om de ondermijnende criminaliteit aan te pakken moet er samengewerkt worden met andere partijen. Daarbij is het ook belangrijk dat Groningen digitaal vaardiger wordt gemaakt op het gebied van cybercriminaliteit. En het is belangrijk dat gehoor wordt gegeven aan de resultaten van een veiligheidsonderzoek bij FC Groningen.

Begroting
Voor de begroting 2024 leidt het tot de volgende uitgaven:
• Betaald voetbal; 95.000 euro incidenteel
• Overlastcoördinator; 128.000 euro incidenteel
• Extra toezicht en handhaving VTH; 384.000 euro incidenteel
• Beleidsvernieuwing externe veiligheid; 100.000 euro incidenteel
• Woontoezicht/pandenbrigade; 682.000 euro incidenteel

Mirte Goodijk (Student & Stad): “Forse toename van geweldsdelicten”
Mirte Goodijk van Student & Stad benoemt de complexe situatie: “Er speelt heel veel in het veiligheidsdomein. Het is heel complex. Het is positief dat er aandacht is voor repressie, maar waar we heel blij mee zijn, is dat er meer aandacht komt voor preventie. Daarnaast zijn we blij dat de veiligheid in de nacht eindelijk die aandacht krijgt die het verdient. We zien een forse toename van het aantal geweldsdelicten en wapenbezit in de nachtelijke uren. Zorgelijk is ook dat veel horecazaken nog niet deel hebben genomen aan het herkennen van grensoverschrijdend gedrag. Op dat punt is meer actie vereist. Daarnaast zijn we benieuwd of de pilot safe space ook een vervolg krijgt. Tijdens de KEI-week is geëxperimenteerd met een veilige ruimte, waar de GGD positief op reageerde. Krijgt dit een vervolg?” De burgemeester laat weten dat er een gesprek met de KEI gaat volgen, om dit te analyseren.

Jeffry van Hoorn (GroenLinks): “Veiligheid is ook vrijheid”
De fractie van GroenLinks trekt het veiligheidsdomein in een breder perspectief. Jeffry van Hoorn: “In Groningen is iedereen veilig, en iedereen zou veilig moeten zijn. Je moet je veilig voelen als je op de Noordtribune van de Euroborg bent, maar ook als je een dragshow in de binnenstad bezoekt. Je moet je veilig voelen tijdens de nacht als je uitgaat, of als je overdag op de fiets door de stad peddelt. Veiligheid is ook vrijheid. We zijn blij dat we deze overkoepelende blik ook terugzien in de begroting. Het is heel goed dat er ingezet wordt op ondermijning, wat in toenemende mate een probleem is. Er wordt misbruik gemaakt van mensen die kwetsbaar zijn, achtergelaten zijn, of in de steek gelaten zijn. Die ondermijning aanpakken kan alleen samen met de gemeenten om ons heen.”

“Anti-overheidsdenken neemt toe, en dat maakt mij verdrietig”
Maar Van Hoorn maakt zich ook zorgen: “Veiligheid en vrijheid gaan hand in hand. En dat zeg ik in een tijd waarin de maatschappelijke onrust aan het toenemen is. Het anti-overheidsdenken neemt toe, en dat maakt mij erg verdrietig. Protest en demonstratie moet mogelijk zijn, waarbij wij een taak hebben om de veiligheidssituatie te financieren. Maar er ligt ook een taak om het vertrouwen te herwinnen en te herstellen, zodat zulke demonstraties uiteindelijk niet meer nodig zijn.”

Maria Martinez Doubiani (D66): “Cybercrime verdient een hoge prioriteit”
Dat het veiligheidsdomein heel breed is benadrukt Maria Martinez Doubiani van D66, die zich op cybercrime en AI richt. “Het is geen rustig jaar in onze gemeente. Schietpartijen, explosies, geweld. Maar ook de ontwikkelingen digitaal, op het gebied van AI. Ontwikkelingen die snel gaan, waarbij het belangrijk is dat we ook hier een veilige omgeving creëren. Ik ben blij dat er middelen beschikbaar worden gesteld op het gebied van ondermijning, maar ook dat we gaan proberen te voorkomen dat jongeren op het verkeerde pad terecht komen. Cybercrime verdient een hoge prioriteit. Dit brengt grote risico’s met zich mee. Daarnaast maakt mijn fractie zich zorgen over de toename van het aantal mensen met onbegrepen gedrag. Mooi dat er extra geld vrijkomt, maar de situatie is wel zorgelijk.”

Laurent Dwarshuis (ChristenUnie): “Zorgen over problematiek in en rond voetbalstadions”
Laurent Dwarshuis is raadslid voor de ChristenUnie: “Mijn fractie is blij dat er in de begroting veel aandacht is voor kwetsbare daders. Wij hopen dat er op dit gebied een integrale aanpak komt. Dat er aan deze mensen perspectief wordt geboden, dat ze kansen krijgen, waardoor ze niet opnieuw in de verleiding komen om in de criminaliteit af te glijden. Ook de investering in de pandenbrigade is bijzonder nuttig. De eerste resultaten laten zien dat er op dit vlak een hoop misstanden zijn. Daarnaast maken wij ons zorgen over de problematiek in en rond voetbalstadions. Voetbal is van grote waarde, maar om het in goede banen te leiden is er veel politiecapaciteit en geld nodig. Kunnen we deze kosten doorberekenen aan voetbalorganisaties?”

Burgemeester Koen Schuiling: “De situatie bij FC Groningen is gespannen”
Schuiling is daar helder over: “De situatie bij het voetbal is zorgelijk. Met het betaald voetbal vindt overleg plaats hoe we tegen ontwikkelingen aankijken. Bij FC Groningen is de situatie gespannen. Enerzijds vanwege de plek in de competitie, maar ook omdat we nu op het moment komen dat er maatregelen ingevoerd worden die pijn gaan doen. Maar dit moeten we doen. Dat doen we niet om mensen te plagen, maar het is nodig. En laat ik daarbij zeggen dat negentig procent van de mensen met plezier naar de Euroborg gaan.”

Etkin Armut (CDA): “We leven in een samenleving die verhard”
Het CDA is blij met alle investeringen. Etkin Armut van deze partij: “Dat er een tandje bij moest, dat was al langere tijd duidelijk. Veel voorbeelden zijn ook genoemd. Maar ik wil ook de Gele Loper nog even benoemen. Door de inzet is het daar nu een stukje veiliger, en daardoor leefbaarder geworden. Het is heel goed dat het gemeentebestuur meer gaat doen tegen ondermijning. Maar ook op andere vlakken is inzet nodig. En ook handhaving. We leven in een samenleving die verhardt. Waarin criminelen steeds jonger zijn. Er zijn schiet- en steekpartijen. Investeringen zijn hard nodig.”

Terence van Zoelen (Partij voor de Dieren): “Veel dieren voelen zich onveilig tijdens Oud & Nieuw”
Onbegrepen gedrag houdt ook de Partij voor de Dieren bezig. Terence van Zoelen: “Het aantal mensen dat hier mee te maken heeft groeit. Ondertussen is er een slechte toegang tot de geestelijke gezondheidszorg. Hier is inzet nodig. En is de opvang nu echt goed? Wat we daarnaast in de begroting missen is de aandacht voor het klimaat. We mogen geen seconde verslappen op het gebied van de aanpak van de vogelgriep en het blauwtongvirus. Wel fijn is dat het College in gaat zetten op intensieve controles om stalbranden te voorkomen. Tot slot maakt mijn fractie zich zorgen over de jaarwisseling. Veel dieren voelen zich tijdens Oud & Nieuw niet veilig. Wij pleiten daarom voor meer vuurwerkvrije zones, zodat ook dieren in een veilige en mooie omgeving kunnen leven.”

Daan Brandenbarg (SP): “We zijn rechts rot beleid aan het oplossen”
Omdat de verkiezingen voor de Tweede Kamer in aantocht zijn ziet Daan Brandenbarg van de SP zijn kans schoon om de oorzaak van de problematiek, waar het volgens hem aan schort, bloot te leggen: “Wat we hier doen is rechts rot beleid oplossen. Ondermijnende criminaliteit is mogelijk door de liberale markt. Dat mensen lang moeten wachten tot ze hulp krijgen in de geestelijke gezondheidszorg komt door marktwerking in de GGZ. Dat er meer mensen zijn met onbegrepen gedrag, zorgt dat er meer handhavers nodig zijn.” Dat kan op een vraag rekenen van Maria Martinez Doubiani van D66: “Is cybercrime en AI-misbruik ook de schuld van het liberalisme?” Brandenbarg: “Ja. Als de overheid er voor had gezorgd om het internet meer aan banden te leggen, en AI niet aan bedrijven te overhandigen, dan hadden we deze situatie niet gehad.”

Amrut Sijbolts (Stadspartij 100% voor Groningen): “Kunnen scholen preventiepakketten van HALT krijgen?”
Amrut Sijbolts van Stadspartij 100% voor Groningen: “De terugtrekkende rol van de overheid heeft zowel landelijk als lokaal niet bijgedragen aan een veiliger omgeving. Waar we blij mee zijn is dat er extra geld komt om te kunnen handhaven op het water, omdat de overlast van feestende mensen op de Diepen aan het toenemen is. Daarnaast hebben we nog een vraag over preventie. Halt biedt preventiepakketten aan als scholen daar behoefte aan hebben. Kunnen wij Halt ook faciliteren zodat meer scholen zulke lespakketten krijgen?”

Burgemeester Koen Schuiling: “Buitengewoon leerzaam”
Burgemeester Schuiling: “Scholen moeten daar de ruimte voor hebben. Onlangs was ik op bezoek op een school in Beijum waar kinderen les kregen in cybercrime. En nu moet ik u eerlijk vertellen dat ik niet een digibeet ben, maar wat ik daar hoorde was buitengewoon leerzaam. Niet alleen voor de kinderen, maar ook voor de aanwezige politie en voor deze loslopende burgemeester. Dus ja. Maar er moet wel de tijd en ruimte voor zijn om het aan te kunnen bieden.”

Leendert van der Laan (Partij voor het Noorden): “We zien de wijkagent niet meer”
Leendert van der Laan van de Partij voor het Noorden vliegt het onderwerp lokaal aan: “Precies 52 jaar geleden ben ik vernoemd naar mijn opa, die op dat moment politiechef was in een middelgrote stad. Nog altijd zijn er mensen die hem vanuit die rol kennen. En dat is precies wat ik anno 2023 mis. In de wijk waar ik woon hebben we een wijkagent. Die heeft zich een hele tijd geleden voorgesteld. Maar daarna hebben we deze agent nooit weer gezien. Gisteren publiceerde NRC Handelsblad een vier pagina’s tellend interview over de situatie bij de politie. Zij kunnen hun keuzes niet meer uitleggen.”

“Bommen in de Herestraat mogen niet het nieuwe normaal worden”
Van der Laan: “Fietsdiefstallen zijn we normaal gaan vinden. Hennepkwekerijen idem dito. Verduisteringen tot 2.000 euro worden door de politie niet meer in behandeling genomen. Het lukt de politie niet meer. En we zien geen politie meer. Loop maar eens door de stad. Ja, als er een incidentje gebeurt, dan zie je soms een aantal auto’s. En dat is goed. Maar in de preventieve hoek is het bedroevend. En nu hebben we het over bommen in de Herestraat. Dit mag niet het nieuwe normaal worden.”

Burgemeester Koen Schuiling: “Morgen een gesprek met een Israëlische student die buitengewoon verontrust is”
Schuiling komt met slecht nieuws: “Alles wat in dit interview in het NRC staat is waar. Het is de waarheid. Ik ben blij dat er de afgelopen periode geld is vrijgemaakt voor veiligheid. Het was ook duidelijk dat er een tandje bij moest, en dat is gelukkig gebeurd. We zullen de situatie ook constant blijven monitoren, en we zullen de raad op de hoogte blijven houden over de situatie. Een punt van zorg zijn de demonstraties. Je kunt in rustige tijden artikelen opschrijven in de gemeentewet. Nu het spannend wordt kun je niet zeggen dat je dit maar even aan de kant schuift. Je schrijft geen regels voor moeilijke situaties om ze aan de kant te zetten. Morgen heb ik een gesprek met een Israëlische student. Hij is buitengewoon verontrust over wat er momenteel qua demonstraties in de gemeente plaatsvindt.”

“Demonstraties vragen veel capaciteit”
De burgemeester vertelt dat dierenwelzijn tijdens de jaarwisseling een zorg is, en dat dit op de agenda staat. En de wijkagent: “Hoeveel miljoen moet er bij om de wijkagent in ere te houden? Volgens mij moeten we onbegrensd kijken. Deze vraagstukken zijn voor een individuele gemeente te groot. Een wijkagent is de oren en ogen van een buurt. De wachttijd om aangifte te doen is nu onaanvaardbaar. Veroorzaakt omdat agenten op andere plekken nodig zijn. Bijvoorbeeld omdat demonstraties veel capaciteit vergen.” Schuiling noemt het zorgelijk, maar zegt ook dat in een veel breder verband aangevlogen moet worden.

Volgende week wordt er over de begroting gestemd. De fracties van Student & Stad en de PVV overwegen om een motie in te dienen. Met een motie kunnen onderdelen van een begroting gewijzigd worden. Waar de moties over gaan laten de partijen nog in het midden.