Raad zet deur weer op een kier voor diftar, SP en Stadspartij opperen om referendum te organiseren

Diftar zou een middel kunnen zijn om de afvaldoelen van de gemeente Groningen te behalen. Hoewel wethouder Mirjam Wijnja (GroenLinks) van Stadsbeheer ook zegt dat één middel niet de oplossing is, maar het samen laten werken van een palet aan middelen kan tot het gewenste succes leiden.

Het woord ‘oplossing’ gaat vaak gepaard met het woord ‘probleem’. En dat is precies de reden waarom er woensdag in de raad gesproken werd over de stand van zaken rond het afvalbeleid in de gemeente. Het doel van het gemeentebestuur is namelijk om in 2030 volledig afvalvrij te zijn. Op dit moment ligt de gemeente voor op de gestelde doelen, maar in het beleid is de periode 2026 tot 2030 niet ingevuld. Voor verschillende partijen is dat reden om aan verschillende knoppen te gaan draaien, want men vindt het belangrijk om het doel te gaan behalen.

Daan Brandenbarg (SP): “Diftar betekent meer illegale dumpingen”
Wat opvalt in het debat is dat alle partijen in 2030 afvalvrij willen zijn. Andrea Poelstra van D66: “We moeten alle middelen inzetten, dus ook diftar.” Diftar is een systeem waarbij je als huishouden meer gaat betalen als je meer afval aanbiedt. Daan Brandenbarg van de SP is kritisch: “De invoering van Diftar betekent meer afval op straat. Dat we meer kosten kwijt zijn aan handhaving, dat er illegaal gedumpt wordt en dat mensen afval in containers gooien in buurgemeenten.” Poelstra: “Er is geen enkele literatuur die dit onderschrijft. U beschrijft een angst, terwijl het belangrijk is om mensen te prikkelen om minder afval weg te brengen.”

Wat je koopt is een keuze
Toch is Brandenbarg het daar niet mee eens. Hij vindt dat door diftar de consument gestraft wordt, terwijl het probleem bij de producent ligt. “Als je boodschappen haalt, dan kom je thuis met een boodschappentas vol met plastic. Dat is toch niet de schuld van de consument, maar de producent?” Rik Heiner van de VVD zegt dat zoiets een keuze is: “Je kunt in de supermarkt ook rijst kopen in een glazen pot die weer recyclebaar is. Je kiest zelf wat je koopt.” Het antwoord leidt tot een hoofdschuddende Brandenbarg.

Participatie
Tim van de Vendel van GroenLinks is genuanceerder. Volgens hem is participatie belangrijk: “Een opgelegd systeem helpt niet. Om een afvalvrij 2030 te behalen is een verregaande vorm van participatie belangrijk waarbij het gaat om de samenwerking tussen consumenten en producenten.” Diftar zou één van de middelen kunnen zijn. Dat vinden ook de VVD, Partij voor de Dieren en de Partij voor het Noorden. Leendert van der Laan: “Als je een groene partij bent, dan ben je voor diftar. Het is ideaal omdat het zeker dertig tot veertig kilo aan afval scheelt.”

Leendert van der Laan (Partij voor het Noorden): “We vinden het normaal dat we al ons afval in dezelfde container gooien”
Toch is Brandenbarg niet overtuigd. Volgens hem zullen veel mensen afval op straat deponeren. Van der Laan: “Het systeem heeft nadelen. In de zestiende eeuw vonden we het normaal dat we in de Diepen piesten en poepten. Nu vinden we het normaal dat we al ons afval in dezelfde ondergrondse container gooien. Het is dezelfde waanzin als wat we in de zestiende eeuw deden. Ik vind het ook jammer wat de SP doet. Dit is geen oppositie-coalitie dingetje. Daar is deze discussie veel te belangrijk voor. Een beter milieu begint bij jezelf.”

Referendum
De SP, Student & Stad, PvdA en Stadspartij 100% voor Groningen zijn duidelijke tegenstanders van een algehele invoer van diftar. René Staijen van laatstgenoemde partij: “We lopen voor op de gestelde doelen. Ons afval wordt naar Omrin gebracht. Bij deze afvalverwerker wordt de nascheiding steeds beter. Die ontwikkeling zal de komende jaren nog verder verbeteren. Ja, er is ruimte voor verbetering. Maar die ligt wat ons betreft in betere voorlichting. Diftar brengt alleen een financiële prikkel om mensen iets te laten doen. Daarom zeggen wij, diftar waar het kan. Wij pleiten voor een referendum bij de eerstvolgende gemeenteraadsverkiezingen, waarbij we de uitslag per wijk of per dorp evalueren. Het is mogelijk om diftar deels in onze gemeente in te voeren.”

“Je raakt mensen met een kleine portemonnee”
De SP ziet een referendum ook zitten, waarbij deze partij hoopt dat inwoners dit referendum zelf gaan organiseren. Cheikh Diallo van Student & Stad: “De invoering van diftar is een slecht idee. Het zal vooral mensen met een kleine portemonnee negatief raken. In onze gemeente heeft niet iedereen dezelfde financiële middelen. We moeten meer inzetten op campagnes, op bewustwording. Pak de producent aan. Wel komen we met een voorstel. Er zijn heel veel vrijwilligers die zwerfafval opruimen. Kunnen we hen ook een buurtpas geven, zodat zij makkelijker hun afval in een container kunnen stoppen?”

Wethouder Mirjam Wijnja (GroenLinks): “Minder afvalt betekent minder kosten”
Wethouder Wijnja heeft goed nieuws voor Diallo. Een afvalpas voor vrijwilligers die afval opruimen bestaat namelijk al in Groningen. Het halen van de doelstelling om in 2030 afvalvrij te zijn is voor Wijnja ook belangrijk: “Minder afval betekent dat de kosten omlaag gaan. Dit jaar is de afvalstoffenheffing omlaag gegaan, wat een resultaat is van het beleid dat we voeren. Maar met alleen diftar gaan we de doelstelling niet behalen. Het is een palet. Statiegeld heeft bijvoorbeeld een enorme impact. De ja/ja sticker heeft een groot effect, en ook voorlichting en communicatie.”

“Het goede gesprek organiseren”
De VVD pleit om een pilot met groencontainers bij hoogbouw aan te bieden in de hele gemeente. Daar gaat Wijnja niet in mee. Zij wil eerst de resultaten van de pilot afwachten. “Bij deze pilot moet het aanbod schoon zijn, zodat we er compost van kunnen maken.” Bij een goed resultaat kan het wel uitgebreid worden. Ook vindt de wethouder het gesprek belangrijk: “Als je het middel, zoals diftar er uit licht, dan heb je niet het goede gesprek. We moeten extra meters maken, het goede gesprek organiseren. Hoe we het doel kunnen bereiken. Dat moet in een brede perceptie.”

Verschillende partijen overwegen om moties in te dienen voor de eerstvolgende raadsvergadering. Onder andere D66, VVD, GroenLinks en Partij voor de Dieren zijn dit van plan.