Gemeente herbezint zich over dorpshuizen in nieuwe wijken: “Voorzieningen zijn erg waardevol”

Nieuwe dorpen en wijken als Meerstad en De Held I en II beschikken niet over een dorpshuis. Om de simpele reden dat er bij de gemeente een filosofie leefde dat dit niet nodig was. Wethouder Eelco Eikenaar (SP) liet woensdag weten dat men van dit beleid terug komt.

In de gemeenteraad werd gesproken over sociaal culturele accommodaties. De nota richt zich op 49 accommodaties die door de gemeente financieel ondersteund worden. Aan deze lijst kunnen nieuwe locaties worden toegevoegd als de raad daar in meerderheid mee instemt. Alle politieke partijen zijn het er over eens dat het hele belangrijke plekken zijn die het kloppende hart van een wijk of dorp zijn. Waar evenementen worden georganiseerd, waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, en ook plekken van waaruit de gemeente kan werken om een wijk of buurt in beeld te brengen.

Rob Reijngoud (Dorpsbelangen Meerstad): “Dorpshuis is onmisbaar”
Maar er zijn ook haken en ogen. Bijvoorbeeld als het gaat om Meerstad. Rob Reijngoud is van Dorpsbelangen Meerstad: “In het dorp is er nu geen binnenlocatie. Alle activiteiten moeten buiten georganiseerd worden. Vorig jaar zijn er in Meerstad vijfhonderd inwoners bijgekomen. Op dit moment hebben we 4.092 inwoners. Die groei zal doorzetten naar 5.500 mensen in het jaar 2028. De behoefte aan ontmoeting zal daarmee alleen maar groter worden. Een dorpshuis is daarin onmisbaar. Andere dorpen, met minder inwoners, hebben wel een dorpshuis. Wij begrijpen ook dat een dorpshuis er niet direct staat. Kan er ook gewerkt worden met een tijdelijke overbrugging?”

Wethouder Eelco Eikenaar (SP): “In deze wijken zouden mensen gaan wonen die geen behoefte hebben aan sociale contacten”
Wethouder Eikenaar geeft aan dat het een terecht punt is: “Hoe ga je om met voorzieningen in nieuwe wijken? De filosofie een aantal jaren geleden was dat er in nieuwe dorpen en wijken als Meerstad en De Held I en II een ander type mens zou gaan wonen. Een type mens dat geen behoefte heeft aan sociale contacten. Maar door de jaren heen is ons duidelijk geworden dat we daar wel anders tegenaan moeten kijken. En dit gaat niet alleen over dorpshuizen. Het gaat ook over onderwijs en over sportvoorzieningen. Daarom kunt u voor de zomervakantie een brief verwachten, hoe we tegen voorzieningen in nieuwe woonwijken aankijken. Ik kies daar bewust voor, want anders komt dit onderwerp straks ook terug bij sport en ruimtelijke ordening. Het gefragmenteerd behandelen zou zonde zijn, en kan daarom beter integraal.”

Pablo Vermerris (Student & Stad): “Dorpshuizen zijn van onschatbare waarde”
Voor de fracties is zoals gezegd duidelijk dat de dorpshuizen van groot belang zijn. Ook verdienen vrijwilligers een groot compliment. Jalt de Haan van het CDA: “Een wijk of dorp is meer dan alleen een verzameling stenen. Het is een gemeenschap. Dat wordt letterlijk vormgegeven door culturele accommodaties die door honderden vrijwilligers gedragen worden.” Amrut Sijbolts van Stadspartij 100% voor Groningen: “Het is de basis in wijken en dorpen. Je kunt er werken, leren en sporten. Het is ons thuis. Onze visie is dat we er in blijven investeren omdat het bijdraagt aan het geluk en de gezondheid van inwoners.” Pablo Vermerris van Student & Stad: “Het is van onschatbare waarde. Maar de financiën zijn wel zorgelijk. Een constante financiële dekking is namelijk geen zekerheid voor de toekomst.”

Uitdagingen
Om te kunnen bestaan krijgen de accommodaties geld. In de begroting voor het accommodatiebeleid gaat het om een bedrag van ruim 6 miljoen euro. Vanwege de inflatie en de gestegen energieprijzen heeft de raad eerder extra geld beschikbaar gesteld, waardoor dit jaar een ruimere tegemoetkoming aangeboden kan worden. Het gaat echter wel om incidenteel geld. Met de komst van het ravijnjaar in 2026, waarbij gemeenten onvoldoende financiële middelen hebben om hun taken uit te voeren, is de situatie voor komende jaren onzeker. Terwijl er wel uitdagingen zijn. Zo moeten de gebouwen verduurzaamd worden en zijn er accommodaties die aan vervanging toe zijn.

Teun Havinga (VVD): “Kunnen dorpshuizen ook inverdienen?”
De VVD denkt dat het interessant is of dorpshuizen ook na kunnen denken over inverdienen. Teun Havinga: “Wellicht dat er extra inkomstenbronnen aangeboord kunnen worden, bijvoorbeeld op het gebied van horeca, waarmee geld wordt verdiend?” Rosalie van der Heide van de ChristenUnie: “Dat legt een extra druk bij de vrijwilligers, die al moeilijk te vinden zijn. Moeten we deze accommodaties juist niet ontzorgen?” Jahir Scoop van de PvdA: “Sommige dingen zijn zo belangrijk dat je het vanuit de overheid moet financieren.” Jurrie Huisman van de SP is uiterst kritisch: “Dit moet je niet gaan vermarkten. Dit is een taak van de overheid om het in stand te houden.”

Wethouder Eelco Eikenaar: “Je wilt niet dat het dorpshuis gaat concurreren met de lokale kroeg”
Wethouder Eikenaar is echter duidelijk: “Dit inverdienen gebeurt al. Als een dorpshuis alleen subsidie krijgt, dan kunnen ze niet bestaan. Maar als gemeente zijn we wel voorzichtig om dit in den extreme aan te zetten. Anders bestaat het risico dat je als dorpshuis gaat concurreren met de lokale kroeg. En dat wil je niet. Inverdienen moet. Maar niet ten koste van alles.”

Jalt de Haan (CDA): “Het dorpshuis in Thesinge krijgt minder geld dan het centrum in Paddepoel”
Daarnaast is er sprake van een hiaat. De oude gemeente Groningen heeft altijd fors ingezet op de buurt- en dorpshuizen. In de oude gemeenten Haren en Ten Boer werd een ander beleid gevoerd. De Haan: “Als partij zijn wij voor maatwerk. Bij het vaststellen van de sporttarieven in Haren en Ten Boer kon geen maatwerk worden geleverd. Hetzelfde gold voor de reclamebelasting, waarbij dit ook niet mogelijk was. En bij dit onderwerp kan dat wel. Het dorpshuis in Thesinge krijgt bijvoorbeeld minder bestuurskosten dan het wijkcentrum in Paddepoel. Dit zou gelijk moeten worden getrokken.” Eikenaar geeft aan dat sinds de herindeling de inkomsten voor de dorpshuizen in Ten Boer en Haren er op vooruit zijn gegaan.

Rosalie van der Heide (ChristenUnie): “Kunnen de dorpshuizen in Haren en Ten Boer opgewaardeerd worden naar buurthuizen?”
Wat de ChristenUnie betreft krijgen de dorpshuizen in Haren en Ten Boer een opwaardering naar een buurthuis. Rosalie van der Heide: “Dat sluit meer aan bij de behoeften. Vanwege meer budget zijn er dan ruimere openingstijden waardoor het een bredere functie in de dorpen krijgt. Nu komt het voor dat men nee moet verkopen omdat men volgeboekt zit.” Eikenaar zegt dat dit een taak is voor de dorpshuizen zelf: “Als men meer mensen op de been kan brengen, dan kan men vaker en langer open. Met het binnenhalen van meer activiteiten kun je ook meer subsidies aantrekken. Ik wil dat aanmoedigen, maar ik wil het niet verplichten. Ik denk dat het niet goed is als we dat van bovenaf gaan sturen.”

Jalt de Haan: “Wat gaat de wethouder zeggen als wij een motie indienen waarin staat dat Meerstad een dorpshuis moet krijgen?”
Het onderwerp wordt volgende week behandeld tijdens de raadsvergadering. Het CDA overweegt om dan een motie in te dienen. De Haan: “Stel dat ik een motie indien waarbij ik oproep om een dorpshuis in Meerstad te initiëren. Hoe gaat de wethouder daar dan op reageren?” Eikenaar: “Die motie moet ik dan ontraden. Er ligt namelijk een aantal vraagstukken op tafel. Wat zijn de ruimtelijke mogelijkheden in Meerstad? En wat kunnen we tijdelijk doen? Met Meerstad wordt gesproken. Die gesprekken verlopen constructief. Maar alles wat we extra gaan doen kost geld. En dat zal weer ten koste gaan van andere zaken.”