Natuur loopt drie weken voor op schema: “We zitten op een doodlopende weg”

Wie ’s ochtends bij het krieken van de dag goed luistert kan ze al horen: de vogels die vrolijk fluiten. Toch loopt de natuur weken voor op wat gebruikelijk is. Boswachter Bart Zwiers van Natuurmonumenten maakt zich zorgen.

“Het hele jaar verloopt tot nu toe te zacht”, vertelt Zwiers. “En dan zou je kunnen denken: dat is goed. Dan komt alles wat eerder tot bloei. De natuur is daar bij gebaat. Maar het tegenovergestelde is waar. Neem de gewone pad. Uit een groot onderzoek is gebleken dat sinds de jaren tachtig het aantal padden met zestig procent is afgenomen. Die afname is te wijten aan de klimaatverandering. Bij hogere temperaturen verbruikt de gewone pad 25 procent meer energie dan bij lagere temperaturen. Om dat aan te vullen heeft het dier voedsel nodig. Voedsel dat er nu in deze periode niet is. Doordat er geen eten is, hebben ze onvoldoende energie om te kunnen anticiperen op eventuele koudere periodes. En doordat er onvoldoende voedingsstoffen aanwezig zijn, wordt ook het immuunsysteem voor de dieren aangetast.”

“Een trend die zorgelijk is”
Op de vraag hoe erg dit is, is de boswachter duidelijk. “Het gaat niet alleen om de padden. Dat nu uit onderzoek blijkt dat het aantal afneemt, betekent dat de hele keten onder druk staat. De gewone pad eet wormen, slakken, spinnen en andere insecten. Minder padden betekent dus meer slakken en spinnen. Hele ecosystemen staan daarmee dus onder druk. En dit houdt niet op bij de pad. De trend die uit onderzoeken blijkt is vervelend en zorgelijk. En we moeten ons ook realiseren dat dit een trend is die we morgen niet gekeerd hebben. Het moet de andere kant op. En dat kunnen we bijvoorbeeld doen door natuurgebieden aan elkaar te knopen. Maar ook door stikstof te reduceren en te zorgen voor schoon water.”

“Als je nu te maken krijgt met een koudeslag, dan zou dat vreselijk zijn”
De hogere temperaturen hebben ook hun weerslag: “De natuur loopt nu drie tot vier weken voor. Alles hunkert naar het voorjaar. Bloemen en planten ontspruiten, en de testosteron giert door de natuur. Dat is fantastisch, maar het is te vroeg. Maart roert zijn staart, april doet wat hij wil. Als we nu nog te maken gaan krijgen met een koudeslag dan zou dat vreselijk zijn. Er zal dan veel kapot gaan. De aalscholver heeft bijvoorbeeld al jongen, de bosuil zit al te broeden op de eieren. Dat gaat het dan allemaal niet overleven.”

“Doodlopende weg”
Zwiers zegt dat het tijd is voor actie: “Zoals het nu met de natuur gaat, zo gaat het niet goed. En het helpt ook niet dat we nog altijd geen nieuw kabinet hebben. En inderdaad, de grootste partij is niet de partij die het meest natuur-minded is. Maar uiteindelijk willen we wel allemaal hetzelfde: we willen schoon drinkwater, we willen een goede voedselvoorziening. Dat kunnen we alleen bereiken door duurzaam te handelen. Als we op dezelfde weg door blijven gaan dan is dat een doodlopende weg: voor de natuur, maar ook voor de boer.”

Beterschapskaartje
In de herfst is er door Natuurmonumenten een actie gestart waarbij je een beterschapskaart voor de natuur kunt tekenen: “Inmiddels hebben ruim 75.000 mensen een beterschapskaartje getekend. Binnenkort, als het formatieproces voor een nieuw kabinet van start gaat, gaan we naar Den Haag om deze kaartjes te overhandigen. Hopelijk heeft dat effect.”

Mensen die nog een beterschapskaartje willen tekenen kunnen terecht op deze website.